مهلت اعلام نظر کارشناس رسمی دادگستری

یکی از ابزارهایی که در حین رسیدگی به پرونده به کمک قاضی می آیند تا با استفاده از آن رای صحیحی صادر بشود، قرار کارشناسی است.

در واقع، قاضی برخی جنبه های فنی موضوع را به کارشناسی که در آن حوزه خبره است واگذار می کند که به آن قرار کارشناسی می گویند.

کارشناس مهلتی برای اظهارنظر در خصوص موضوع خواهد یافت و مکلف است که نتیجه کارشناسی را در مهلت مقرر به دادگاه اعلام کند.

بنابراین قصد داریم در این مقاله به این سوال پاسخ بدهیم که مدت زمان مشخص شدن نماینده دادگاه چقدر است و مدت زمان اعلام نظر کارشناس رسمی دادگستری چقدر است.

به همین مناسبت، به بررسی کارشناسی پرونده در دادگاه، مهلت اظهارنظر کارشناس و عدم اعلام نظر کارشناس در مهلت مقرر خواهیم پرداخت.

کارشناسی پرونده در دادگاه

از آن جهت که تشخیص تمامی جنبه های فنی مربوط به پرونده کاری بسیار دشوار است، ممکن است که شخص دادرس یا قاضی توانایی و فرصت کافی برای اعلام نظر در خصوص آنها را نداشته باشد.

بنابراین، قاضی می تواند انجام برخی از این امور فنی را به شخصی تحت عنوان " کارشناس رسمی دادگستری " واگذار کند تا با ملاحظه نتایج نظرات کارشناسی وی ، بتواند رای مقتضی را در پرونده صادر نماید.

به همین دلیل، با صدور قراری تحت عنوان "قرار کارشناسی" رسما انجام برخی امور را از کارشناس مطالبه می کند.

بعد از اینکه کارشناس نظریه خود را در رابطه با موضوع بیان کرد، قاضی یا دادرس می تواند با توجه  به آن، رای صادر کرده و تکلیف نهایی دعوا و پرونده را مشخص سازد.

مهلت اظهارنظر کارشناس

قرار کارشناسی معمولا برای آن صادر می شود که پرونده آماده صدور رای قطعی شود.

بنابراین، مدت اظهارنظر کارشناس دادگستری باید در آن درج بشود تا پرونده برای مدت نامعلومی بلاتکلیف نماند.

مهلت اعلام نظر کارشناس باید به گونه ای درج شود که هم متناسب با تحقیقات لازم باشد و هم ادامه رسیدگی دادگاه را برای طولانی مدت بدون جهت با تاخیر رو به رو نکند.

مثلا در دادگاه ها معمولا مهلت های پنج روزه، بیست روزه، یک ماهه و دو ماهه بسته به موضوع برای اظهارنظر کارشناس تعیین می شود.

مطابق ماده ۲۶۲ قانون آیین دادرسی مدنی، "کارشناس باید در مدت مقرر نظر خود را کتبا تقدیم دارد، مگر اینکه موضوع از اموری باشد که اظهارنظر در آن مدت میسر نباشد.

در این صورت به تقاضای کارشناس ، دادگاه مهلت مناسب دیگری تعیین و به کارشناس و طرفین اعلام می کند؛ در هر حال ، اظهار نظر کارشناس باید صریح و موجه باشد." 

عدم اعلام نظر کارشناس در مهلت مقرر

در برخی مواقع ممکن است که کارشناس در مهلتی که دادگاه برای اظهار نظر در پرونده پیش بینی نموده است، نظر خود را اعلام نکند.

در این صورت، عدم اعلام نظر کارشناس ممکن است پیامد هایی را به دنبال داشته باشد.

در ادامه ماده ۲۶۲ قانون آیین دادرسی مدنی در خصوص ضمانت اجرای عدم اعلام نظر کارشناس در مدت مشخص شده چنین آمده است:

"هرگاه کارشناس، ظرف مدت معین نظر خود را کتبا تقدیم دادگاه ننماید، کارشناس دیگری تعیین می شود.

چنانچه قبل از انتخاب یا اخطار به کارشناس دیگر، نظر کارشناس به دادگاه واصل شود، دادگاه به آن ترتیب اثر می دهد و تخلف کارشناس را به مرجع صلاحیت دار اعلام می نماید".