ماده ۲۰۳ قانون آیین دادرسی کیفری به تشکیل پرونده شخصیت برای متهم اشاره دارد. این ماده که از محدود نوآوری های قانونگذار در قانون آیین دادرسی کیفری است.
فردی سازی مجازات
موضوع فردی کردن مجازات را مطرح نموده است. فردی سازی مجازات که امروزه مورد توجه اکثر قانونگذاران سیستم های قضایی است با شخصی سازی مجازات متفاوت است. شخصی سازی مجازات یعنی اینکه محازات را خود بزهکار متحمل شود اما فردی سازی مجازات یعنی اینکه مجازات براساس شخصیت بزهکار تعیین و بر وی تحمیل شود.
برای فردی سازی مجازات دادرس باید اطلاعاتی از وضعیت متهم داشته باشد که این اطلاعات در قالب پرونده شخصیت به دستور بازپرس ودر واحد مددکاری اجتماعی و توسط مددکاران اجتماعی تهیه و تنظیم میشود . این پرونده بصورت مجزا از پرونده عمل مجرمانه تشکیل می شود و حاوی گزارشات مددکار در خصوص وضع مادی خانوادگی و اجتماعی متهم و همچنین گزارش پزشکی و روانپزشکی است .
تشکیل پرونده شخصیت برای مرتکبین همه جرایم میسر است اما در جرایمی که مجازات قانونی آن ها سلب حیات قطع عضو و حبس ابد و یا تعزیر درجه ۴ و بالاتر ( در جرایم ارتکابی توسط بزرگسالان) و جرایم ۶ و بالاتر ( در جرایم ارتکابی توسط اطفال ونوحوانان ) است و همچنین در جنایات عمدی علیه تمامیت جسمانی که میزان دیه آن ها ثلث دیه کامل مجنی علیه یا بیش از آن است تشکیل پرونده شخصیت الزامی است و بازپرس ملزم است و تکلیف دارد که دستور تشکیل پرونده شخصیت متهم را به واحد مددکاری اجتماعی صادر نماید و در صورت عدم انجام تکلیف قانونی مرتکب تخلف انتظامی شده است.
همانگونه که مشخص است در مورد تشکیل پرونده شخصیت تفاوتی بین اشخاص بزرگسال و اطفال و نوجوانان وجود ندارد و در رابطه با اطفال و نوحوانان علاوه برموارد ذکر شده برای بزرگسالان جرایم مستوجب مجازات درجه ۵ و۶ در مورد اطفال و نوجوانان الزامی است امادر رابطه با بزرگسالان الزامی نیست. در رابطه با تشکیل پرونده شخصیت برای مرتکبین سایر جرایمی که در ماده۲۰۳ قانون آیین دادرسی کیفری به انها اشاره نشده است با توجه به اینکه ماده ۲۰۳ فقط به موارد الزامی تشکیل پرونده شخضیت اشاره دارد لذا به نظر نمی رسد که تشکیل پرونده شخصیت برای سایر جرایم منع قانونی داشته باشد. اما متاسفانه در عمل فقط در جرایم مصرح در ماده ۲۰۳ و همچنین ماده ۲۸۶تشکیل پرونده شخصیت صورت میگیرد در حالیکه تشکیل پرونده شخصیت برای سایر جرایم نیز می تواند دادرس دادگاه را در صدور آرای تاثیر گذار در اصلاح مجرم یاری دهد . علی ای حال با توجه به رویکرد جدید علم جرمشناسی و همچنین شرایط فعلی جامعه به نظر می رسد سیستم قضایی به جای تصویب قوانینی که به صورت کلی و برای همه مجرمین چه مجرمینی که مرتکب جرایم شدید شده اند و چه مجرمینی که جرایم سبک مرتکب شده اند تخفیف مجازات در قالب اصلاحیه کاهش مجازات صادر نماید می بایست با تقویت سیستم فردی سازی مجازات و واکاوی دقیق شخصیت متهم و… سازو کاری را ایجاد نماید که برای هر مجرم مجازاتی در نظر گرفته شود که در پایان اجرای مجازات منجر به اصلاح مجرم گردد.
متخصصین بنیاد وکلا در مسائل کیفری و مسائل مربوط به پرونده شخصیت و تناسب جرم و مجازات برای تنظیم شکوائیه در کنار شما هستند.
