صدور انواع ضمانت نامه های ارزی و ریالی
ضمانت نامه سندی است که به موجب آن بانک ضمانت اشخاص حقیقی و حقوقی را در رابطه با انجام تکالیف و تعهدات موضوع قرارداد فی مابین ذینفع (مضمون له) و ضمانتخواه (مضمون عنه) تا مبلغ مندرج در ضمانت نامه به عهده می گیرد که در صورت عدم انجام به موقع تعهدات از سوی ضمانت خواه با اعلام ذینفع قبل از انقضای سررسید ضمانت نامه، بانک مبلغ مذکور را در وجه ذینفع پرداخت نماید.
ارکان ضمانت نامه
- متقاضی (مضمون عنه) یا ضمانت خواه
- ذینفع (مضمون له)
- ضامن (ضمانت کننده)
- وجه الضمان (مبلغ ضمانت نامه)
- موضوع ضمانت نامه
- سررسید (روز پایان ضمانت نامه)
انواع ضمانتنامه
به دلیل تنوع تعهداتی که ضمانتخواه در قبال ذینفع به عهده دارد، ضمانت نامه های بانکی انواع مختلفی دارند که مهمترین و متداول ترین ضمانتنامه ها به شرح ذیل میباشد.
ضمانت نامه های شرکت در مناقصه و مزایده:
شرکتها و سازمان ها معمولا جهت اجرای طرح ها، انجام خدمات، خرید کالا، اموال و وسایل مورد نیاز خود اقدام به برگزاری مناقصه نموده و همچنین اموال و یا لوازم اسقاطی و غیر قابل مصرف و یا مازاد بر احتیاج خود را نیز از طریق مزایده به فروش میرسانند. لذا این سازمانها (ذینفع) به منظور اطمینان از انجام عمل و عدم انصراف برنده مزایده یا مناقصه و امضای قرارداد مربوطه، از کلیه شرکت کنندگان در مزایده یا مناقصه (ضمانت خواه) درخواست می کنند به همراه پیشنهادات خود، نسبت به ارایه ضمانتنامه بانکی نیز اقدام نمایند.
ضمانت نامه حسن انجام تعهدات/ کار:
به منظور تضمین انجام صحیح و به موقع تعهداتی که پیمانکار (ضمانت خواه) به موجب قرارداد و شرایط پیمانکاری به عهده میگیرد، کارفرما (ذینفع) از وی ضمانتنامه حسن انجام تعهدات (حسن انجام کار) اخذ مینماید.
ضمانت نامه پیش پرداخت:
گاهی ممکن است پیمانکار (ضمانت خواه) برای شروع به کار و یا انجام تعهدات، نیاز به مبلغی وجه داشته باشد که به طور پیش پرداخت از طرف کارفرما (ذینفع) به او پرداخت گردد. لذا کارفرما قبل از پرداخت وجه مورد نظر، از وی درخواست ضمانتنامه استرداد پیش پرداخت را می نماید.
ضمانت نامه استرداد حسن انجام کار یا استرداد کسور وجه الضمان (۱۰ درصد حسن انجام کار):
مؤسسات دولتی و شرکت ها (ذینفع) معمولا پرداخت ۵ تا ۱۰ درصد مبلغ قرارداد را منوط به دریافت صورت وضعیت های مقاطعه (صورت وضعیت کارهای انجام شده) نموده و مبلغ آن را تا پایان تحویل کار نزد خود نگاه میدارند تا در صورت مشاهده نقص یا ناتمام بودن کار از آن محل، تامین خسارت نمایند که آنرا به کسور وجه الضمان تعبیر نموده و پیمانکار (ضمانت خواه) مالک آن بوده و پس از تحویل قطعی کار مستحق اخذ آن خواهد بود.
در صورتی که پیمانکار بخواهد از این وجه قبل از پایان کار استفاده نماید، ناگزیر است ضمانتنامه بانکی تحت عنوان استرداد کسور وجه الضمان یا ضمانتنامه ده درصد حسن انجام کار به کارفرما ارائه نماید.
ضمانت نامه گمرکی شامل موارد ذیل می گردد:
- ضمانت نامه پرداخت سود و عوارض گمرکی (در مواقعی که وارد کننده کالا توان پرداخت نقدی سود و عوارض گمرکی کالای وارده را ندارد، از این نوع ضمانتنامه استفاده مینماید)
- ضمانت نامه ترخیص موقت کالا (این نوع ضمانتنامه برای ماشینآلاتی که جهت بازاریابی، نمایش در نمایشگاه های تجاری و یا کپی برداری برای ساخت داخلی و سایر موارد از این دست در یک مدت کوتاه وارد کشور شده و پس از مدت کوتاهی از کشور خارج میگردد، صادر می شود).
- ضمانت نامه ترانزیت کالا (این نوع ضمانت نامه جهت عوارض گمرکی کالاها و ماشین آلاتی که از یکی از مرزهای کشور وارد و از سوی دیگر خارج می گردد، صادر می گردد).
- ضمانت نامه پاساوان کالا (این نوع ضمانت نامه مربوط به عوارض گمرکی کالاها و ماشین آلاتی می گردد که نگهداری کالا در انبار ورودی کشور امکان پذیر نبوده، لذا ضرورت دارد به سایر انبارهای مورد اعتماد گمرک انتقال یابد).
ضمانت نامه نظام وظیفه
ضمانت نامه دادگستری
سایر ضمانت نامه تعهد پرداخت (ضمانتنامه متفرقه)
صدور اعتبار اسنادی ریالی و ارزی
اعتبار اسنادی یک روش و وسیله تضمین پرداخت است که به موجب آن بانک برای پرداخت مبلغ معینی به فروشنده کالا یا خدمات، متعهد به پرداخت می گردد، مشروط بر این که اسناد حمل مقرر شده حاکی از ارسال کالا یا انجام خدمات در موعد مقرر و مطابق با شرایط مندرج در اعتبار اسنادی، توسط فروشنده ارائه گردد.
درصورت تحقق شرط فوق پرداخت به فروشنده انجام می پذیرد.
در این راستا صدور اعتبار اسنادی ریالی در تمامی شعب بانک شهر و اعتبار اسنادی ارزی در شعب منتخب ارزی صورت می پذیرد.
حداقل مدارک لازم جهت ارائه گشایش اعتبار اسنادی داخلی
- پیش فاکتور یا قرارداد معتبر فروش کالا
- ارائه خدمت، بیمه‌نامه معتبر کالا به نفع بانک
- نامه پذیرش بازرسی و همچنین تعهدنامه پا برجا بودن معامله
- حداقل مدارک لازم به هنگام معامله اسناد سیاهه (سیاهه تجاری فروش کالا یا صورت وضعیت انجام خدمت که به تائید کارفرما یا نماینده قانونی وی رسیده باشد).
- سند حمل(حسب مورد، بارنامه، راه‌نامه، صورت مجلس تحویل و تحول کالا، حواله انبار فروشنده یا قبض انبار) و گواهی بازرسی کالا میباشد.
شرایط لازم برای صدور ضمانت نامه بانکی
- صدور ضمانت نامه و ظهرنویسی از طرف بانک‌ها موکول به اخذ وثیقه از ضمانت خواه طبق شرایط مندرج در این آیین نامه میباشد.
- حداقل معادل ده درصد مبلغ ضمانت نامه، وجه نقد از مشتری دریافت و بابت مابه التفاوت وجه مذکور و مبلغ ضمانت نامه از یک یا ترکیبی از انواع وثایق که شرح آن در ادامه آمده است از مشتری اخذ می گردد:
- وجه نقد معادل صد در صد مابه التفاوت یاد شده
- سپرده های ریالی و ارزی مدت دار و قرض الحسنه جاری بدون دسته چک با اولویت حساب های نزد بانک سرمایه معادل صد در صد مابه التفاوت یاد شده
- اوراق مشارکت یا گواهی سپرده ویژه سرمایه گذاری عام با اولویت انتشار توسط بانک سرمایه معادل صد در صد مابه التفاوت یاد شده
- ضمانت نامه های بانکی از بانک های داخلی و خارجی و موسسات اعتباری غیر بانکی مجاز داخلی و بیمه اعتباری معتبر
- حداقل معادل ده در صد مبلغ ضمانت نامه، وجه نقد از مشتری دریافت و بابت مابه التفاوت وجه مذکور و مبلغ ضمانت نامه از یک یا ترکیبی از انواع وثایق که شرح آن در ادامه آمده است از مشتری اخذ می گردد:
- اموال غیر منقول شامل (املاک مسکونی) به میزان: ۱۵۰ درصد مابه التفاوت یاد شده در صورتیکه ارزش اموال مذکور حداقل معادل ۱۵۰ درصد خالص ضمانت نامه باشد. یا ۱۰۰ درصد مابه التفاوت یاد شده در صورتیکه ارزش اموال مذکور کمتر از ۱۵۰ درصد خالص ضمانت نامه باشد.
- سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس معادل ۱۵۰ درصد مابه التفاوت یاد شده
- سفته (تضمینی) و اسناد تجاری حاصل از فروش کالا یا خدمات به مشتریان معادل ۱۳۰ درصد مابه التفاوت یاد شده
نحوه تمدید ضمانت نامه بانکی
ضمانت نامه دارای سررسید معین است که طبق نظر کارفرما و با توجه به موضوع مورد ضمانت و طرح مربوط به آن مشخص می گردد . معمولا سررسید ضمانت نامه های صادره حداکثر یک سال بوده و در طرح ها یا برنامه های با طول زمانی بیش از یک سال ، ضمانت نامه های مربوطه یک ساله صادر گردیده و در سررسید ضمانت نامه (در طول اجرای طرح یا برنامه) تمدید می گردد.
تمدید ضمانت نامه منوط به اخذ موافقت کتبی ذینفع و ضمانت خواه مبنی بر تمدید تاریخ سررسید ضمانت نامه و پرداخت کارمزد تمدید و تامین وثائق مورد نظر بانک (در صورت تغییر وثائق مورد نظر بانک) می باشد.
تعهد بانک در قبال ضمانت نامه های صادره حداکثر تا سررسید ضمانت نامه بوده و در صورتی که تا قبل از سررسید ضمانت نامه، دستوری مبنی بر تمدید و یا ضبط ضمانت نامه از طرف ذینفع کتبا به بانک واصل نگردد، پس از سررسید ضمانت نامه ، بانک تعهدی در مقابل ذینفع ندارد.
نحوه تقلیل ضمانت نامه بانکی
مبلغ ضمانت نامه طبق درخواست ذینفع قابل تقلیل می باشد و بانک به محض دریافت درخواست کتبی مضمون له (ذینفع) دایر بر تقلیل ضمانت نامه، نسبت به صدور اسناد تقلیل و ارسال تقلیل نامه جهت اطلاع ذینفع و ضمانت خواه (مضمون عنه) اقدام می نماید.
نحوه ابطال ضمانت نامه بانکی
- انقضاء سررسید ضمانت نامه و عدم درخواست تمدید آن توسط ذینفع
- ارائه لاشه ضمانت نامه به انضمام نامه کتبی ذینفع مبنی بر ابطال
- پس از ابطال ضمانت نامه، موضوع کتبا به اطلاع طرفین ضمانت نامه رسیده و سپرده نقدی و وثائق دریافتی به مشتری مسترد می گردد.
چگونگی پرداخت وجه ضمانت نامه مطالبه شده
در صورتی که مضمون له اقدام به مطالبه وجه ضمانتنامه یا واریز وجه آن در سررسید یا قبل از آن را نماید، بانک در اولین فرصت ممکن و پس از حصول اطمینان از صحت مفاد نامه واصله در این خصوص:
- چنانچه وجوه نقدی ضمانت خواه نزد بانک تکافوی مبلغ ضمانتامه را بنماید، وجه ضمانتنامه را از حساب جاری مشتری یا از سپرده نقدی مشتری نزد بانک یا هر دو مورد برداشت نموده و مطابق دستور ذینفع نسبت به واریز وجه ضمانتنامه به حساب مربوطه اقدام می نماید.
- چنانچه وجوه نقدی ضمانت خواه نزد بانک تکافوی مبلغ ضمانتامه را ننماید ، مراتب را از طریق تلفن و مکتوب به ضمانت خواه منعکس می نماید.
- چنانچه ضمانت خواه نسبت به تامین کسری وجوه نقد خود نزد بانک اقدام ننماید ، بانک ضمن برداشت وجوه نقد موجود مشتری در حساب های مربوطه، کسری موجودی تا مبلغ ضمانتنامه را تامین و مطابق دستور ذینفع نسبت به واریز وجه ضمانتنامه به حساب اعلام شده اقدام و متعاقبا پیگیری خود را از مشتری برای تسویه بدهی آغاز می نماید.
میزان سپرده نقدی ضمانت نامه
- حداقل معادل ده درصد مبلغ ضمانت نامه یا ظهرنویسی
- ضمانت نامه های مربوط به شرکت در مناقصه و مزایده می تواند از پرداخت وثیقه نقدی طبق بخشنامه های بانک مرکزی ج.ا.ا معاف می باشند.
- ضمانت نامه تعهد پرداخت صرفا در قبال ۱۰۰ درصد سپرده نقدی صادر می گردد.
انواع وثایق قابل قبول برای صدور ضمانت نامه بانکی
انواع وثائق و تضمینات قابل قبول برای صدور ضمانتنامه به قرار ذیل می باشد:
- وجه نقد
- سپرده های ریالی و ارزی مدت دار و قرض الحسنه جاری بدون دسته چک با اولویت حساب های نزد بانک سرمایه
- اوراق مشارکت یا گواهی سپرده ویژه سرمایه گذاری عام با اولویت انتشار توسط بانک سرمایه
- ضمانت نامه های بانکی از بانک های داخلی و خارجی و موسسات اعتباری غیر بانکی مجاز داخلی و بیمه اعتباری معتبر
- اموال غیر منقول شامل (املاک مسکونی)
- سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس
- سفته (تضمینی) و اسناد تجاری حاصل از فروش کالا یا خدمات به مشتریان
