گواهی عدم پرداخت و مهلت دریافت آن

اکثر افرادی که قصد برگشت زدن چک را دارند، از مراحل و مهلت های قانونی برای انجام اقدامات لازم آگاهی ندارند.

این عدم اطلاع منجر می شود تا کسانی که قصد پیگیری طلب خود را از طریق مراجع دادگستری دارند، در طی این روند دچار سر درگمی شوند.

یکی از این موارد دریافت گواهی عدم پرداخت در مهلت قانونی است که عدم دریافت این گواهی باعث متزلزل شدن حقوق افراد برای مطالبه وجه چک و یا شکایت از صادر کننده چک بلا محل می شود.

به همین مناسبت، در ادامه این مقاله ابتدا به توضیح راجع به اینکه گواهی عدم پرداخت چیست می پردازیم و سپس مهلت دریافت گواهی عدم پرداخت چک کیفری و گواهی عدم پرداخت چک پشت نویسی شده را نیز توضیح خواهیم داد.

دریافت گواهی عدم پرداخت اولین مرحله از اقدام به پیگیری چک از طریق کیفری، حقوقی و ثبتی است.

هر زمان که چک برگشتی باشد، یعنی  هر زمانی که دارنده چک به بانک مراجعه کند و وجه چک به یکی از دلایل مشخص شده در قانون پرداخت نشود و دارنده چک تصمیم بگیرد آن را برگشت بزند، بانک موظف است برگه ای تحت عنوان گواهی عدم پرداخت به دارنده چک بدهد.

در واقع در گواهی عدم پرداخت، علل یا علتی که باعث عدم پرداخت وجه شده است به طور واضح ذکر می شود و بعد از مهر و امضا از طرف بانک، به دارنده چک داده می شود.

هم چنین در گواهی عدم پرداخت مشخصات کامل چک و مشخصات و نشانی کامل صادر کننده چک نوشته می شود و برای اینکه صادر کننده از برگشت خوردن چک خود مطلع شود، بانک نسخه ای از گواهی عدم پرداخت چک را با ذکر نام و نام خانوادگی و نشانی کامل دارنده چک ، به نشانی او می فرستد.

اگر موجودی حساب کمتر از میزان مندرج در چک باشد ، دارنده چک می تواند مبلغ موجود را دریافت کند و بابت مقدار مبلغی که در حساب موجود نبوده و به او دریافت نشده است، از بانک گواهی عدم پرداخت بگیرد.

در صورت سرپیچی متصدی بانک به رییس شعبه یا بازرسی بانک مراجعه کنید.

گواهی عدم پرداخت چک کیفری

همانطور که گفته شد دریافت گواهی عدم پرداخت برای پیگیری قانونی چک به هر یک از سه روش کیفری، حقوقی و ثبتی لازم است.

اما نکته مهمی که در مورد دریافت گواهی عدم پرداخت وجود دارد این است که در صورتی که دارنده چک بخواهد چک را از طریق کیفری پیگیری کند، برای برگشت زدن چک تنها ۶ ماه فرصت دارد و باید از تاریخ صدور چک تا ۶ ماه چک را برگشت زده و گواهی عدم پرداخت را از بانک دریافت کند.

بعد از گذشت این مدت، دیگر امکان دریافت گواهی عدم پرداخت چک برای آغاز شکایت کیفری وجود ندارد.

برای مثال اگر چکی در ۹۸/۳/۱۷ صادر شود ، دارنده چک تنها می تواند تا تاریخ  98/9/17 چک را برگشت زده و گواهی عدم پرداخت را از بانک دریافت کند . تنها پس از دریافت این گواهی است که می توان اقدامات لازم را برای دریافت وجه چک انجام داد.

گواهی عدم پرداخت چک پشت نویسی شده

مهلت دریافت گواهی عدم پرداخت در چک پشت نویسی شده متفاوت است.

دارنده چک پشت نویسی شده بعد از مراجعه به بانک و عدم دریافت وجه، برای اینکه بتواند وجه پرداخت نشده را هم از صادر کننده چک و هم پشت نویس آن مطالبه نماید، باید در مواعد مشخص شده در قانون به بانک مراجعه کند.

این مواعد برای چک های پشت نویس شده ای که در یک شهر صادر شده اند و قرار است در همان شهر وصول شوند ۱۵ روز از تاریخ صدور و برای چک هایی که از یک نقطه به نقطه دیگر ایران صادر شده اند، ۴۵ روز از تاریخ صدور است.

اگر دارنده در این مواعد به بانک مراجعه و گواهی عدم پرداخت، دریافت کرد می تواند از صادر کننده و پشت نویس به دادگاه حقوقی مراجعه کند.

نکته قابل توجه این است که در این شرایط تنها می توان به شیوه حقوقی اقدام کرد، اما اگر در مدت های مشخص شده در قانون، به بانک مراجعه نشود و گواهی عدم پرداخت چک پشت نویسی شده دریافت نشود تنها صادر کننده مسئول خواهد بود و دیگر نمی توان علیه پشت نویس در دادگاه دادخواست ارائه کرد.

برای مثال آقای " الف " صادر کننده چک است و با پشت نویسی ، چک را به آقای " ب " منتقل کرده است و آقای " ب " نیز چک را به آقای " ج " انتقال داده است.

آقای " ج " برای اینکه بتواند برای دریافت طلبش به آقای " الف " یا آقای " ب " مراجعه کند و از آنها در دادگاه حقوقی اقامه دعوی کند، باید تا ۱۵ روز از تاریخ سر رسید چک، گواهی عدم پرداخت را از بانک دریافت کند و اگر بعد از ۱۵ روز اقدام به دریافت گواهی عدم پرداخت کرد، تنها می تواند به آقای " الف " که صادر کننده چک است مراجعه کند.