شیربها در واقع مبلغی پول است که علاوه بر مهریه و قبل از مراسم ازدواج از طرف خانواده داماد به خانواده عروس داده می‌شود و نشان‌دهنده تعهد و قدردانی از سوی خانواده داماد در پذیرش عروس است.
در برخی از کشورها، شیربها به عنوان یک اجبار قانونی است ولی در برخی دیگر، یک رسم عادی است که به صورت خودجوش بین خانواده‌های عروس و داماد انجام می‌شود. در اکثر شهرهای ایران این رسم منسوخ شده است اما هنوز هم خانواده‌هایی وجود دارند که این سنت را به جا می‌آوردند.
شیربها به مهریه ربطی ندارد و این دو، دو مفهموم مجزا هستند. برای تعیین مقدار شیربها هیچ قانونی وجود ندارد و معمولا قبل از عقد خانواده عروس و داماد با هم توافق می‌کنند که مبلغ آن چقدر یا به چه شکل باشد. پرداخت شیربها برای برخی از افراد به صورت نقدی و برای برخی دیگر به صورت هدایایی مانند طلا، جواهرات و یا لوازم خانگی انجام می‌شود.
در صورتی که درباره شیربها و نحوه دریافت و استرداد آن سوالاتی دارید، در این مقاله با بنیاد وکلا همراه باشید، همچنین در صورتی که سوالاتتان برطرف نشد می‌توانید از مشاورین ما به صورت آنلاین یا تلفنی کمک بگیرید.
شیربها چیست؟
در هر کشوری برای ازدواج رسم و رسومات خاصی وجود دارد. در ایران نیز یکی از این رسم‌های قدیمی، پرداخت شیربها از طرف داماد به عروس و خانواده عروس می‌باشد. البته امروزه در اکثر مناطق کشور ما پرداخت شیربها واجب نیست، اما هنوز هم کسانی هستند که پرداخت شیربها را یکی از مهم‌ترین رسومات برای ازدواج می‌دانند.
شیربها در واقع به پول یا هدیه‌ای اشاره دارد که خانواده داماد به خانواده عروس می‌دهد. شیربها قبل از عقد و مراسم ازدواج به خانواده عروس داده می‌شود و برخی آن را کمک به خانواده عروس برای تهیه جهیزیه می‌دانند. توجه داشته باشید که شیربها و مهریه دو رسم متفاوت در ازدواج هستند.
در شیربها، خانواده داماد به خانواده عروس پول یا هدیه می‌دهد، در حالی که در مهریه، داماد برای نشان دادن تعهد خود به عروس پول یا هدیه می‌دهد. مهریه به عنوان یک رسم قانونی در برخی از کشورها تعیین شده است، در حالی که شیربها بیشتر یک رسم فرهنگی است و ربطی به قانون ندارد.
همچنین، مبلغ مهریه باید توسط داماد تعیین شود، در حالی که در شیربها، مبلغ پول یا هدیه توسط خانواده عروس و داماد تعیین می‌شود. البته گاهی اوقات پیش می‌آید که داماد به جای پرداخت وجه نقد به عنوان شیربها، به صورت توافقی برخی از اقلام جهیزیه را می‌خرد و از این طریق این سنت را به جا می‌آورد.
در مورد شیربها باید به نکات زیر توجه داشته باشید:
- در صورتی که داماد مبلغ شیربها را تحت عنوان هدیه و پیشکش به خانواده عروس بدهد و خانواده عروس نیز با آن جهیزیه بخرند، جهیزیه به عروس تعلق دارد. ولی در صورتی که به عنوان هدیه و پیشکش نباشد و از ابتدا با قصد خرید جهیزیه پرداخت شود، جهیزیه خریداری شده با آن متعلق به داماد است.
- در صورتی که خانمی قصد طلاق گرفتن داشته باشد و شوهرش شیربها را مصالحه نکرده باشد، مى‌تواند آن را پس بگیرد.
- در صورتی که در ازدواج، خانواده عروس علاوه بر مهریه، پول زیادى را با هر عنوانی مانند جعاله یا شیربها، از داماد دریافت کنند، از نظر شرعی حلال است و داماد نیز بعدا حق رجوع ندارد.
- اگر داماد پولی را براى جلب کردن رضایت و توجه دختر یا خانواده دختر پرداخت کند، گرفتن آن جایز است ولی در صورتی که داماد که بخواهد، مى‌تواند آن را پس بگیرد. اگر علی‌رغم رضایت عروس و داماد و خانواده‌هایشان، پولی با زور و تحت عنوان رسم و رسوم از داماد گرفته شود، گرفتن آن جایز نبوده و باید آن را به داماد پس داد.
- اگر شیربها در زمان عقد جزیی از مهريه در نظر گرفته شود، حكم مهریه را دارد.
- به اجرا گذاشتن شیربها یا حق شیر از طرف عروس تنها وقتی عملی می‌باشد که خانواده‌ها توافق کرده باشند که در هر شرایطی باید از طرف داماد پرداخت شود. در این حالت حتی در صورت جدایی نیز داماد باید این مبلغ را به عروس بدهد.
شیربها در اسلام
در اسلام صراحتا به شیربها اشاره‌ای نشده است و بیشتر به عنوان یک رسم و سنت قدیمی در مراسم ازدواج وجود دارد. اما توجه داشته باشید که در اسلام بر این موضوع تاکید شده که اگر داماد قبل از خواندن خطبه عقد پرداخت شیربها را بپذرید و سر آن توافق کنند، این مبلغ بر گردن او است و باید آن را پرداخت کند.
به بیان دیگر، در شرع اسلام پرداخت شیربها وجود ندارد، اما در صورتی که طرفین بر سر آن توافق کنند، پرداخت آن جایز می‌باشد. در سنت شیربها، خانواده عروس قبل از عقد نکاح و در هنگام تعیین مهریه، یک هدیه به خانواده داماد می‌دهند که به آن شیربها گفته می‌شود.
این هدیه ممکن است شامل پول، طلا، جواهرات، لوازم خانگی و یا چیزهای دیگر باشد. شیربها به عنوان نشانی از تعهد و قبول عروس به عنوان بخشی از خانواده داماد استفاده می‌شود و نشان دهنده صلابت و قدرت خانواده عروس است.
همچنین، شیربها به عنوان نشانی از تعهد و مصمم بودن خانواده داماد برای پذیرش و احترام به عروس نشان داده می‌شود.
به طور کلی شیربها به دو صورت تعیین می‌شود که عبارتند از:
شیربها جزئی از مهریه
در این حالت، خانواده دختر پولی را به عنوان شیربها از داماد می‌گیرند تا از آن برای خرید جهیزیه عروس استفاده کنند. معمولا به این پول، زر گفته می‌شود و در واقع بخشی از مهریه می‌باشد. مالک این پول نیز عروس می‌باشد. بنابراین هر گونه دخل و تصرف در آن نیز باید با اجازه او صورت بگیرد. دریافت این نوع شیربها ایرادی ندارد.
شیربها علاوه بر مهریه
در این حالت، خانواده دختر پولی را به عنوان حق الزحمه خود یا اصلاحا حق شیر از داماد دریافت می‌کنند. در این مورد در صورتی که داماد به پرداخت شیربها رضایت نداشته باشد، باطل است و پول دریافتی حرام خواهد بود، البته اصل عقد صحیح می‌باشد.
شیربها در قوانین ایران
در قانون ایران هیچ گونه اجباری برای پرداخت شیربها وجود ندارد بلکه این امر کاملا برعهده خانواده‌های عروس و داماد است و آن‌ها می‌توانند با توجه به رسم و رسومات خود در این مورد تصمیم بگیرند و توافق کنند.
نکته حائز اهمیت در مورد شیربها این است که در صورتی که شیربها پرداخت شود ولی ازدواجی بین طرفین صورت نگیرد، داماد می‌تواند این مبلغ یا هدیه را پس بگیرد. اما در مورد پرداخت مهریه همچین چیزی وجود ندارد و تحت هر شرایطی، حتی در مورد جدا شدن زن و مرد در زمان جاری شدن خطبه عقد هم مهریه بر عهده داماد می‌باشد.
در مورد قوانین مربوط به شیربها در ایران ابهامات زیادی وجود دارد، چرا که هیچ گونه مقرره خاصی برای ان تعیین نشده است. از این رو در پرونده‌هایی که به شیربها مربوط می‌شوند، قاضی باید با توجه به نیت و توافق دو طرف و شرایط و مدارک موجود حکم لازم را صادر کند.
بنابراین شیربها در قوانین ایران، جزء قانون محسوب نمی‌شود و نمی‌توان مطابق قانون داماد را ملزم به پرداخت آن کرد. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه می‌توانید از مشاوره حقوقی خانواده ما در بنیاد وکلا کمک بگیرید.
تفاوت‌های مهریه و شیربها
درست است که شیربها و مهریه هر دو مفهومی هستند که در زمان ازدواج و تشکیل خانواده به کار می‌روند، اما تفاوت‌هایی با هم دارند. مهریه در واقع مبلغی می‌باشد که در هنگام عقد بر عهده داماد گذاشته می‌شود و عروس هر زمان که اراده کند باید آن را پرداخت کند.
در برخی از روایات آمده است که مهریه به عنوان وسیله‌ای برای متقاعد و راضی کردن عروس به ازدواج است. ولی شیربها پول یا هدیه‌ای است که قبل از عقد با توافق خانواده‌ها تعیین می‌شود و باید به خانواده عروس داده شود.
برخی شیربها را به عنوان کمکی برای تهیه جهیزیه عروس می‌دانند. برخی هم با شیربها مخالف هستند و آن را به منزله فروش دختر می‌دانند.
تفاوت دیگر مهریه و شیربها در آن است که مهریه لازم الاجرا می‌باشد و فرد می‌تواند به صورت قانونی برای دریافت آن اقدام کند در صورتی که شیربها غیر قابل الزام است و در قانون چیزی در مورد شیر بها گفته نشده است.
قانون برای مهریه نیز همانند شیربها مقداری را تعیین نکرده است و مقدار مهریه بستگی به توافق طرفین دارد. به طور کلی در مورد مهریه یک سری قوانین وجود دارد. برای مثال در صورتی که مرد درخواست طلاق بدهد، موظف است در صورت درخواست زن، کل مهریه را پرداخت کند، اما در صورتی که درخواست طلاق از طرف زن باشد باید مالی را به شوهرش بدهد و طلاق بگیرد که معمولا این مال از مهریه کسر می‌شود.
در طلاق‌های توافقی میزان پرداخت مهریه به توافق طرفین بستگی دارد اما باز هم زن باید بخشی از مهر خود را ببخشد. درست است که میزان مهریه به توافق طرفین بستگی دارد اما طبق مقررات جدیدی که در ماده ۳ قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی اعمال شده است، در صورت بازداشت مرد برای مهریه، فقط صد و ده عدد سکه بهار آزادی قابل دریافت است.
البته در صورتی که مرد توانایی پرداخت بیش از صد و ده سکه را داشته باشد و حکم توقیف اموال گرفته شود باید تمام مهریه را پرداخت کند حتی اگر بیش از صد و ده سکه باشد. مهریه را می‌توان به سادگی به اجرا گذاشت، اما به اجرا گذاشتن شیربها در صورتی امکان‌پذیر است که در شروط ضمن عقد آورده شده باشد و داماد پذیرفته باشد که تحت هر شرایطی آن را پرداخت می‌کند.
مشاورین حقوقی از جمله وکیل آنلاین ما در بنیاد وکلا آماده‌اند که شما را در این باره راهنمایی کنند تا بتوانید حق و حقوق خود را کامل دریافت کنید.
استرداد شیربها
در صورتی که زن و مرد به هر دلیلی به مشکل بربخورند و تصمیم به جدایی بگیرند، برای پس گرفتن شیربها بهترین راه آن است که با یک وکیل مجرب مشورت کنند چرا که فقط در شرایط و موقعیت‌های خاصی داماد می‌تواند شیربها را پس بگیرد. برای مثال در صورتی که شیربها با رضایت و به عنوان هدیه به خانواده عروس داده شده باشد، امکان پس گرفتن آن وجود ندارد.
در صورتی که برای پس گرفتن شیربها به مشکل خورده‌اید می‌توانید با مشاورین متخصص ما در بنیاد وکلا به صورت مشاوره حقوقی تلفنی در ارتباط باشید و در کوتاه‌ترین زمان ممکن از آن‌ها مشورت بگیرید.
همانطور که پیش‌تر اشاره کردیم در قوانین ایران چیزی در مورد دریافت یا استرداد شیربها آورده نشده است و این امر کاملا به صورت توافقی بین خانواده‌ها است. به طور کلی در مورد استرداد شیربها حالت‌های زیر را باید در نظر بگیریم:
- در صورتی که مبلغی پول تحت عنوان جعاله به خانواده عروس داده شود، برای مثال داماد پولی را به خانواده عروس می‌دهد تا از آن‌ها برای ازدواج رضایت بگیرید، در این صورت بعد از عقد مرد نمی‌تواند این مال را پس بگیرد.
- در صورتی که شیربها به عنوان جعاله نباشد و برای مثال داماد مبلغی را به یکی از نزدیکان عروس بدهد، در این حالت مرد می‌تواند مالش را پس بگیرد.
- گاهی مرد و زن با یکدیگر برای مقدار مهریه به تفاهم می‌رسند اما بعضی از نزدیکان مشکلاتی را برای عقد آنان به وجود می‌آورند و به همین دلیل مرد مجبور می‌شود به آن‌ها پول بدهد، در این حالت مرد هر زمان که بخواهد می‌تواند آن را در صورت بقا مال پس بگیرد.
دریافت مشاوره حقوقی شیربها
با وجودی که رسم دریافت شیربها در اکثر مناطق ایران منسوخ شده است اما هنوز هم عده‌ای هستند که این سنت را اجرا می‌کنند. به طور کلی شیربها می‌تواند به شکل نقدی یا غیر نقدی باشد، برخی به جای شیربها تعدادی کالا برای کمک به جهیزیه خریداری می‌کنند.
در قانون کشور ما شیربها مطرح نشده و بیشتر به صورت توافقی بین خانواده‌ها انجام می‌شود و در صورت بروز مشکل نیز قاضی باید با بررسی مدارک و توافق‌های بین طرفین نظر دهد. برخی شیربها را در شروط ضمن عقد ذکر می‌کنند. شیربها با مهریه تفاوت دارد و دو موضوع جدا از هم هستند.
مهریه حق قانونی و شرعی زن است که در زمان عقد از طرف مرد به زن داده می‌شود اما شیربها به عنوان هدیه‌ای است که از طرف مرد به خانواده زن داده می‌شود.
در صورتی که به هر دلیلی با همسر خود به مشکل خوردید، برای دریافت یا استرداد شیربها بهتر است که از وکیل مجرب و متخصص کمک بگیرید. چرا که شیربها در قوانین آورده نشده است و تنها کسی می‌تواند شما را کمک کند که آگاهی کافی در مورد آن داشته باشد.
در صورتی که دنبال وکیل با تجربه در این زمینه می‌گردید، وکلا و مشاوران حقوقی ما در بنیاد وکلا می‌توانید به شما کمک کنند و شما می‌توانید در سریع‌ترین زمان ممکن و در هر جایی که هستید به صورت آنلاین و تلفنی با آن‌ها ارتباط برقرار کنید.
