مقدمتا ماده ۲۷۶ ق امور حسبی " وصیت نامه اعم از این که راجع باشد به وصیت عهدی یا تملیکی منقول یا غیر منقول ممکن است به طور رسمی یا خود نوشت یا سری تنظیم شود." با توجه به این ماده تشریفات مغرر برای تنظیم وصیت نامه در وصیت عهدی و تملیکی هر دو لازم الاجرا است و اختصاص به وصیت تملیکی ندارد .
بر اساس ماده ی ۲۹۱ قانون امور حسبی " هر وصیت که به ترتیب مذکور در این فصل واقع نشده باشد در مراجع رسمی پذیرفته نیست مگر این که اشخاص ذی نفع در ترکه به صحت اقرار نمایند ". بنابراین در این موارد حکم چنین است که نسبت به سهم ارثی که به صحت آن اقرار نمایند نافذ است نسبت به سایرین فاقد اعتبار است .
وقوع اختلاف نظر بین شعب دیوان عالی کشور
به دلیل وقوع اختلاف نظر بین شعب دیوان عالی کشور راجع به تفسیر حکم ماده ی ۲۹۱ قانون امور حسبی هیئت عمومی دیوان عالی کشور ر تاریخ ۱۳/۱۰/۱۳۵۱ رای وحدت رویه شماره ۵۴ را صادر کرد به موجب این رای " نظر به این که از ماده ی ۲۹۱ قانون امور حسبی که پذیرفته شدن وصیت نامه عادی را مشروط به تصدیق اشخاص ذی نفع در ترکه دانسته است لزوم تایید کلیه ی ورثه استفاده نمی شود و عدم تصدیق بعضی از وراث مانع نفوذ و اعمال وصیت در سهم وراثی که آن را قبول کرده اند نمی باشد و ماده ی ۸۳۲ قانون مدنی نیز موید این معنا ست و بر طبق مواد ۱۲۷۵ و ۱۲۷۸ قانون مدنی اقرار هر کس نسبت به خود شخص نافذ است و موثر است و ملزم به اقرار خود خواهد بود . رای شعبه ی دهم دیوان عالی کشور که وصیت نامه عادی را در سهم وراثی که آن را تصدیق کرده اند نافذ دانسته دانسته و صادر شده است ."
طبق ماده ی ۲۹۴ قانون امور حسبی " دادگاه بخش در آگهی که برای اداره یا تصفیه ی ترکه یا تصدیق حصر و وراثت می شود قید می کند که هر کس وصیت نامه ی متوقی نزد او است در مدت سه ماه به دادگاهی که آگهی نموده بفرستد و پس از گداشتن این مدت هر وصیت نامه ای جز وصیت نامه ی رسمی و سری ابراز شود از درجه ی اعتبار ساقط است " با توجه به حکم این ماده قابل استناد بودن " وصیت نامه خود نوشت " برای اثبات وصیت علاوه بر رعایت شرایط شکلی تنظیم وصیت نامه منوط به ابراز آن در مهلت مقرر است فقهای شورای نگهبان قانون اساسی در نظریه ی مورخ ۴/۸/۱۳۶۷ حکم ماده ی ۲۹۴ قانون امور حسبی را خلاف شرع اعلام کردند ، در این نظریه چنین مقرر شده است " محدود نمودن اعتبار وصیت نامه ی ابرازی به مدت سه ماه مذکور در ماده ی ۲۹۴ قانون امو ر حسبی خلاف موازین شرع و این قسمت از ماده ی ۲۹۴ ابطال می شود . لکن به طور کلی اعتبار وصیت نامه مانند سایر اسناد در صورتی است که حجت شرعی بر مفاد آن باشد در این قسمت به تحریر الوسیله مراجعه شود ."
باید یادآور شد که وصیت خود نوشت وصیت نامه ای است که متن آن تماما به خط موصی نوشته شده باشد بدین معنی که شرایط وصیت نامه ی خود نوشت در ماده ی ۲۷۸ قانون امور حسبی بیان شده است . طبق این ماه " وصیت نامه ی خود نوشت در صورتی معتبر است که تمام آن به خط موصی نوشته شده و دارای تاریخ روز وماه و سال به خط مووصی بوده و به امضای او رسیده باشد ."
