در این مقاله قرار است با صفر تا صد و زیر و بم ازدواج موقت که با عنوان نکاح موقت، صیغه یا متعه نیز شناخته میشود در نظام حقوقی ایران و دین اسلام آشنا شویم.
با مطالعه این مقاله جامع از حقوق و تکالیف خود در جایگاه زن و شوهر درگیر ازدواج موقت چه از لحاظ مالی و چه غیر مالی مطلع میشوید. با من همراه باشید.
آشنایی با مفاهیم پایه ازدواج موقت یا صیغه
برای برقراری ازدواج موقت در نظام حقوقی و اسلامی، رعایت چندین شرط ضروری است که در ادامه از این بخش ذکر شده است.
ازدواج موقت (صیغه) چیست؟
ازدواج موقت یا متعه، که به اصطلاح حقوقی «صیغه» نیز نامیده میشود، نوعی ازدواج است که به موجب آن یک مدت زمان مشخص برای ازدواج تعیین میشود و با پایان این مدت، ازدواج به طور خودبهخود منحل میشود.
در ازدواج موقت، طرفین میتوانند برای یک مدت معین و مشخص به زندگی مشترک بپردازند و پس از پایان مدت قرارداد، بدون نیاز به طلاق رسمی، رابطه زناشویی به پایان میرسد
این نوع ازدواج در فقه اسلامی و بهویژه در حقوق ایران به رسمیت شناخته شده است و برای آن نیز شرایط خاصی باید رعایت شود.
ازدواج موقت در قانون ایران
در نظام حقوقی ایران، ازدواج موقت که به آن عقد منقطع نیز گفته میشود، در قانون مدنی به رسمیت شناخته شده است.
ماده ۱۰۷۵ قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران، این نوع از ازدواج را به عنوان یکی از انواع عقدهای نکاح تعریف و تایید کرده است.
موانع ازدواج موقت مشابه با موانع ازدواج دائم هستند و شامل موارد زیر میشوند:
- موانع نسبی: ازدواج میان اقوام نسبی نزدیک مانند پدر و دختر، برادر و خواهر و سایر خویشاوندان نزدیک که طبق قوانین شرع و مدنی ممنوع است.
- موانع سببی: ازدواج با خویشاوندان سببی، به ویژه در صورت وجود روابط سببی خاصی که توسط قانون ممنوع شده است.
- موانع قانونی: مواردی که طبق قوانین کشور برای ازدواج ممنوعیت ایجاد کردهاند، از جمله ازدواج با افرادی که به دلیل وضعیت قانونی خاصی از ازدواج محروم هستند.
ازدواج موقت باید ارکان زیر را داشته باشد تا از اعتبار قانونی برخوردار شود:
رضایت طرفین و قرائت صیغه
در ازدواج موقت، رضایت کامل هر دو طرف الزامی است. برخلاف ازدواج دائم که نیازمند ثبت رسمی و شاهد است، در ازدواج موقت نیازی به نوشتن و ثبت صیغه در دفاتر رسمی نیست.
صیغه میتواند به طور مستقیم و شفاهی توسط زن و مرد خوانده شود.
این صیغه باید به طور واضح و دقیق مفهوم ازدواج موقت را منتقل کند و شامل تعیین مهریه و مدت زمان ازدواج باشد.
شرایط عقل و بلوغ
هر دو طرف ازدواج موقت باید بالغ، عاقل و مختار باشند. به این معنا که آنها باید به طور آزادانه و بدون هیچگونه فشار یا اجبار به این عقد تن دهند.
عدم رعایت این شرط منجر به بطلان عقد خواهد شد.
عدم اشتغال به عقد دیگر
در زمان عقد موقت، زن نباید در عقد دیگری باشد. به عبارت دیگر، زن باید به طور کامل و بدون هیچگونه ارتباط حقوقی با شوهر دیگر، آماده برای انعقاد عقد موقت باشد.
اجازه ولی قهری برای دختر باکره
اگر زن بالغ و عاقل که باکره است، قصد ازدواج موقت دارد، باید از پدر یا جد پدری خود اجازه بگیرد. این شرط برای دختران باکره ضروری است، اما در صورتی که دختر قبلا ازدواج کرده باشد، نیازی به اجازه ولی قهری نیست.
اتمام مدت عده
اگر زن قبلا در عقد دائم یا صیغه مرد دیگری بوده است، باید مدت عدهاش تمام شده باشد. این به این معناست که زن باید بعد از پایان مدت عده، اجازه ازدواج موقت با فرد جدید را داشته باشد.
رعایت این شرایط موجب میشود که عقد موقت به طور صحیح و مطابق با اصول قانونی و شرعی معتبر باشد و از بطلان آن جلوگیری شود.
مفهومشناسی و جایگاه ازدواج موقت در دین اسلام
در میان مسلمانان، در خصوص مشروعیت و جواز ازدواج موقت، که به نام متعه نیز شناخته میشود، نظرات مختلفی وجود دارد که ناشی از تفاوتهای فقهی و مذهبی است.
این اختلاف نظر به تفسیرهای متفاوت از متون دینی و اصول شرعی بازمیگردد و موجب ایجاد دیدگاههای گوناگونی در این زمینه شده است.
بر اساس فقه اهل سنت، ازدواج موقت به طور کلی حرام و غیرمجاز است.
اهل سنت بر این باورند که این نوع ازدواج با اصول و اهداف اصلی شریعت اسلامی سازگار نیست و به دلیل مشکلاتی که ممکن است در پی داشته باشد، نظیر عدم ثبات خانوادگی و حقوق مالی زن و فرزندان، در اسلام مورد تایید قرار نگرفته است.
اباضیه نیز مانند اهل سنت، ازدواج موقت را حرام میدانند. این گروه از مسلمانان معتقدند که ازدواج موقت با اصول فقهی و اجتماعی اسلام در تضاد است و بر این اساس، آن را به عنوان یک گزینه غیرمجاز در نظر میگیرند.
زیدیان نیز با اهل سنت و اباضیه همنظر هستند و ازدواج موقت را به عنوان یک امر غیرمجاز و حرام تلقی میکنند. آنها نیز به دلیل وجود مشکلات و معضلات اجتماعی، فقهی و خانوادگی، با ازدواج موقت مخالفت میکنند.
در مقابل، شیعیان امامی (شیعه دوازدهامامی) ازدواج موقت را مشروع و صحیح میدانند.
این گروه به استناد به آیات قرآن و روایات معصومین، ازدواج موقت را به عنوان یک ابزار قانونی و مشروع برای تأمین نیازهای فردی و اجتماعی و همچنین حل مشکلات خاص در جامعه میشناسند.
اساس این دیدگاه، ازدواج موقت به عنوان یک نوع از عقد نکاح در شریعت اسلام قابل پذیرش است و میتواند تحت شرایط خاص و با رعایت ضوابط شرعی به درستی انجام شود.
برخی آیات قرآن به ازدواج موقت اشاره دارد. بهویژه، آیه ۲۴ سوره نساء، که به طور غیرمستقیم به متعه اشاره کرده است، به طور سنتی توسط شیعیان به نفع مشروعیت ازدواج موقت استناد شده است: «وَ الْمُتَعَفِّفِينَ مِنَ النِّسَاءِ». این آیه به بیان حقوق و احکام ازدواج میپردازد و برخی مفسران شیعه آن را به عنوان تأیید ازدواج موقت تفسیر کردهاند.
در منابع حدیثی شیعه، روایات متعددی از معصومین (علیهم السلام) وجود دارد که به مشروعیت و جواز ازدواج موقت اشاره دارد. این روایات نشان میدهد که این نوع ازدواج در دوران پیامبر اسلام (صلى الله عليه وسلم) و دوران امامان معصوم رایج بوده است و بهعنوان یک ابزار قانونی برای پاسخگویی به نیازهای خاص در نظر گرفته شده است.
ازدواج موقت در فقه شیعه بهعنوان یک ابزار برای تأمین نیازهای موقت فردی و اجتماعی، از جمله در مواقعی که ازدواج دائم ممکن نیست، یا برای افرادی که به دنبال رابطهای کوتاه مدت و بدون تعهدات دائمی هستند، مورد استفاده قرار میگیرد.
به ویژه در شرایطی که نیاز به انعطافپذیری بیشتر در روابط اجتماعی و خانوادگی وجود دارد، ازدواج موقت میتواند بهعنوان یک راهحل قانونی و شرعی مطرح شود.
با وجود مشروعیت ازدواج موقت در فقه شیعه، این نوع ازدواج با انتقادات و چالشهایی نیز مواجه است. منتقدان بر این باورند که ازدواج موقت ممکن است به مشکلات اجتماعی، حقوقی و خانوادگی منجر شود و به دلیل نداشتن ثبات و پایداری، نتواند به طور کامل نیازهای فردی و اجتماعی را برآورده کند.
همچنین، مسائل مربوط به حقوق مالی و حقوق زن و فرزند نیز از جمله مواردی است که در بحث ازدواج موقت مطرح میشود.
شرایط ازدواج موقت
ازدواج موقت به معنای عقد نکاح با مدت زمان مشخص است که در پایان مدت، عقد به طور خودکار منقضی میشود.
در ادامه از این بخش به شرایط صیغه، مهریه و نفقه و غیره پرداخته میشود.
مهریه در ازدواج موقت
در نظام حقوقی ایران، قانون به وضوح بر اهمیت و مشخص بودن مهریه در ازدواج موقت تاکید کرده و ترتیبات خاصی را برای آن تعیین کرده است. به ویژه مواد ۱۰۹۵ تا ۱۰۹۸ قانون مدنی به مسائل مرتبط با مهریه در عقد موقت پرداخته و فرآیندهای لازم برای تامین حقوق مالی زن در این نوع از ازدواج را مشخص کرده است.
طبق قوانین مدنی، در ازدواج موقت، مهریه به محض جاری شدن عقد به مالکیت زن در میآید.
این بدین معناست که زن بلافاصله پس از اجرای عقد، مالک مهر خود میشود و این حق مالی به او تعلق میگیرد. به عبارتی دیگر، زن از زمان اجرای عقد موقت، به طور قانونی حق دریافت مهریه را دارد و این حق از او سلب نمیشود.
مواردی که بر مهریه تاثیر نمیگذارند:
- فوت زن: حتی در صورت فوت زن در طول مدت عقد، مهریه همچنان به او تعلق خواهد داشت و از بین نخواهد رفت.
- عدم نزدیکی: عدم برقراری رابطه زناشویی میان زوجین تا پایان مدت عقد نیز تاثیری بر حق زن در دریافت مهریه نخواهد داشت. بنابراین، مرد نمیتواند به دلیل عدم نزدیکی از پرداخت مهریه خودداری کند.
- بخشیدن مهر توسط شوهر: اگر شوهر بخواهد مهر را ببخشد، این بخشش باید به صورت قانونی و با رضایت کامل زن صورت گیرد. اما در غیر این صورت، مهریه همچنان به زن تعلق خواهد داشت و مرد نمیتواند به صورت یکجانبه آن را ساقط کند.
اگر در مدت عقد موقت، شوهر از نزدیکی با زن خودداری کند، طبق قانون، او موظف به پرداخت نصف مهریه است. این قاعده برای حفاظت از حقوق مالی زن در برابر عدم انجام تعهدات زناشویی توسط شوهر وضع شده است.
در صورتی که شوهر از پرداخت مهریه خودداری کند، زن میتواند با مراجعه به دادگاه درخواست الزام شوهر به پرداخت مهر را ارائه دهد.
برای موفقیت در این درخواست، زن باید اثبات کند که عقد موقت واقع شده است و مستندات لازم برای اثبات وجود نکاح منقطع را ارائه دهد.
در مواردی که عقد موقت توسط زوجین یا عاقدین بدون ثبت رسمی در دفتر صیغه انجام شود و مدرک کتبی معتبری از این عقد در دست زن نباشد، اثبات وجود نکاح موقت در دادگاه میتواند دشوار باشد.
در چنین مواردی، زن باید برای اثبات حق خود به مستندات و شاهدانی که بتوانند واقعیت عقد موقت را تایید کنند، متوسل شود.
بر اساس قوانین مدنی و مقررات مربوط به مهریه در ازدواج موقت، حقوق مالی زن به ویژه در خصوص مهریه به صورت کامل و شفاف تعیین شده است.
مهریه پس از جاری شدن عقد به زن تعلق دارد و هیچ یک از وقایع چون فوت، عدم نزدیکی یا بخشیدن مهر نمیتواند بر این حق تاثیر بگذارد.
در صورتی که شوهر از پرداخت مهریه امتناع کند، زن میتواند با اثبات عقد موقت و ارائه مستندات لازم، درخواست الزام به پرداخت مهریه را از دادگاه پیگیری نماید.
نفقه در ازدواج موقت
در نظام حقوقی و اسلامی ایران، نفقه زن در ازدواج موقت دارای ویژگیهای خاصی است که با ازدواج دائم تفاوتهای عمدهای دارد. در ازدواج موقت، به طور کلی زن حق نفقه از مرد را ندارد، مگر اینکه شرایط خاصی در عقد موقت تعیین شده باشد.
این بدان معناست که نفقه در ازدواج موقت، برخلاف ازدواج دائم، به طور پیشفرض به زن تعلق نمیگیرد.
شرایط و موارد مربوط به نفقه در ازدواج موقت به شرح زیر است:
- عدم الزام قانونی به پرداخت نفقه: به طور عمومی، در ازدواج موقت، مرد ملزم به پرداخت نفقه به زن نیست. در این نوع ازدواج، پرداخت نفقه به زن صرفا بهعنوان یک تعهد اختیاری و قراردادی مطرح میشود و نه بهعنوان یک الزام قانونی.
- شرط پرداخت نفقه در عقد: در صورتی که در هنگام عقد ازدواج موقت، به طور صریح و روشن شرط شود که مرد موظف به پرداخت نفقه به زن است، یا طرفین بر روی این موضوع توافق کنند، زن حق دریافت نفقه خواهد داشت. این شرط باید به طور واضح در متن عقد ذکر شده و تایید شود.
- اجبار به پرداخت نفقه در صورت عدم توافق: اگر مرد از پرداخت نفقه مطابق با شروط ذکر شده در عقد موقت خودداری کند، این عمل بهعنوان یک جرم قابل پیگرد نیست، اما زن میتواند با ارائه مدارک لازم به دادگاه، از او درخواست الزام به پرداخت نفقه کند. دادگاه میتواند به بررسی شرایط و تصمیمگیری در خصوص پرداخت نفقه بپردازد.
- تاثیر مهریه و مدت بر نفقه: در ازدواج موقت، تعیین مهریه و مدت زمان عقد برای حفظ منافع زن در نظر گرفته شده است. اگرچه پرداخت نفقه در این نوع ازدواج الزامی نیست، اما تعیین مهریه و مدت زمان عقد به منظور تأمین امنیت مالی زن و پیشبینی مخارج او در نظر گرفته میشود. این موارد به زن کمک میکند تا از وابستگی اقتصادی به مرد جلوگیری کند و منافع او در این نوع ازدواج حفظ شود.
به طور کلی، شرایط نفقه در ازدواج موقت باید بر اساس توافقات مشخص و صریح طرفین تعیین شود، و در صورت وجود هرگونه اختلاف یا نقض شرایط، زن میتواند از طریق دادگاه پیگیریهای لازم را انجام دهد.
ارث بردن در ازدواج موقت
ارث به مجموعه اموالی اطلاق میشود که از متوفی به جا میماند و پس از فوت او، میان خویشاوندان وی طبق قواعد قانونی و شرعی تقسیم میشود.
بر اساس ماده ۸۶۷ قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران، ارث تنها پس از وقوع موت حقیقی یا موت فرضی مورث محقق میشود. به عبارت دیگر، تحقق ارث منوط به فوت واقعی فرد یا در شرایطی که موت فرضی به اثبات برسد، میباشد.
در این خصوص، متوفی میتواند در زمان حیات خود برای یک سوم از اموالش وصیت نماید، اما این وصیت نمیتواند بیش از یک سوم از اموال او را تحت پوشش قرار دهد و باقیمانده اموال طبق قوانین ارث تقسیم میشود.
در خصوص ارث در عقد موقت، باید توجه داشت که:
در عقد موقت، برخلاف عقد دائم، رابطه زناشویی برای مدت معین و مشخصی برقرار است و پس از انقضای مدت، عقد به پایان میرسد.
این نوع عقد به طور مشخص در قوانین مدنی و فقه شیعه به رسمیت شناخته شده است و تأثیرات حقوقی خاص خود را دارد.
بر اساس قوانین و اصول فقهی، همسران عقد موقت نیز از حیث ارث به رسمیت شناخته میشوند و میتوانند از متوفی که با او عقد موقت داشتهاند، ارث ببرند. با این حال، باید توجه داشت که حقوق مالی و ارث در عقد موقت، همانند عقد دائم تحت قوانین خاص خود قرار دارد و معمولاً از برخی حقوق مالی مانند نفقه مستثنی هستند.
در نتیجه، با توجه به اینکه عقد موقت تحت شرایط قانونی و شرعی خاص خود قرار دارد، بررسی و محاسبه ارث در این نوع از عقد باید با دقت انجام شده و بر اساس قوانین مدنی و فقهی معتبر صورت گیرد.
این بررسی میتواند شامل تطابق با قواعد عمومی ارث و بررسی تاثیرات خاص عقد موقت بر حقوق ارث باشد.
در بررسی مسائل مربوط به عقد موقت، به ویژه در مورد صیغه ۹۹ ساله و حقوق مالی طرفین آن، باید توجه کرد که صیغه موقت به طور کلی ویژگیهای خاص خود را دارد که تاثیرات مستقیمی بر حقوق و تعهدات مالی طرفین به دنبال دارد.
حتی اگر در صیغهنامه عقد موقت شرط شود که طرفین از یکدیگر ارث ببرند، این شرط به هیچوجه اثر قانونی نخواهد داشت و ارث بردن میان زوجین در عقد موقت، به طور اصولی و قانونی منتفی است.
در رابطه با حقوق مالی و مستمری مرد به همسر صیغهای، باید توجه داشت که در عقد موقت، حقوق مالی مشابه حقوقی که در عقد دائم به همسر تعلق میگیرد، به همسر صیغهای تعلق نمیگیرد.
به عبارت دیگر، همسر موقت نمیتواند از حقوق مالی و مستمری شوهر خود بهرهمند شود.
طبق ماده ۹۴۰ قانون مدنی، “زن و شوهر در صورتی از یکدیگر ارث خواهند برد که نکاح آنها دائمی بوده و مانعی برای ارث بردن نیز وجود نداشته باشد”.
این ماده قانونی به وضوح مشخص میکند که ارث بردن تنها در نکاح دائم و همچنین نکاح موقت که به نحو دائم باشد، امکانپذیر است. به این ترتیب، در عقد موقت، از جمله صیغه ۹۹ ساله، توارث میان زوجین وجود ندارد و هر یک از طرفین از یکدیگر ارث نمیبرند.
عده در ازدواج موقت
عده در عقد موقت یکی از مسائل مهم و حساس در حقوق خانواده است که طبق قانون مدنی و فقه اسلامی برای حفظ حقوق طرفین و تنظیم وضعیتهای حقوقی پس از انقضای عقد موقت، تعیین شده است.
در این راستا، شرایط و مدت زمان عده برای زن در عقد موقت به صورت زیر مشخص میشود:
بذل مدت و انقضای مدت
بر اساس قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران، عده زن در عقد موقت به طور معمول، دو طُهر است. طُهر به معنای فاصله زمانی میان دو دوره عادت ماهیانه است.
بنابراین، پس از بذل مدت (یعنی پایان مدت عقد موقت) یا انقضای مدت، زن موظف است به مدت دو طُهر منتظر بماند تا عده او به پایان برسد.
این مدت به منظور بررسی وضعیت باروری و تضمین عدم وجود بارداری از سوی طرفین و همچنین حفظ حقوق زن تعیین شده است.
اگر زن در سنین عادت ماهیانه قرار داشته باشد اما به دلایل مختلف از جمله مشکلات پزشکی یا وضعیتهای جسمانی نتواند عادت ماهیانه را تجربه کند، مدت عده او به جای دو طُهر، چهل و پنج روز خواهد بود.
این مدت به عنوان جایگزین برای عدم وجود عادت ماهیانه در نظر گرفته شده است و هدف آن تأمین عدالت و حقوق طرفین در شرایط خاص است.
اگر شوهر در حین عقد موقت فوت کند، وضعیت عده زن به وضعیت وفات تغییر مییابد.
در این شرایط، زن موظف است به مدت چهار ماه و ده روز، عده وفات را رعایت کند. این مدت برای احترام به شوهر مرحوم و همچنین فرصتدادن به زن برای تنظیم وضعیت حقوقی و احساسی خود پس از فوت شوهر تعیین شده است.
ازدواج موقت با دختر باکره
در نظام حقوقی ایران، ازدواج موقت و دائمی از لحاظ قانونی و فقهی دارای ویژگیها و شرایط خاص خود هستند که لازم است برای تحقق صحیح و قانونی این نوع ازدواجها رعایت شوند.
برای ازدواج دائم و موقت، رضایت پدر یا جد پدری دختر مادامی که باکره باشد شرط لازم است، و عقد بدون این رضایت، اصولا فاقد اعتبار قانونی خواهد بود.
دخترانی که به دلیل ازدواج یا برقراری رابطه زناشویی، دوشیزگی خود را از دست دادهاند، نیازی به اخذ رضایت پدر یا جد پدری برای انجام ازدواج، چه دائم و چه موقت، ندارند.
این گروه از دختران از نظر قانونی، مستقل از نظارت ولی قهری به شمار میروند و میتوانند به طور مستقیم نسبت به ازدواج خود اقدام کنند.
ازدواج موقت مسلمان و غیرمسلمان
ازدواج بین مسلمانان و غیرمسلمانان یکی از مسائل مهم و حساس در حقوق اسلامی و قوانین مدنی است که به طور ویژه در قرآن کریم و نیز در قوانین مدنی ایران مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
یکی از اصول بنیادی در شریعت اسلام، ممنوعیت ازدواج زن مسلمان با مرد غیرمسلمان و بالعکس است.
این حکم به طور صریح در قرآن کریم آمده و در قوانین مدنی ایران نیز تا حدودی به آن پرداخته شده است.
به ویژه، برای زن مسلمان، ازدواج با هر نوع کافر، چه دائم و چه موقت، ممنوع است. این ممنوعیت شامل کافر اصلی حربی، کافر اهل کتاب، مرتد فطری، و مرتد ملی میشود.
از سوی دیگر، مرد مسلمان نیز مجاز به ازدواج با زن غیرمسلمان، به جز زن اهل کتاب (یهودی و نصرانی) نمیباشد.
در مورد ازدواج مرد مسلمان با زن اهل کتاب (یهودی یا نصرانی)، احکام متفاوتی وجود دارد. این احکام به طور کلی به سه دسته تقسیم میشوند:
- ازدواج دائمی: برخی از فقها معتقدند که ازدواج دائمی با زن اهل کتاب، مانند یهودی و نصرانی، به دلیل مسائل دینی و اعتقادی، جایز نیست.
- ازدواج موقت: نظر مشهور در میان فقها این است که ازدواج موقت با زن اهل کتاب جایز است، ولی این نیز نیاز به رعایت اصول و قواعد خاصی دارد.
- عدم جواز در هر دو حالت: برخی از فقها به این نتیجه رسیدهاند که ازدواج با زن اهل کتاب، چه به صورت دائم و چه موقت، در هیچ یک از شرایط جایز نمیباشد.
در صورتی که فرد غیر مسلمان بخواهد با مسلمان ازدواج کند، یکی از مهمترین شرایط این است که فرد غیرمسلمان باید به دین اسلام مشرف شود.
در این صورت، از آنجا که دین آنها یکسان میشود، دیگر مشکلی برای ازدواج میان آن دو وجود نخواهد داشت. این شرط به ویژه برای رفع ممنوعیتها و تضادهای دینی بین طرفین در نظر گرفته شده است.
نحوه انشا یا گفتن صیغه موقت باید چگونه باشد؟
برای خواندن صیغه محرمیت موقت به درستی، طرفین باید شرایط زیر را رعایت کنند:
- قصد و رضایت: هر دو طرف باید با قصد و رضایت کامل برای انعقاد عقد موقت حاضر شوند و این قصد باید به طور واضح و صریح در صیغه ذکر شود.
- الفاظ صریح: الفاظ به کار رفته در صیغه باید بهگونهای باشد که به طور روشن و مشخص، اراده و نیت طرفین را برای انعقاد عقد موقت نشان دهد.
- مدت زمان و مهریه: در صیغه موقت، مدت زمان عقد و میزان مهریه باید به طور واضح و مشخص تعیین شود تا از بروز مشکلات در آینده جلوگیری گردد.
انحلال ازدواج موقت
طبق ماده ۱۱۳۹ قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران، واژههای “طلاق” یا “جدایی” به طور خاص مختص ازدواج دائم هستند و در زمینه ازدواج موقت کاربردی ندارند.
این ماده تصریح میکند که طلاق به عنوان فرآیند قانونی برای پایان دادن به ازدواج دائمی در نظر گرفته شده است و در ازدواج موقت، به دلیل ماهیت خاص این نوع از ازدواج، واژه و فرآیند طلاق به کار نمیرود.
در ادامه در این باره بیشتر توضیح میدهم.
شرایط فسخ صیغه چیست؟
در ازدواج موقت، صیغه ازدواج به طور خودبهخود و بدون نیاز به اجرای مراحل پیچیدهای نظیر طلاق، پس از اتمام مدت معین منقضی میشود.
به عبارت دیگر، ازدواج موقت دارای یک مدت زمان مشخص است که با پایان یافتن آن، خودبهخود به پایان میرسد.
اگر شوهر تصمیم به بذل مدت یا بخشیدن باقیمانده از مدت زمان عقد بگیرد، این عمل نیز به طور خودکار به پایان ازدواج موقت منجر میشود و هیچ نیازی به مراحل رسمی و قانونی طلاق، از جمله ثبت محضری یا سایر اقدامات مشابه، وجود ندارد.
در ماده ۱۱۲۰ قانون مدنی نیز به این نکته اشاره شده است که عقد نکاح میتواند به سه صورت فسخ، طلاق، یا بذل مدت در عقد انقطاع منحل شود.
در این راستا، لازم به ذکر است که فسخ نکاح در ازدواج موقت و دائم مشابهتهای زیادی دارد و تحت شرایطی مشابه قابل اعمال است.
به عبارت دیگر، عیوبی که موجب فسخ نکاح در ازدواج دائم میشود، به طور مشابه در ازدواج موقت نیز مطرح هستند و تحت مواد ۱۱۲۲ تا ۱۱۲۶ قانون مدنی قابل بررسی و اعمال میباشند.
بنابراین، در حالی که در ازدواج دائم، فرآیند طلاق بهعنوان یک اقدام رسمی و قانونی برای پایان دادن به ازدواج وجود دارد، در ازدواج موقت، به دلیل وجود مدت زمان مشخص و پیشبینی شده، پایان ازدواج به طور طبیعی و بدون نیاز به فرآیند طلاق اتفاق میافتد.
فسخ صیغه قبل از موعد/ بذل مدت
انحلال نکاح در ازدواج موقت به موارد مختلفی بستگی دارد که بر اساس قوانین و مقررات مربوطه تعریف شدهاند. این موارد به شرح زیر است:
فسخ نکاح
فسخ نکاح در ازدواج موقت به معنای پایان دادن به رابطه زناشویی به صورت یکجانبه و قبل از اتمام مدت مشخص شده است.
این اقدام در شرایطی خاص و بر اساس عیوب و مشکلاتی که در قوانین مشخص شده، ممکن است صورت گیرد.
به طور کلی، فسخ نکاح در ازدواج موقت مشابه فسخ در ازدواج دائم عمل میکند و به طور خاص به شرایطی اشاره دارد که موجب میشود یکی از طرفین بخواهد به طور قانونی از عقد موقت خارج شود. این شرایط میتواند شامل وجود عیوب خاص یا نقض شروط قراردادی باشد.
مرد میتواند هر زمان که بخواهد، مدت زمان باقیمانده از عقد موقت را ببخشد و صیغه را فسخ کند.
این اختیار قانونی به مرد داده شده است تا بتواند به طور خودسرانه و بدون نیاز به دلایل خاص، ازدواج موقت را پایان دهد.
این ویژگی به مرد اجازه میدهد که بهراحتی و بدون نیاز به طی مراحل قانونی پیچیده، به رابطه پایان دهد.
برخلاف مرد، در قوانین و مقررات اسلامی و شرعی، حق فسخ صیغه برای زن به طور مستقل پیشبینی نشده است. به این معنا که زن نمیتواند به تنهایی و بدون موافقت شوهر، صیغه را فسخ کند.
فسخ صیغه در ازدواج موقت ممکن است بر اساس وجود عیب در یکی از طرفین یا عدم تطابق با شروط ضمن عقد صورت گیرد.
به عنوان مثال، اگر یکی از طرفین ازدواج موقت دارای عیوبی نظیر جنون، اختلالات جنسی، یا عدم توانایی در انجام وظایف زناشویی باشد، طرف دیگر حق فسخ صیغه را دارد.
در صورتی که این عیوب قبل از عقد شناخته شده باشند و طرفین از آنها آگاه باشند، حق فسخ وجود نخواهد داشت.
این به این معناست که اگر عیوب یا نقایص پیش از عقد شناسایی و به طور کامل در نظر گرفته شده باشند، امکان فسخ برای طرفین وجود نخواهد داشت.
بذل مدت
در ازدواج موقت، شوهر میتواند تصمیم به بذل مدت بگیرد، بدین معنی که مدت باقیمانده از عقد موقت را به زن ببخشد.
این اختیار قانونی به شوهر داده شده است و به طور معمول، بدین معنی است که زن در این شرایط به طور خودکار از ازدواج موقت خارج میشود.
با این حال، اگر بذل مدت موجب ایجاد مشکلات جدی و قابل توجه برای زن، نظیر عسر و حرج، گردد، زن میتواند از دادگاه درخواست کند تا شوهر را به انجام این عمل الزام کند.
این درخواست بهویژه در مواردی که بقای عقد موقت به شرایط ویژهای وابسته باشد، قابل طرح است.
انقضای مدت
ازدواج موقت بر اساس یک مدت زمان مشخص که در زمان عقد تعیین میشود، تنظیم میشود.
پس از اتمام این مدت زمان مشخص، عقد موقت به طور خودبهخود و بدون نیاز به اقدام قانونی یا رسمی دیگری، منحل میشود.
این وضعیت به عنوان “انقضای مدت” شناخته میشود.
برای مثال، اگر مدت ازدواج موقت در زمان عقد برای دو سال تعیین شده باشد، پس از پایان این دو سال، ازدواج به طور طبیعی و خودکار به پایان میرسد و نیازی به اقدامات اضافی مانند طلاق وجود ندارد.
این سه روش اصلی، مبنای قانونی و اجرایی برای انحلال نکاح در ازدواج موقت را تشکیل میدهند و به طور کلی چارچوبی را برای پایان یافتن این نوع از ازدواج فراهم میآورند.
در زمینه ازدواج موقت، حق فسخ صیغه و شرایط مرتبط با آن به طور ویژهای مورد توجه قرار دارد.
در مواردی که شروط خاصی ضمن عقد موقت توافق شده باشد، عدم تحقق این شروط نیز میتواند موجب فسخ صیغه گردد.
به عنوان مثال، اگر در زمان عقد شرط شود که طرفین باید ویژگیهای خاصی را داشته باشند و این شروط محقق نشود، حق فسخ صیغه برای طرفین ایجاد میشود.
در نتیجه، در ازدواج موقت، حق فسخ صیغه عمدتا به مرد تعلق دارد، با این حال، شرایط خاص و مواردی مانند وجود عیوب یا عدم تحقق شروط میتواند حق فسخ را برای طرفین ایجاد کند.
این موضوعات به دقت در قوانین و فقه اسلامی مورد بررسی قرار گرفته و به نیازهای خاص هر دو طرف در این نوع از ازدواج توجه ویژهای شده است.
فرزند حاصل از صیغه موقت و شرایط قانونی آن
فرزند حاصل از ازدواج موقت نیز از نظر قانونی، همانند فرزند ازدواج دائم، دارای حقوق و شرایط ویژهای است. برای اثبات نسب و مشروعیت این فرزند، لازم است زن با ارائه مستندات قانونی، اثبات کند که فرزند نتیجه ازدواج موقت است.
این فرزند از تمامی حقوق قانونی نظیر حقوق ارثی برخوردار است و مرد موظف به ثبت شناسنامه و تأمین نیازهای قانونی فرزند خواهد بود. در ادامه به تمام نکات حقوقی در این باره پرداختهام.
در چارچوب حقوقی و شرعی، وضعیت فرزندانی که از ازدواج موقت بهدست میآیند، موضوعی است که نیازمند توجه دقیق و پیروی از مقررات مشخص است.
یکی از دلایل اصلی برای تاکید بر ثبت عقد ازدواج موقت، بهویژه در مواردی است که زن باردار میشود، برای حفظ و تأمین حقوق فرزند و تعیین نسب صحیح آن به مرد مربوط میشود.
در اینجا به تفصیل وضعیت فرزند حاصل از ازدواج موقت و مسائل مرتبط با آن بررسی میشود:
اهمیت ثبت ازدواج موقت و تاثیر آن بر وضعیت فرزند
ثبت رسمی ازدواج موقت از اهمیت زیادی برخوردار است، به ویژه زمانی که زن باردار میشود.
این ثبت به زن امکان میدهد که به طور قانونی اثبات کند که فرزند به دست آمده از ازدواج موقت متعلق به مرد است و از نظر شرعی نیز مشروع است.
به عبارت دیگر، در زمان تشکیل نطفه، زن و مرد بهعنوان همسران شرعی در نظر گرفته میشوند و این امر ضرورت دارد تا حقوق قانونی فرزند حفظ شود.
اثبات مشروعیت فرزند
برای آن که فرزند حاصل از ازدواج موقت از نظر قانونی مشروع شناخته شود، لازم است که زن بتواند اثبات کند که ازدواج موقت با مرد صورت گرفته است.
در این راستا، ثبت ازدواج موقت بهعنوان مدرک قانونی میتواند به اثبات مشروعیت فرزند کمک کند.
در صورت عدم ثبت، اثبات مشروعیت فرزند ممکن است با مشکلاتی همراه باشد که به پیچیدگیهای قانونی و شرعی منجر میشود.
حقوق قانونی فرزند و وظایف مرد
اگر مشروعیت فرزند از ازدواج موقت به طور قانونی اثبات شود، مرد موظف است که برای فرزند خود شناسنامه دریافت کند.
فرزند حاصل از ازدواج موقت از تمامی حقوق قانونی خود بهرهمند خواهد بود، از جمله حقوق میراثی.
این حقوق به طور کامل به فرزند تعلق میگیرد و هیچ تفاوتی با حقوق فرزندانی که از ازدواج دائم به دست آمدهاند، نخواهد داشت.
اقدام زن در صورت عدم حضور مرد
در مواردی که مرد به دلایلی حضور ندارد و قادر به انجام امور مربوط به ثبت شناسنامه فرزند نیست، قانون به زن اجازه میدهد که به نمایندگی از خود و فرزند اقدام کند و شناسنامه فرزند را دریافت نماید.
البته این مجوز به شرط اثبات مشروعیت فرزند است. در غیر این صورت، زن باید ثابت کند که فرزند حاصل از ازدواج موقت دارای مشروعیت است و در این راستا، ارائه مدارک و مستندات لازم اهمیت زیادی دارد.
به طور کلی، وضعیت فرزند حاصل از ازدواج موقت نیازمند ثبت دقیق و اثبات قانونی است تا حقوق فرزند به طور کامل حفظ شود و از تمامی حقوق قانونی خود بهرهمند گردد.
این موضوع هم از نظر شرعی و هم از نظر حقوقی اهمیت ویژهای دارد و باید با رعایت دقیق قوانین و مقررات مربوطه به انجام برسد.
فرزند حاصل از ازدواج موقت و حضانت
مسئله حضانت فرزند حاصل از ازدواج موقت (صیغه موقت) یکی از موضوعات حقوقی و شرعی پیچیده است که نیازمند بررسی دقیق و توجه به قوانین و مقررات مربوطه است.
در مواردی که اختلافات بین والدین در مورد حضانت فرزند حاصل از ازدواج موقت پیش آید، معمولا دادگاه خانواده مسئول بررسی و تصمیمگیری در این زمینه است. دادگاه با توجه به بهترین منافع کودک و با در نظر گرفتن شرایط والدین، حکم به تعیین حضانت صادر میکند.
برای تعیین حضانت و حقوق فرزند، اثبات نسب از اهمیت بالایی برخوردار است. والدین باید مدارکی مانند صیغهنامه یا شواهد دیگر که اثباتکننده وجود رابطه زوجیت و مشروعیت فرزند است را ارائه دهند. ثبت رسمی ازدواج موقت، اگرچه الزامی نیست، میتواند به سادگی در اثبات این رابطه کمک کند.
دادگاه خانواده با بررسی مدارک و شواهد موجود و همچنین نظر کارشناسان، تصمیمات لازم را در مورد حضانت فرزند میگیرد. در این تصمیمگیری، وضعیت کودک و تواناییهای والدین در تأمین نیازهای کودک به دقت بررسی میشود.
در هر صورت حضانت طفل متولد ناشی از رابطه ازدواج موقت قانونی است و تفاوتی با کودک ناشی از ازدواج دائم ندارد و رابطه این کودکان با والدین خود تغییری نمیکند.
ثبت ازدواج موقت
ثبت ازدواج موقت در قانون مدنی ایران از جنبههای مختلفی الزامی است. به طور کلی، ثبت ازدواج موقت به منظور حفظ حقوق قانونی طرفین و تضمین اعتبار عقد اهمیت ویژهای دارد.
موارد الزامی بودن ثبت ازدواج موقت و دیگر نکات در این باره در ادامه ذکر شده است.
موارد الزامی بودن ثبت ازدواج موقت چیست؟
بر اساس قوانین موجود، ثبت ازدواج موقت در شرایط زیر الزامی است:
- بارداری زوجه: اگر زنی در طول مدت ازدواج موقت باردار شود، ثبت این ازدواج الزامی است. این ثبت برای حفظ حقوق زن و فرزند آینده بسیار مهم است.
- توافق طرفین: اگر زن و مرد توافق کنند که ازدواج موقت آنها ثبت شود، باید این کار را انجام دهند. این توافق میتواند به صورت کتبی یا شفاهی با حضور دو شاهد صورت گیرد.
- شرط ضمن عقد: اگر در ضمن عقد ازدواج موقت، شرط ثبت آن ذکر شده باشد، ثبت ازدواج الزامی است.
ضمانت اجرای عدم ثبت نکاح دائم
در نظام حقوقی ایران، ثبت رسمی ازدواج و طلاق به عنوان یک اصل ضروری برای تضمین صحت و اعتبار حقوقی این اقدامات در نظر گرفته شده است. بر اساس قوانین جاری، عدم ثبت رسمی ازدواج یا طلاق میتواند منجر به مجازاتهای قانونی برای متخلفان شود.
مطابق با قوانین مدنی و مقررات مربوط به ثبت احوال، در صورتی که مردی اقدام به عقد ازدواج دائم کند، ولی این عقد را در دفاتر رسمی ثبت نکند، به عنوان متخلف شناخته میشود.
این قانون همچنین شامل مواردی میشود که مرد پس از وقوع طلاق یا فسخ نکاح، اقدام به ثبت این وقایع در مدت معین نمیکند، یا در مواردی که ثبت نکاح موقت نیز الزامی است و مرد از ثبت آن امتناع میورزد.
در صورت عدم ثبت واقعه ازدواج یا طلاق، قانونگذار مجازاتهایی را برای متخلفان در نظر گرفته است. این مجازاتها شامل:
- جزای نقدی درجه پنج: متخلفان به پرداخت جریمه نقدی معادل جزای نقدی درجه پنج محکوم خواهند شد. این جریمه به میزان مشخصی از مالیات بستگی دارد و به طور معمول با هدف جبران خسارت و ایجاد بازدارندگی تعیین میشود.
- حبس تعزیری درجه هفت: علاوه بر جزای نقدی، متخلفان ممکن است به حبس تعزیری درجه هفت محکوم شوند. حبس تعزیری درجه هفت به مدت معین حبس اطلاق میشود که بر اساس میزان جرم و شدت تخلف تعیین میشود.
این مجازاتها به منظور تشویق افراد به رعایت قوانین ثبت و جلوگیری از تخلفات قانونی در زمینه ازدواج و طلاق در نظر گرفته شده است.
اثبات صیغه موقت در دادگاه
اثبات صیغه موقت یا ازدواج موقت نیازمند رعایت شرایط و انجام اقداماتی است که به قانونی بودن و صحت عقد کمک میکند. برای اثبات صیغه موقت، باید شرایطی که در ادامه نوشتم را مدنظر قرار داد.
شرایط اثبات صیغه موقت یا ازدواج موقت
- وجود عقد صیغه موقت:
- ثبت عقد: اگرچه در ازدواج موقت، ثبت رسمی عقد در دفاتر ثبت ازدواج الزامی نیست، اما ثبت و نگهداری مستندات مربوط به عقد میتواند در اثبات آن کمککننده باشد. این مستندات شامل نسخههای مکتوب صیغه عقد و تاییدیههای مربوط به آن میشود.
- صیغهخوانی: صیغه عقد موقت باید به صورت صحیح و به زبانهای فارسی یا عربی انجام شود و شامل شروط اصلی عقد موقت از جمله مهریه و مدت زمان ازدواج باشد.
- اثبات وجود مهر و مدت:
- مهر: وجود مهر مشخص و تعیین شده در زمان عقد باید اثبات شود. مهریه باید در صیغه موقت به وضوح تعیین و ذکر شود.
- مدت زمان: مدت مشخصی که برای ازدواج موقت تعیین شده باید به وضوح در صیغه عقد درج شود. پس از انقضای این مدت، عقد موقت به طور خود به خود منقضی میشود.
- اثبات رضایت طرفین: باید اثبات شود که هر دو طرف به طور اختیاری و با رضایت کامل، عقد موقت را پذیرفتهاند. در صورتی که یکی از طرفین تحت فشار یا اجبار به این عقد وارد شده باشد، ممکن است عقد از اعتبار ساقط شود.
- عدم وجود موانع قانونی: باید اطمینان حاصل شود که هیچیک از موانع قانونی و شرعی برای عقد موقت وجود نداشته باشد. این موانع میتواند شامل وجود عقد دائم با شخص دیگر، موانع شرعی و قانونی باشد.
- اثبات مشروعیت عقد: در صورتی که عقد موقت به موجب مشروعیت قانونی و شرعی برقرار شده باشد، باید این موضوع اثبات شود. برای این کار، ممکن است نیاز به ارائه مدارک و مستندات قانونی وجود داشته باشد.
- تایید شهود و مستندات:
- شهود: اگر صیغه موقت توسط شهود خوانده شده باشد، شهادت آنها میتواند به اثبات عقد کمک کند.
- مدارک کتبی: مستندات کتبی از جمله صیغهنامه موقت، تأییدیههای ثبت و سایر مستندات مرتبط میتواند به اثبات عقد موقت کمک کند.
- درخواست از دادگاه: در برخی موارد، ممکن است نیاز به ارائه شکایت یا درخواست به دادگاه برای اثبات عقد موقت وجود داشته باشد، به ویژه در مواقعی که یکی از طرفین به صحت یا مشروعیت عقد اعتراض داشته باشد.
در صورت بروز اختلافات یا مشکلات، مراجعه به دادگاه برای بررسی و تایید این مسائل میتواند کمککننده باشد.
وجود چه مواردی صیغه موقت را باطل میکند؟
صیغه موقت، که به عنوان ازدواج موقت نیز شناخته میشود، به مجموعهای از شرایط و قواعد خاص نیاز دارد. در صورتی که این شرایط به درستی رعایت نشوند یا عوامل خاصی وجود داشته باشند، ممکن است صیغه موقت باطل شود.
عدم رعایت شرایط عمومی عقد
یکی از شرایط اساسی برای صحت صیغه موقت، رضایت کامل طرفین (زن و مرد) است. اگر یکی از طرفین تحت فشار یا تهدید قرار گیرد و رضایت او واقعی نباشد، عقد ممکن است باطل شود.
طرفین باید بالغ و عاقل باشند. در غیر این صورت، صیغه موقت باطل خواهد بود.
عدم رعایت شرایط خاص صیغه موقت
یکی از شرایط ضروری برای صحت صیغه موقت، تعیین مدت معین برای عقد است. اگر مدت زمان مشخص نشده باشد، صیغه موقت باطل میشود. همانطور که در ازدواج موقت تعیین مهریه ضروری است، اگر مهریه مشخص نشده باشد، صیغه باطل خواهد بود.
وجود موانع شرعی و قانونی
در صورتی که طرفین دارای موانع نکاح مانند محرمیت نسبی یا سببی باشند، صیغه موقت باطل میشود. این موانع شامل مواردی همچون وجود روابط خانوادگی ممنوعه یا ازدواج با کسانی که شرعا نمیتوان با آنها ازدواج کرد، میشود.
اگر زن در عده (مدت انتظار) پس از طلاق یا فوت شوهر قبلی باشد، نمیتواند به طور قانونی ازدواج موقت کند. ازدواج با زن در عده باطل است.
نقص در صیغه عقد
صیغه موقت باید به زبان عربی خوانده شود و الفاظ آن باید به درستی بیانگر اراده طرفین باشد. اگر الفاظ صیغه به درستی بیان نشوند یا مفهوم مورد نظر را منتقل نکنند، صیغه باطل است.
شرایط عیبی طرفین
اگر یکی از طرفین دارای عیبهای شرعی مانند جنون یا بیماریهای جدی باشد که بر تواناییهای زناشویی او تاثیر بگذارد، ممکن است صیغه موقت باطل شود.
برای اعتبار و صحت صیغه موقت، رعایت تمامی شرایط عمومی و خاص عقد موقت الزامی است. عدم رعایت هر یک از این شرایط میتواند به بطلان صیغه منجر شود.
بنابراین، طرفین باید به دقت تمامی شرایط قانونی و شرعی را بررسی و رعایت کنند تا از بطلان صیغه موقت جلوگیری شود.
دادگاه صالح
دادگاه صالح در ازدواج موقت نقشهای مختلفی را در مواقع خاص ایفا میکند. در حالی که بسیاری از موارد مرتبط با ازدواج موقت میتواند بدون دخالت دادگاه حل و فصل شود، برخی از مسائل و مشکلات نیازمند ورود دادگاه هستند.
دادگاه صالح در دعاوی مرتبط به ازدواج موقت دادگاه خانواده محل اقامت خوانده حسب مورد زن یا شوهر میباشد. اگر مهریه مال غیرمنقول باشد، دادگاه محل وقوع ملک صالح به رسیدگی میباشد.
طرح دعوای ازدواج موقت در بنیاد وکلا
اگر شما یا کسی که میشناسید به مشاوره حقوقی در زمینه ازدواج موقت نیاز دارید، گروه حقوقی بنیاد وکلا آماده است تا با تخصص و تجربه خود در این حوزه، شما را راهنمایی کند.
- وکیل ازدواج موقت باید به طور کامل وضعیت حقوقی موکل را تحلیل کرده و مشاوره دقیقی در مورد حقوق و تکالیف مربوط به ازدواج موقت ارائه دهد.
- تبیین شرایط قانونی: وکیل باید شرایط و الزامات قانونی مربوط به ازدواج موقت، از جمله حقوق و تکالیف طرفین، مهریه، نفقه، و وضعیت فرزند را برای موکل توضیح دهد.
- تنظیم قراردادها: وکیل مسئول تنظیم و بررسی صحیح صیغههای ازدواج موقت، تنظیم قراردادهای مرتبط و اطمینان از صحت مستندات است.
- مدارک و شواهد: جمعآوری و تهیه مدارک و شواهد لازم برای اثبات وضعیت قانونی ازدواج موقت و حقوق مرتبط به آن.
- نمایندگی قانونی: وکیل باید به نمایندگی از موکل در دادگاهها و مراجع قانونی حاضر شود و از حقوق او دفاع کند.
- پاسخگویی به درخواستها: وکیل باید به درخواستها و سؤالات دادگاه پاسخ دهد و دفاعیات لازم را ارائه کند.
- رعایت مهلتها: وکیل باید اطمینان حاصل کند که تمامی مراحل قانونی و مهلتهای مربوط به پرونده به طور صحیح و به موقع انجام شوند.
- پیگیری وضعیت پرونده: پیگیری و بهروزرسانی وضعیت پرونده و اطلاعرسانی به موکل در مورد هر گونه تغییر یا پیشرفت.
- مذاکره: وکیل باید قادر به مذاکره با طرفهای دیگر (مانند طرف مقابل یا نمایندگان حقوقی آنها) برای رسیدن به توافقهای مناسب باشد.
- حل و فصل اختلافات: در صورت امکان، وکیل باید تلاش کند تا اختلافات را از طریق مذاکرات و توافقات صلحآمیز حل کند.
- حمایت از حقوق فرزند: اگر فرزند از ازدواج موقت حاصل شده باشد، وکیل باید از حقوق قانونی فرزند، از جمله حقوق ارث و نفقه، دفاع کند.
- ثبت و شناسنامه: کمک به ثبت قانونی فرزند و دریافت شناسنامه در صورت لزوم، و اطمینان از مشروعیت قانونی فرزند.
از طریق مشاوره حقوقی حرفهای و بررسی دقیق شرایط خاص شما، میتوانیم به شما در درک بهتر قوانین و حفظ حقوقتان کمک کنیم. برای دریافت مشاوره و اطلاعات بیشتر، وارد صفحه مشاوره حقوقی ازدواج موقت شوید و با وکیل متخصص رزرو وقت تلفنی یا آنلاین نمایید.