اگر شخصی بدون مجوز قانونی یا قراردادی اقداماتی مانند احداث بنا یا کاشتن درخت وزراعت در ملکی داشته باشد شخص ذی نفع می تواند در خصوص قلع وقمع اقدامات او در دادگاه طرح دعوا نماید. البته این دعوا باید در محل اموال غیر منقول انجام شود.
دعاوی کیفری مرتبط با قلع وقمع بنای غیر مجاز
خواهان دعوا می تواند سایر دعاوی که در ارتباط مستقیم با قلع وقمع هستند را نیز مطرح نماید مثلا علاوه بر قلع وقمع دعاوی خلع ید یا تصرف عدوانی را نیز از دادگاه بخواهد.
در مواقعی که خواهان در دادگاه کیفری رای مبنی بر رفع تصرف عدوانی را اخذ کرده است واز طرفی خوانده در ملک مزبور بنایی را احداث نموده ویا درختی کاشته است برای قلع وقمع آن ها باید دادخواست حقوقی مطرح شود وامکان قلع وقمع به استناد حکم کیفری وجود ندارد.
برای درخواست قلع وقمع حتما لازم نیست که خواهان مالک ملک باشد حتی اگر شخصی که زمین یا باغی را برای مدت طولانی ویا معینی اجاره کرده است که در ان زراعت کند ،اگر ثالثی بدون اجازه او اقدام به کشت وزرع یا احداث بنا در عین مستاجره کند ،مالک منافع یا مستاجر می تواند از محکمه تقاضای قلع وقمع ان را بکند.
شایان ذکر است اگر خواهان اجازه ی احداث بنا یا غرس اشجار را داده باشد دیگر نمی تواند قلع وقمع آن را بخواهد و صرفا مستحق دریافت اجرت المثل است .
اگر چنانچه برای دادگاه محرز شود ،فردی که ملک را متصرف شده است ،بدون سوئ نیت وبر اثر اشتباه محاسباتی در ملک بنا ساخته ویا درخت غرس کرده ومیزان ضرری که در نتیجه ی قلع وقمع به متصرف وارد می شود ،بسیار بیشتر از ضرر مالک است ،در صورت موافقت متصرف به پرداخت قیمت زمین به مالک ،دادگاه حکم به قلع وقمع مستحدثات نمی دهد، بلکه حکم به پرداخت زمین توسط متصرف واصلاح سند صادر می کند.
در این گونه دعاوی خواهان می تواند به ماده ی۱۶۵ -۱۷۰ قانون آیین دادرسی مدنی ،ماده ی۳۱۳- ۵۰۳ -۵۰۴ -۵۱۸ قانون مدنی استناد نماید.
