نقش چک به عنوان یکی از مهمترین اسناد تجاری در اقتصاد هر کشوری بسیار قابل توجه است.
البته ممکن است در اقتصاد بعضی کشورها به چک ها تکیه بیشتر و در برخی دیگر از کشورها تاکید کمتری بر آن شده باشد.
چک ها هم مانند انواع دیگر اسناد تجاری مشکلات و مزایای مربوط به خود را دارند، اما به جرات می توانیم چک را یکی از مهمترین ابداعات دنیای اقتصاد در نظر بگیریم.
چک در ایران و نظام اقتصادی کشورمان نیز اهمیت ویژه ای دارد و می توان آن را به عنوان مهمترین ابزار پرداخت وجه به حساب آورد.
در کشور ما چیزی در حدود ۴۰ الی ۵۰ درصد از پرداخت ها توسط چک صورت می گیرد.
از آنجا که چک مشکلات زیادی هم دارد، همواره در بسیاری از کشورها تلاش های زیادی برای حذف آن و جایگزین کردن آن با یک راه حل منطقی تر تلاش های زیادی صورت گرفته است.
در این مقاله پیش از هر چیز توضیحاتی در مورد اینکه چک چیست و چه کاربردی دارد ارائه می دهیم و سپس به سراغ موضوع اصلی یعنی چک رمزدار می رویم.
چک چیست و چه کاربردی دارد؟
چک از طرفی یک سند تجاری و از طرف دیگر مانند وجه نقدی است که معمولا رقم بالایی دارد.
چک کاغذی است که با استفاده از آن پولی که در حساب بانکی خود دارید را به شخصی دیگر حواله می کنید.
بانک ها به صاحب حساب ها در قبال وجود اعتبار قابل استفاده در حساب چک می دهند تا صاحب حساب بتواند از اعتبار قابل استفاده بهره ببرد یا آن را به اشخاص دیگری منتقل کند.
به طور کلی چک ها در دو دسته اصلی قرار می گیرند:
دسته اول چک هایی هستند که توسط اشخاص صادر می شوند و دسته دوم چک هایی که توسط بانک ها صادر می شوند.
طبق این دسته بندی انواع مختلف چک در این ۲ گروه قرار می گیرند.
چک عادی و چک تایید شده ۲ مورد از انواع چک هستند که در دسته چک هایی قرار می گیرند که توسط اشخاص صادر می شوند.
در مقابل چک های رمزدار (بین بانکی)، چک تضمین شده و چک مسافرتی نیز از انواع چک هایی هستند که در دسته چک های صادر شده توسط بانک ها قرار میگیرند.
اگر می خواهید با چک رمزدار بیشتر آشنا شوید پیشنهاد می کنیم ادامه مقاله را بخوانید.
چک رمزدار چیست؟
چک رمزدار همواره یکی از پرطرفدارترین انواع چک ها بوده و هست.
زمانی که قصد داشته باشید با استفاده از خدمات بانک ها برای نقل و انتقال پول استفاده کنید، بانک ها روش های مختلفی برای اینکار دارند که برخی از آن ها پولی است و برخی از آن ها رایگان.
صدور چک رمزدار توسط بانک یکی از مواردی است که بابت آن هزینه دریافت می شود.
جالب اینجاست که در هر نرم افزار مالی چک رمزدار نیز خود به دو نوع چک رمز دار بانکی و چک رمزدار بین بانکی تقسیم می شود.
در این میان باید به این نکته اشاره کنیم که اکنون یک نرم افزار مالی باید از امکانات مربوط به مدیریت امور چک ها نیز برخوردار باشد؛ به همین دلیل خصوصا برای انتخاب یک نرم افزار حسابداری فروشگاهی باید دقت ویژه ای داشته باشید.
چک رمزدار بین بانکی
زمانی که نسبت به دریافت چک رمزدار بین بانکی اقدام کنید بانک طبق درخواست شما چک را به عهده ی یک بانک دیگر صادر می کند تا با استفاده از رمز صادر شده به نسبت به بهره گیری از آن اقدام کنید.
چک رمزدار بین بانکی از نظر امنیت یکی از ایمن ترین انواع چک است.
چنانچه چک گم شود یا مورد سرقت قرار گیرد هیچ خطری منافع چک را تهدید نمی کند. یکی از مواردی که باعث میشود امنیت چک رمزدار بین بانکی بسیار بالا باشد این است که درخواست کننده چک، از بانک می خواهد که چک را در وجه شماره حساب، بانک و شعبه ای مشخص صادر کند.
بنابراین اگر برای چک هر اتفاقی بیفتد، وجه چک تنها و تنها برای شماره حساب مشخص شده واریز می گردد.
برای صدور چک رمزدار بانکی نیز مانند چک رمزدار بین بانکی ابتدا صاحب حساب باید به بانک درخواست دهد تا بانک چک بانکی را در وجه اشخاص حقیقی و شرکت های خصوصی قرار دهد.
این چک با یک رمز مخصوص صادر می شود و این امکان وجود دارد که آن را در تمام شعبه های بانکی نقد کرد.
برای صدور چک بانکی، شخص درخواست کننده، باید در بانکی که به عنوان پرداخت کننده معرفی می شود نیز حساب داشته باشد.
در چک بانکی مشخصات بانک پرداخت کننده و شماره حساب فرد نیز درج می شود تا از مشکلات بیشتر جلوگیری شود.
در صورتی که تمایل دارید چک بانکی را به غیر منتقل کنید به این موارد نیاز دارید:
- امضای شخص صاحب چک در پشت چک هایی که در حساب اشخاص حقیقی منتقل می شود.
- مهر شرکت صاحب چک در پشت چک برای چک هایی که در وجه شرکت ها منتقل می شود.
بزرگترین مشکل چک های رمزدار بانکی، مشکل امنیت آن است.
چک بانکی در وجه اشخاص است و با یک امضا در پشت آن تبدیل به چک حامل می شود. در این صورت هرشخصی می تواند چک را به بانک داده و وجه مورد نظر را دریافت نماید.
ذکر این نکته نیز لازم است که در صورت مفقود شدن چک های رمزدار باید هرچه سریع تر این موضوع را به شعبه صادر کننده اطلاع دهید و مراحل بعدی را در مورد آن پیگیری کند.
نحوه وصول و ابطال چک رمزدار بین بانکی
برای ابطال چک های رمزدار بین بانکی نیز این موارد را اجرا کنید:
- مهر کردن پشت چک توسط بانک مقصد
- ذکر کتبی این نکته در پشت چک که عملیاتی روی چک انجام نشده است.
در این صورت می توان اقدامات لازم جهت برگشت وجه چک به حساب متقاضی را انجام دهید.
مهمترین قوانین چک رمزدار
- برای اینکه یک چک رمزدار به رسمیت شناخته شود و قانونی باشد باید در صدور آن به برخی قوانین توجه کرد.
- برای صدور چک های رمزدار حتما باید متقاضی حقیقی یا حقوقی آن وجود داشته باشد و صدور چک در وجه حامل یا بدون نام ممکن نیست.
- مقدار مبلغ چک های رمزدار نباید به صورت دست نویس نوشت شود، بلکه باید به صورت چاپی روی چک درج شود تا رسمیت پیدا کند.
- برای صدور چک های رمز دار متقاضی درخواست کننده باید فرمی کهه حاوی امضا و اثر انگشت شخص نیز هست را پر کند.
- بعد از دریافت حواله متقاضی چک ها باید سندهای مرتبط با موضوع را امضا کند و اثر انگشت بزند.
زمان وصول و استعلام چک رمزدار
در پایان باید به این نکته اشاره کنیم که چک های رمزدار تقلبی مهمترین دلیلی هستند که استعلام چک رمزدار را پراهمیت می کنند.
این روزها وجود چک های رمزدار تقلبی هم دیگر چیز عجیبی نیست، به همین منظور بانک مقصد باید چک مورد نظر را از بانک صادر کننده استعلام بگیرد و شماره سری و سریال آن را بررسی کند.
در مورد زمان وصول نیز باید بدانید برای وصول چک های رمزدار زمان مشخص تعیین شده و خارج از این ساعات در این خصوص عملیات بانکی انجام نمیگرید.
طبق قوانینی که به تازگی اصلاح شده و طبق سیاست های بانکی بانک مرکزی، وصول چک های رمزدار در طول روز فقط تا ساعت ۱۳ انجام می گیرد.