هر چند طبق قوانین و عرف منع اشتغال زوجه برای مرد به عنوان یک حق شناخته شده و قانون گذار به اقتضای این حق برای زوج، به او اختیاری داده که از اشتغال زن ممانعت به عمل آورد؛ اما ممکن است با به وجود آمدن شرایطی متقابلا این حق به زوجه نیز داده شود که خواستار منع اشتغال زوج از دادگاه شود.
با وجود اینکه این فرض در معدود پرونده های دادگاه خانواده تقریبا نادر است، اما قانون گذار براساس لایحه اصلاحی ماده ۱۱۱۷ قانون مدنی این حق را در مورد زوجه هم قابل تصور دانسته و چنانچه زوجه بتواند با ارائه ادله و دلایلی به دادگاه اثبات کند که شغل زوج با وضعیت و موقعیت اجتماعی زوجه تناسب نداشته و منافی با مصلحت و حیثیت خانوادگی می باشد؛ و این امر برای دادگاه محرز شود،حکم به منع اشتغال زوج را خواهد داد.
اما چنانچه بعد از تشکیل جلسه دادرسی ادعای زوجه نسبت به درخواستش برای دادگاه اثبات نشود، دادگاه با انجام تحقیقات محلی تحقیقات لازم را جهت ادعای خواهان مورد بررسی قرار داده و در صورت محرز شدن خلاف ادعای خواهان قرار ابطال دادخواست را صادر می کند.
حدود اختیارات زوجه در منع اشتغال زوج
هر چند قانون گذار به زوجه راجع به منع اشتغال این اختیار را داده است که در صورت حصول شرایطی بتواند از دادگاه خواستار ممنوعیت زوج به حرفه یا شغلی که در آن فعالیت داشته، باشد.
اما احراز شرایط مذکور توسط زوجه یا وکیل وی به تنهایی راجع به منع اشتغال زوج کفایت نکرده و منع اشتغال باید به گونه ای باشد که اختلالی در امر معیشت خانواده ایجاد نکند.
همانگونه که می دانیم اداره سرپرستی خانواده از وظایف مرد بوده، و او موظف به تهیه مایحتاج خانه می باشد و در صورتی دادگاه به ممنوعیت حکم می دهد که به این یقین برسد، حکم صادره موجب ایجاد اختلال و سختی در گذراندن زندگی و تهیه وسایل امرار معاش نمی باشد.
مرز تفکیک حق زوجین در منع اشتغال
با اینکه قانون گذار در ماده ۱۸ قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۵۳ که اصلاح شده ماده ۱۱۱۷ قانون مدنی بوده در رابطه با داشتن حق ممانعت اشتغال هریک از زوجین، تفکیک قائل نشده و به هریک از زوجین این اختیار را داده است.
چنانچه زن یا مرد هر کدام به حرفه ای مشغول بوده اند که مغایر با مصالح خانوادگی و حیثیث هر یک از زوجین می باشد؛ این حق را خواهند داشت که از دادگاه ممنوعیت اشتغال همسر خود را بخواهند.
به شما وکیل تلفنی می‌گوید که از نظر قوانین ممنوعیت به اشتغال، تفاوتی بین منع اشتغال زوج و زوجه وجود ندارد و تنها تمایزی که در رابطه با منع اشتغال زوج توسط زوجه وجود دارد، این است که زمانی حکم به ممنوعیت اشتغال زوج داده خواهد شد که اختلالی در امر معیشت خانواده ایجاد نشده و مرد توانایی تامین نیازهای مالی فرزند و همسر خود را داشته باشد، در غیر این صورت به دادخواست زوجه ترتیب اثر داده نمی شود.
معیار تشخیص منافات اشتغال زوج
در واقع مشاوره حقوقی ما می‌گوید برای تشخیص اینکه حرفه ای که زوج در آن مشغول به کار بوده آیا منافات با مصالح خانواده و حیثیات زوجین دارد یا نه، ضابطه خاصی را بر خلاف منع اشتغال زوجه که در پاره ای از مواد قانونی به آن تصریح شده، تعیین نکرده است.
ضابطه تشخیص آن را بر عهده دادرس دادگاه نهاده است، که با توجه به جنبه عرفی و شخصی آن را مورد بررسی قرار بدهد. ممکن است مشاغلی از دیدگاه قانون گذار مخالف اخلاق حسنه و نظم عمومی بوده و قانونگذار افراد را از کارگزینی در آن حرفه به صورت کلی منع کرده باشد.
ولی گاهی اوقات ممکن است شغل مذکور از دیدگاه قانون منع نشده ولی با شرایط زندگی و موقعیت اجتماعی طرفین ممکن است تناسب نداشته و با ادله ارائه شده از سوی زوجه این امر برای دادگاه محرز گردد که در این صورت با حکم دادگاه زوج از شغل خود منع شده، و نمی تواند در حرفه مربوطه مشغول به فعالیت شود.
دادگاه صالح جهت رسیدگی به درخواست زوجه
با راهنمایی مشاوره حقوقی آنلاین زوجه باید درخواست خود را طی ارائه دادخواستی مبنی بر تقاضای عدم اشتغال زوج، به دادگاه خانواده مطرح کند و ادله و مدارکی که در جهت اثبات ادعای خود نیاز است ضمیمه دادخواست خود نماید.
- خواهان: زوجه
- خوانده: زوج
- خواسته: تقاضای عدم اشتغال زوج
- دلایل و منضمات دادخواست: تصویر مصدق نکاح نامه سند ازدواج و تصویر مصدق شناسنامه
- یکی از ادله ای که زوجه در جهت اثبات منافی بودن شغل زوج و عدم تناسب آن با موقعیت اجتماعی و مصلحت خانوادگی باید ضمیمه دادخواست خود نماید ارائه سند ازدواج مبنی بر اثبات رابطه زوجیت بوده، که باید برای دادگاه محرز گردد.
- ارائه ادله قابل قبول مبنی بر اثبات منافی بودن شغل زوج با حیثیت و مصالح خانوادگی توسط زوجه.
اصل آزادی اشتغال افراد در جامعه طبق قانون اساسی چه راجع به مرد یا زن، به عنوان یک اصل، پذیرفته شده است.
هیج یک از زوجین حق سلب این آزادی را به صورت مطلق نداشته، و نمی تواند بدون ارائه ادله قابل قبولی که قانون گذار با به وجود آمدن آن و تایید شدنش از سوی دادرس،آن را پذیرفته، خواهان منع اشتغال همسر خود از حرفه ای که در آن مشغول به کار بوده شود.
محدودیت هایی که قانون گذار راجع به منع اشتغال در ماده ۱۱۱۷ راجع به زوجه تصریح کرده،در مورد زوج هم قابل اعمال دانسته است. اما راجع به منع اشتغال زوج توسط زوجه ارائه ادله منافی با شغل زوج به دادگاه به تنهایی کفایت نکرده و منوط به این بوده که دادرس به قطع یقینی برسد که با حکم دادن به منع اشتغال زوج از نظر مالی تداخلی در امر معیشت خانواده به وجود نمی آید در غیر این صورت قرار ابطال دادخواست زوجه به منع اشتغال زوج صادر می شود.
در صورتی که زوج به مشاغلی از جمله فروش مواد مخدر مشغول بوده آیا زوجه می تواند او را از انجام شغل مذکور منع نماید؟
قانون گذار مصداق ممنوعیتی که براساس ماده۱۸ ق ح خ راجع به اختیار زوجه در منع اشتغال زوج بیان نموده در رابطه با مشاغل مشروعی بوده که مخالف حیثیت اجتماعی و خانوادگی زوجین بوده و مشاغلی که نامشروع بوده و خلاف نظم عمومی و اخلاق حسنه بوده از این معقوله خارج می باشند.
تحت چه شرایطی دادگاه در رابطه با منع اشتغال زوج به درخواست زوجه ترتیب اثر داده داده و حکم به منع اشتغال زوج صادر می نماید؟
از آن جایی که تامین امرار معاش خانواده و ریاست خانواده بر عهده زوج بوده دادگاه زمانی حکم به ممنوعیت شغل زوج داده که اختلالی در امر معیشت خانواده ایجاد نگردد.
