۴ نکته عده زن | عده طلاق و وفات

عده به معنای مدت زمانی است برای زن و برای خودداری از ازدواج می‌باشد؛ چون رحم زن آلوده به نطفه مرد است، بنابراین باید ما مطمئن بشویم که نطفه‌ای از آن مرد (مردی که او را طلاق داده است)، در رحم زن نیست تا اینکه این زن بتواند با مرد دیگری ازدواج کند.

نسب زوجین با هم آمیخته نشود و به اصطلاح فقهی اختلاط میاه صورت نگیرد بخاطر اینکه مطمئن بشویم این زن حامله نیست گفته شد که عده نگه داشته باشد یعنی خودداری بکند با ازدواج مرد دیگر.

شما می‌توانید در صورت وجود هر گونه ابهام یا دریافت مشاوره و راهنمایی از وکیل خانواده در بنیاد وکلا کمک بگیرید.

زن باید در موارد زیر عده نگه دارد:

1. نکاح دائم
2. نزدیکی به شبهه
3. زنا

طبق قانون مدنی، زن در مدت عده نمی‌تواند با مرد دیگری ازدواج کند.

ادامه زندگی در مدت عده با همسر سابق به دو شکل است:

• زن در طلاق رجعی باشد که در این صورت مرد می‌تواند به زن خود رجوع کند و نیازی به نکاح مجدد نیست.
• زن در طلاق بائن باشد در این صورت زن عده نگه داشته، بعد از اتمام عده می‌تواند با همسر سابق خود نکاح مجدد نماید.

اقسام عده

• عده‌ای که بر اثر طلاق است.
• عده‌ای که بر اثر فسخ نکاح است.
• عده‌ای که بر اثر انفساخ نکاح است.
• عده‌ای که بر اثر وفات است.

طبق قانون مدنی، ۳ عده وجود دارد:

1. عده طلاق
2. عده فسخ نکاح
3. عده وفات

استثنائات بر نگهداری عده طلاق و فسخ نکاح

عبارتند از:

• الف- زنانی که در صورت منحل شدن نکاح آنها در اثر طلاق یا فسخ نیازی به نگهداری عده ندارند.

مثال:

1. زن یائسه و زنی که نزدیکی با او صورت نگرفته باشد، نیازی به نگهداری عده ندارد. نزدیکی یعنی دخول مقدار حشفه در مجرای زن را گویند.
2. زن یائسه: زنی است که از بچه دار شدن مجدد مایوس شده است.

• ب – زنانی که بعد از منحل شدن نکاح از طریق فسخ با طلاق باید عده نگه دارند به دو دسته تقسیم می‌شوند:

1. زنانی که حائل هستند (باردار نیستند).
2. زنانی که حائل نیستند (باردار هستند).

زنانی که عادت زنانگی آن‌ها مشخص است، در زمان نگهداری عده باید ۳ طهر بعد از گذشتن طلاق از آن‌ها بگذرد.

طهر

طهر به فاصله میان دو عادت زنانگی گویند که در فقه اسلامی حداقل آن ۱۰ روز است (و حداکثر آن مثلا دو ماه باشد، آن حداکثر برای ان تعیین نشده است).

حداقل زمان دیدن حیض ۳ روز است.

• طهر اول، زن پس از این واقع می‌شود که طلاق در آن طهر انجام شده باشد؛ چون طلاق در طهر غیر مواقعه باید انجام بشود، پس طهر اول عبارتست از: آنچه که از طهر پس از طلاق مانده باشد، به این معنا که اگر زنی را طلاق دادند و فرض اینست که صحت طلاق بر آنست که در طهر باشد و مدت زمان کمی از آن طهر مانده باشد و بلافاصله بعد از آن مدت دچار خون ریزی و حیض بشود در این حالت یک طهر از آن گذشت.
• طهر دوم، پس از پایان پذیرفتن طهر اول و گذراندن عادت زنانگی و گذراندن حداقل ۱۰ روز طهر است.
• طهر سوم، پس از گذراندن عادت زنانگی است. وقتی آن پاک شود و زمان طهر را بگذارند و مجددا حالت آن بوجود آید و در آن لحظه طهر سوم تمام می‌شود.

وقتی که طهر سوم منقضی شد آن زن مانعی برای ازدواج ندارد.

اگر زن در یک ماه دو بار حالت زنانگی برایش اتفاق افتد، کمترین زمانی که امکان دارد عده اش تمام شود ۲۶ روز و۲ لحظه است؛ به این معنا که اگر یک لحظه از طهری که طلاق در آن صورت گرفته گذشته زن دچار عادت زنانگی شده باشد، در این حالت یک طهر گذارنده شده است و زمانی که ۳ روز گذرانده پاک شد، طهر دوم آغاز می‌شود.

بعد از گذراندن ۳ روز پاک می‌شود که روی هم ۱۶ روز از زمان طلاق را گذرانده است که طهر سوم آغاز می‌شود که ۱۰روز را باید بگذارند و بعد که عادت زنانگی را مشاهده کرد طهر سوم به اتمام رسیده و یک لحظه بعد می‌تواند ازدواج مجدد کند.

اگر زنی که در نگهداری عده است بعد از گذراندن یک طهر دچار یائسگی شود آیا باز هم باید عده خود را نگه دارد؟ بله

طبق ماده ۱۱۵۱ قانون مدنی: عده طلاق و عده فسخ نکاح ۳ طهر است، مگر اینکه زن با اقتضای سن عادت زنانگی نبیند که در این صورت عده او ۳ ماه است و بعد از ان می‌تواند ازدواج مجدد بکند.

عده طلاق و فسخ نکاح

عده زنانی که عادت زنانگی خود را نمی‌بینند به مدت ۳ ماه خواهد بود.

طبق ماده ۱۱۵۱ قانون مدنی: عده طلاق و عده فسخ نکاح ۳ طهر است، مگر اینکه زن با اقتضای سن عادت زنانگی نبیند که در این صورت عده او ۳ ماه است.

اگر زنی که به سن یائسگی نرسیده نکاح او منحل شود و در هنگام نگهداری عده دچار یائسگی شود آیا باز هم باید عده نگه دارد؟

طبق ماده ۱۱۵۱ قانون مدنی بله باید عده خود را ۳ ماه نگه دارد. حالا ممکن است که یک ماه از آن سه ماهی که داشته گذشته و دچار یائسگی شده اینجاست که دو ماه دیگر هم باید بگذراند و چنان نیست چون یائسه است، نباید دیگر عده اش را تکمیل بکند خیر؛ اینجا عده خودش را تکمیل می‌کند و به مدت سه ماه.

زنانی که ملزم به نگهداری عده هستند

زنانی که بعد از منحل شدن نکاح از طریق فسخ یا طلاق باید عده نگه دارند، دو دسته هستند:

1. زنان حائل
2. زنان حامل

طبق ماده ۱۱۵۲ قانون مدنی: عده طلاق و فسخ نکاح و بذل مدت و انقضاء آن در مورد نکاح منقطع در غیر حامل دو طهر است، مگر این که زن با اقتضای سن عادت زنانگی نبیند که در این صورت ۴۵ روز است.

ماده ۱۱۵۳ قانون مدنی: عده طلاق و فسخ نکاح و بذل مدت و انقضاء آن در مورد زن حامله تا وضع حمل است.

آن دیگر مدت ندارد وضع حمل است و بلافاصله پس از انیکه وضع حمل کرد می‌تواند شوهر بکند. البته این وضع حمل که می‌گوییم باید این وضع حمل از نکاح باشد و گرنه اگر ثابت بشود که این بچه ای که در رحم دارد، مال شوهرش نیست و از زنا هست آن دیگر شامل این مسئله نمی‌شود؛ چون این زن، زن غیر حامله از شوهرش تلقی می‌شود و باید با به اقتضای وضعبت او مسائلی که مقرر شده است، رعایت بشود.

اگر زنی قبل از طلاق یا فسخ نکاح یا بعد از طلاق در مدت عده در اثر وطی به شبهه باردار شده باشد، وضع حمل او تاثیری در طلاق او نخواهد داشت. وضع حمل ممکن است مدت عده وطی به شبهه را از بین برد.

عده طلاقی که زن از ان شوهر دائمش داشته آن به ترتیبی است که مقرر شده است.

وضع حمل ناشی از شبهه نمی‌تواند عده طلاق را از بین برد؛ چون این حملی که وضع شده یعنی ان زن وضع حمل کرده و آن بارداری اش تمام شده تاثیری در ان شوهر سابق ندارد.

عده وفات

ماده ۱۱۵۴ قانون مدنی: عده وفات چه در دائم و چه در منقطع در هر حال چهار ماه و ده روز است، مگر اینکه زن حامل باشد که در این صورت عده وفات تا موقع وضع حمل است مشروط بر اینکه فاصله بین فوت شوهر و وضع حمل از چهار ماه و ده روز بیشتر باشد والا مدت عده همان چهار ماه و ده روز خواهد بود.

پس عده وفات به موجب این ماده قانونی نسبت به زنی که شوهرش از دنیا می‌رود چهار ماه و ده روز است این زن ممکن است حامله باشد، ممکن است حامله نباشد اگر حامله نباشد، عده وفاتش همان چهار ماه و ده روز است و پس از انقضای چهار ماه و ده روز این زن می‌تواند با مرد دیگری ازدواج بکند اما اگر حامله باشد باز دو حالت اتفاق می‌افتد یک وقت انست که قبل از انقضای چهار ماه و ده روز وضع حمل می‌کند.

اینجا ما نمی‌توانیم بگوییم چون قبلا گفتیم با وضع حمل عده زن از بین می‌رود، پس می‌تواند زن شوهر بکند خیر؛ باید چهار ماه و ده روز را تکمیل بکند فرض بر اینست که مثلا زن شوهر ش فوت کرده بعد از یک ماه پس از فوت شوهرش وضع حمل می‌کند، اینجا می‌گوییم سه ماه و ده روز دیگر باید ادامه بدهد، نکاح نکرد و ازدواج نکرد آن گاه ازدواج می‌کند.

یک وقت عکس این اتفاق می‌افتد یعنی زن با فوت شوهرش دو ماه از حاملگی اش گذشته چهار ماه و ده روز هم عده نگه می‌دارد، پس شش ماه و ده روز می‌شود آیا می‌تواند ازدواج بکند؟، خیر این باید صبر بکند تا وضع حمل محقق بشود.

طبق نظر فقها در عده وفات اکثر العجلین را باید در وفات نگه داشت. اگر چهار ماه و ۱۰ روز بیشتر بود باید این عده را نگه دارند در صورتی که مدت وضع حمل بیشتر بود باید آن عده را نگه داشت.

طلاق دو نوع است:

1. طلاق رجعی
2. طلاق غیر رجعی

اگر زن در طلاق رجعی باشد و شوهر او در این مدت فوت کند، عده او از تاریخ فوت به عده وفات تبدیل می‌شود و باید ۴ ماه و ۱۰ روز را تکمیل کند.

اگر زن در مدت عده طلاق بائن یا فسخ نکاح بوده باشد و شوهر او در این مدت فوت کند، تاثیری بر عده او نخواهد داشت.

در عده وفات، زن باید احترامی برای شوهر خود قائل شود و اجتماع وقتی به او نگاه می‌کند، ان زن را باید عزادار تلقی بکند به همین جهت شارع مقدس و قانون گذار این زن را مکلف کرده که عده نگه بدارد.

شروع عده وفات

عده وفات، طلاق و فسخ از زمان انجام طلاق، فوت و فسخ شروع می‌شود چه زن عالم باشد و چه جاهل.

اگر شوهر نکاح را فسخ کند یا زن را مطلقه سازد و یا او را طلاق دهد و شوهر غایب باشد و زن هم آگاه نباشد. می‌تواند در صورت جدایی مرد و زن از یکدیگر بر اثر فوت، طلاق یا فسخ نکاح و عدم آگاهی زن، در صورتی که از زمان فوت یا فسخ نکاح مدتی گذشته باشد و این مدت از زمان عده بیشتر باشد دیگر نیازی به نگهداری عده نیست.

در زمان عده وفات نفقه به زن تعلق نمی‌گیرد.

در صورت نیاز به دریافت مشاوره حقوقی خانواده برای اطلاعات تکمیلی با متخصصین ما در بنیاد وکلا در ارتباط باشید.