یکی از انواع احکام صادر شده از دادگاه ها ، احکام غیابی هستند؛ یعنی اینکه خوانده دعوا در حین رسیدگی به دعوا در فرایند رسیدگی به دعوا شرکت نداشته و لایحه نفرستاده باشد.
به دلیل اینکه ممکن است اگر خوانده در فرایند دادرسی شرکت داشت از خود به نحو بهتری دفاع می کرد، قانونگذار یک روش برای اعتراض به احکام غیابی یعنی واخواهی را پیش بینی کرده است.
به این ترتیب که اگر شخصی که به موجب حکم غیابی صادر شده از دادگاه محکوم شده است، می تواند اقدام به واخواهی در مهلت مقرر در قانون کند؛ به همین دلیل اطلاع از مهلت واخواهی ضروری است؛ در این مقاله از بنیاد وکلا به بررسی مهلت واخواهی در صورت ابلاغ واقعی، ابلاغ قانونی و وجود عذر موجه خواهیم پرداخت.
مهلت واخواهی در صورت ابلاغ واقعی حکم غیابی
علی الاصول مهلت واخواهی برای اشخاصی که مقیم ایران هستند بیست روز و برای اشخاص مقیم خارج از کشور دو ماه از تاریخ ابلاغ حکم غیابی است.
در صورتی که حکم غیابی، ابلاغ واقعی شده باشد، مهلت واخواهی (بیست روز و دو ماه) از تاریخی شروع می شود که حکم غیابی به خود خوانده یا وکیل یا قائم مقام او ابلاغ می شود.
در صورتی که واخواه در خارج از این مهلت اقدام به واخواهی کند، دادگاه قرار رد دادخواست صادر می کند، البته در این صورت، اگر حکم صادر شده قابل تجدیدنظر خواهی باشد، می توان از تاریخ تمام شدن فرصت واخواهی، از آن حکم تجدیدنظر خواهی نمود.
مهلت واخواهی در صورت ابلاغ قانونی حکم غیابی
در صورتی که ابلاغ واقعی ممکن نباشد، حکم به خوانده ابلاغ قانونی می شود.
در ابلاغ قانونی حکم توسط خود شخص خوانده دریافت نمی شود، بدلیل عدم حضور یا عدم دریافت ابلاغیه؛ بنابراین، حَسَب مورد به شخصی از نزدیکان او یا اشخاص صلاحیت دار دیگر ابلاغ می شود.
این ابلاغ هم مانند ابلاغ واقعی معتبر و صحیح است؛ بنابراین، در صورتی که حکم غیابی به صورت قانونی به شخص ابلاغ شود نیز مهلت واخواهی همان است که اشاره نمودیم؛ یعنی همان مهلت بیست روزه و دو ماهه.
اما در صورتی که خواهان مدعی عدم اطلاع از حکم غیابی باشد، می تواند دادخواست واخواهی خارج از مهلت خود را به دادگاه ارائه کند.
چنانچه دادگاه درستی ادعای او را احراز کرد، قرار قبولی دادخواست واخواهی را صادر می کند و در ادامه به واخواهی او رسیدگی می نماید، در غیر این صورت، قرار رد دادخواست واخواهی را صادر می کند.
واخواهی در دادگاهی که حکم غیابی را صادر کرده است انجام می شود.
مهلت واخواهی در صورت وجود عذر موجه
در صورتی که واخواه نتواند در مهلتی که برای واخواهی مقرر شده است، (بیست روز برای اشخاص مقیم ایران و دو ماه برای اشخاص مقیم خارج از ایران)، در صورتی که عذر موجهی برای این کار داشته باشد، باید این عذر را به دادگاه صادر کننده حکم غیابی ارائه کند.
در صورتی که این عذر مورد پذیرش دادگاه قرار گرفت، دادگاه قرار قبولی دادخواست واخواهی را صادر می کند، در غیر این صورت قرار رد دادخواست واخواهی صادر می کند.
