علامت تجاری یکی از روش های معرفی خدمات و محصولات گوناگون می باشد که امروزه برای گسترش انواع کسب و کار ها ثبت برند و لوگو تجاری از اهمیت خاصی برخوردار است.
در واقع برای رونق گرفتن هر کسب و کار و فعالیت تجاری باید از روش های مختلف استفاده کرد تا به نتیجه دلخواه رسید. ثبت علائم تجاری جزو شناخته شده ترین روش های معرفی کالا و محصولات به شمار می رود که این روش در سالیان اخیر در شناخت یک محصول بسیار موثر بوده است.
در واقع از طریق ثبت علامت تجاری، محصولات مختلف نشان گذاری می شوند تا بدین وسیله اسباب شناسایی آن فراهم شده و تشخیص آن از کالاها یا محصولات مشابه ممکن و به آسانی میسر شود.
محصولاتی که ثبت علامت تجاری می شوند، به راحتی از اجناس دیگر قابل شناسایی هستند و به نوعی وجه تمایز از سایر کالا ها پیدا می کنند. از جهت اقتصادی و بازاریابی، علامت تجاری اهمیت زیادی دارد. با توجه به همین علائم خریداران و مصرف کنندگان، کالای مورد نظر خود را انتخاب می کنند.
ثبت لوگو و علامت تجاری شرایط و مراحل خاصی دارد که پروسه تقریبا طولانی برای آن در نظر گرفته می شود. در ادامه مطلب توضیحات بیشتری در این زمینه خواهیم داد. ضمن آن که امکان دریافت مشاوره حقوقی تخصصی نیز برای شما فراهم می‌باشد.
علامت تجاری چیست؟
مطابق ماده ۳۰ قانون ثبت اختراعات و علائم تجاری، علامت یعنی هر نشان قابل رویتی که بتواند کالاها یا خدمات اشخاص حقیقی یا حقوقی را از هم متمایز سازد. نام تجارتی یعنی اسم یا عنوانی که معرف و مشخص کننده شخص حقیقی یا حقوقی باشد.
همانطور که گفته شد، علائم تجاری در شناخت بیشتر محصولات و دیده شدن آن ها تاثیر مستقیم دارد و منجر به ارائه خدمات مجموعه تجاری می شود.
به عبارت دیگر، علامت تجاری، معرف محصولات تاجر است که سایر تاجران حق استفاده از آن علامت را در محصولات مشابه ندارند. لازم به ذکر است که علامت تجاری مختص به امور مرتبط با تجارت می باشد و ارتباطی با فعالیت های غیر تجاری ندارد.
قانون ثبت علائم و اختراعات، علامت تجاری را اینگونه تعریف کرده است:
علامت تجاری عبارت از هر قسم علامتی است اعم از نقش، تصویر، رقم، حرف، معر، لفاف و غیره که برای امتیاز و تشخیص محصول صنعتی تجاری یا فلاحتی، اختیار می شود. ممکن است یک علامت تجاری برای تشخیص و امتیاز محصول جماعتی از زارعین یا ارباب صنعت یا تجار یا محصول یک شعر یا یک ناحیه از مملکت، اختیار شود.
مطابق این ماده، علامت تجاری می تواند حرف، تصویر، شکل خاص، رقم و غیره باشد که برای نشانه گذاری و تمایز یک محصول از سایر محصولات دیگر انجام می گیرد. لوگو تجاری به خدمات و محصولات عرضه شده خدمات می بخشد و به همین جهت تقاضا برای تهیه محصولات دارای علامت تجاری نیز بیشتر می شود.
لازم به ذکر است که در قانون هیچ الزامی مبنی بر ثبت علامت تجاری وجود ندارد و داشتن آن اجباری نمی باشد. در واقع این موضوع به اختیار اشخاص بستگی دارد که محصولات خود را ثبت علامت تجاری کنند یا خیر. همچنین به لحاظ قانونی شخصی نمی تواند از به ثبت رسیدن علائم تجاری محصولات و کالا های اشخاص دیگر جلوگیری کند.
با ثبت لوگو و علائم تجاری از سوء استفاده اشخاص دیگر برای جلوه دادن محصولات نامرغوب و خدمات بی کیفیت جلوگیری می شود و خریداران با آگاهی و اطمینان خاطر کافی محصولات مورد نیاز خود را تهیه می کنند.
در واقع به ثبت رسیدن علامت تجاری یک کالا منجر به این می شود که مصرف کنندگان همواره از آن محصول استفاده کنند و در نتیجه منجر به افزایش فروش اجناس حاوی علائم تجاری نیز می شود.
۳ ویژگی اصلی علائم و لوگو تجاری
لوگو و علائم تجاری از ویژگی هایی خاصی برخوردار است و به فعالیت های تجارتی ارتباط دارد. علائم تجاری باید ویژگی های زیر را داشته باشند:
- علامت تجاری باعث گمراهی یا سردرگمی مصرف کنندگان نشود
- لوگو تجاری باید وجه تمایز و جنبه خلاقانه داشته باشد. به گونه ای که وقتی علامت تجاری یک سری از کالا ها به ثبت رسید، در مقایسه با سایر محصولات کاملا متفاوت باشد. همچنین این علائم باید به صورت ابتکاری و خلاقانه باشند و مشابه آن در سایر اجناس مشاهده نشود.
- علامت تجاری زمانی جنبه انحصاری پیدا می کند که به ثبت رسیده باشد. به عبارت دیگر حق استفاده انحصاری از یک علامت به کسی اختصاص دارد که آن علامت را طبق مقررات این قانون به ثبت رسانده باشد.
مراحل ثبت علائم تجاری
ثبت لوگو و علائم تجاری در مورد مشاغل تجاری گوناگون، مراحل خاصی دارد که برای تایید نهایی آن ها باید تمامی مراحلی که در ادامه خواهیم گفت، به درستی توسط شما یا وکیل متخصص انجام شوند.
پروسه ثبت علائم تجاری کمی زمان‌بر است و اشخاص متقاضی نباید این انتظار را داشته باشند که ظرف مدت زمان کوتاهی به درخواست آن ها رسیدگی شود.
مراحل کلی ثبت علامت تجاری به شرح زیر می باشد:
- انتخاب نوع اظهار نامه مطابق با شرایط شغلی
- تکمیل مشخصات فردی مالک یا تاجر
- ارائه تصایر و مدارک متقاضی به همراه سایر مجوز ها
- ارائه شماره اظهار نامه به متقاضی
- استعلام مجدد مدارک و اسناد ارائه شده از سوی متقاضی
- پرداخت هزینه مربوطه
اشخاص متقاضی ثبت علائم تجاری باید تمام مراحل مزبور را به طور دقیق و کامل طی کنند تا به درخواست آن ها رسیدگی شود. البته اگر مدارک و اسناد ارائه شده ناقص باشند، به شخص متقاضی مهلت معین داده می شود تا اقدام به رفع نقص کند. البته اگر در مهلت تعیین شده رفع نقص مدارک صورت نگیرد، شخص متقاضی باید مجدد تمام مراحل ثبت علائم تجاری را طی کنند.
مدارک لازم جهت ثبت علائم تجاری
برای ثبت علامت تجاری باید مدارک ارائه شده توسط اشخاص متقاضی کامل باشند در غیر اینصورت توسط مرجع مربوطه رد می شود. اشخاص حقیقی و حقوقی می توانند اقدام به ثبت لوگو تجاری نمایند که البته مدارک ارائه شده توسط هر کدام متفاوت می باشد.
مدارک شخص حقیقی
- کپی و اصل مدارک شناسایی مانند کارت ملی و شناسنامه (البته در اغلب مواقع تنها کپی مدارک دریافت می شود).
- کپی کارت بازرگانی (ارائه کارت یا مدرکی که ثابت کند شخص متقاضی تاجر است و به فعالیت های تجاری می پردازد).
- کپی جواز کسب و پروانه
- نمونه ای از علامت تجاری درخواستی که باید در ابعاد استاندارد ارائه شود.
- ارائه چند قطعه عکس با ابعاد استاندارد
مدارک شخص حقوقی
- کپی مدارک شناسایی مدیر عامل شرکت مانند کارت ملی و شناسنامه (در صورت نیاز اصل مدارک شناسایی نیز باید ارائه شود).
- کپی روزنامه تاسیس و آخرین تغییرات اعمال شده در شرکت
- کپی مجوز فعالیت یا پروانه کسب
- کپی کارت بازرگانی که نشان از فعالیت های تجاری شرکت باشد
- نمونه ای از لوگو تجاری مورد تقاضا
چنانچه اشخاص حقیقی یا حقوقی اقدام به ارائه مدارک جعلی نمایند یا اسنادی را ارائه دهند که هویت آن ها به صورت کامل مشخص نشود، نه تنها به چنین درخواستی رسیدگی نمی شود بلکه مرجع مربوطه می تواند علیه این اشخاص اعلام جرم کند.
در چه صورتی لوگو و علامت تجاری به ثبت نمی رسد؟
در صورت وجود شرایط خاص، امکان ثبت لوگو تجاری وجود ندارد که در ماده ۳۲ قانون ثبت اختراعات و علائم تجاری به آن اشاره شده است. مطابق این ماده علامت تجاری در موارد زیر قابل ثبت نمی باشد:
- نتواند کالا ها یا خدمات یک مؤسسه را از کالا ها و خدمات مؤسسه دیگر متمایز سازد.
- خلاف موازین شرعی یا نظم عمومی یا اخلاق حسنه باشد.
- مراکز تجاری یا عمومی را به ویژه درمورد مبدأ جغرافیایی کالا ها یا خدمات یا خصوصیات آن ها گمراه کند.
- عین یا تقلید نشان نظامی، پرچم، یا سایر نشان های مملکتی یا نام اختصاری یا حروف اول یک نام یا نشان رسمی متعلق به کشور، سازمان های بین‌المللی یا سازمان هایی که تحت کنوانسیون های بین‌المللی تأسیس شده‌اند، بوده یا موارد مذکور یکی از اجزاء آن علامت باشد، مگر آن که توسط مقام صلاحیتدار کشور مربوط یا سازمان ذی‌ربط اجازه استفاده از آن صادر شود.
- عین یا به طرز گمراه کننده‌ای شبیه یا ترجمه یک علامت یا نام تجاری باشد که برای همان کالا ها یا خدمات مشابه متعلق به مؤسسه دیگری در ایران معروف است.
- عین یا شبیه آن قبلا برای خدمات غیر مشابه ثبت و معروف شده باشد، مشروط بر آن که عرفاً میان استفاده از علامت و مالک علامت معروف ارتباط وجود داشته و ثبت آن به منافع مالک علامت قبلی لطمه وارد سازد.
- عین علامتی باشد که قبلا به نام مالک دیگری ثبت شده و یا تاریخ تقاضای ثبت آن مقدم یا دارای حق تقدم برای همان کالا و خدمات و یا برای کالا و خدماتی است که به لحاظ ارتباط و شباهت موجب فریب و گمراهی شود.
نکات مهم در ارتباط با ثبت علامت تجاری
اظهارنامه ثبت علامت به همراه نمونه علامت و فهرست کالا ها یا خدماتی که ثبت علامت برای آن ها درخواست شده و بر اساس طبقه بندی قابل اجراء یا طبقه بندی بین‌المللی باشد، به اداره مالکیت صنعتی تسلیم می‌شود.
اداره مالکیت صنعتی، اظهارنامه را از لحاظ انطباق با شرایط و مقررات مندرج در این قانون بررسی و درصورتی که علامت را قابل ثبت بداند، اجازه انتشار آگهی مربوط به آن را صادر می‌کند. هر ذی‌نفع می‌تواند حداکثر تا سی روز از تاریخ انتشار آگهی، اعتراض خود را در ارتباط با ثبت لوگو و علامت تجاری به اداره مالکیت صنعتی تسلیم نماید.
پس از انتشار آگهی اظهارنامه و تا زمان ثبت علامت، متقاضی از امتیازات و حقوقی برخوردار است که درصورت ثبت برخوردار خواهد بود.
با این حال هرگاه به وسیله متقاضی ثبت درباره عملی که پس از آگهی اظهارنامه انجام شده، دعوایی مطرح شود و خوانده ثابت کند که در زمان انجام عمل، علامت تجاری قانونا قابل ثبت نبوده است، به دفاع خوانده رسیدگی و درمورد ثبت یا عدم ثبت علامت تصمیم مقتضی اتخاذ می‌شود.
هرگاه اداره مالکیت صنعتی تشخیص دهد که شرایط قانونی ثبت علائم تجاری رعایت شده است، علامت را ثبت کرده و آگهی مربوط به ثبت آن را منتشر و گواهینامه ثبت را به نام متقاضی صادر می‌نماید.
حقوق ناشی از ثبت علائم تجاری
ثبت علامت و لوگو تجاری می تواند یک سری حقوق قانونی برای اشخاص متقاضی در پی داشته باشد. حقوق ناشی از ثبت علامت، مدت اعتبار و تمدید آن به شرح زیر است:
- استفاده از هر علامت که در ایران ثبت شده باشد، توسط هر شخص غیر از مالک علامت، مشروط به موافقت مالک آن می‌باشد.
- مالک علامت ثبت شده می‌تواند علیه هر شخصی که بدون موافقت وی از علامت استفاده کند و یا شخصی که مرتکب عملی شود که عادتا منتهی به تجاوز به حقوق ناشی از ثبت علامت گردد، در دادگاه اقامه دعوی نماید. این حقوق شامل موارد استفاده از
- علامتی می‌شود که شبیه علامت ثبت شده است و استفاده از آن برای کالا یاخدمات مشابه، موجب گمراهی عموم می‌گردد.
- حقوق ناشی از ثبت علامت، اقدامات مربوط به کالا ها و خدماتی را که توسط مالک علامت یا با موافقت او به کشور وارد و در بازار ایران عرضه می‌گردد، شامل نمی‌شود.
- مدت اعتبار ثبت علامت ده سال از تاریخ تسلیم اظهارنامه ثبت آن می‌باشد. این مدت با درخواست مالک آن برای دوره های متوالی ده ساله با پرداخت هزینه مقرر، قابل تمدید است. یک مهلت ارفاقی شش ماهه که از پایان دوره شروع می‌شود، برای پرداخت هزینه تمدید، با پرداخت جریمه تأخیر، در نظر گرفته می‌شود.
در ادامه به کمک وکیل آنلاین بنیاد وکلا به پرتکرارترین سوالات شما در این زمینه پاسخ خواهیم داد.
لوگو یا علامتی که بر خلاف موازین شرعی و اخلاق حسنه باشد، می تواند به عنوان علائم تجاری به ثبت برسند؟
خیر، مطابق قانون ثبت اختراعات و علائم تجاری، امکان ثبت چنین علائمی برای کسب و کار های تجاری وجود ندارد.
آیا لوگو تجاری می تواند برگرفته از نشان نطامی یا پرچم دولت ها باشد؟
خیر، در صورتی که علائم و لوگو تجاری برگرفته از پرچم و نشان نظامی دولت های مختلف باشد، امکان ثبت آن ها وجود ندارد.
چنانچه علامت تجاری مورد تقاضا عینا همان علامتی باشد که قبلا مالک دیگری از آن استفاده کرده باشد، امکان چنین علائمی وجود دارد؟
خیر، امکان ثبت چنین لوگو و علامت تجاری وجود ندارد.
اصلی ترین ویژگی های علامت تجاری چه می باشد؟
علائم تجاری در وهله اول باید وجه تمایز داشته باشند و تحت هیچ شرایطی با علائم دیگر شباهت نداشته باشند. همچنین لوگو تجاری باید جنبه ابتکاری داشته باشد.
در صورت تمایل به دریافت اطلاعات بیشتر با مشاوره حقوقی تلفنی بنیاد وکلا تماس حاصل فرمایید.
