یکی از دعاوی مهمی که امروزه در رابطه با اموال غیر منقول در دادگاه های حقوقی در جریان است، دعوای تصرف عدوانی حقوقی است.
دعوای تصرف عدوانی در کنار دعوای ممانعت از حق و دعوای مزاحمت از جمله انواع دعاوی تصرف هستند.
دعوای تصرف عدوانی می تواند به دو شکل تصرف عدوانی حقوقی و تصرف عدوانی کیفری انجام شود، اما این دو نوع دعوا با هم متفاوت اند و هرکدام شرایط اقامه و مرجع صالح متفاوتی دارند.
به همین دلیل در این مقاله از وبسایت مشاوره حقوقی بنیاد وکلا به بررسی اقامه دعوای رفع تصرف عدوانی حقوقی و شرایط اقامه دعوای تصرف عدوانی حقوقی خواهیم پرداخت.
اقامه دعوای رفع تصرف عدوانی حقوقی
تصرف عدوانی به این معناست که شخصی مال غیر منقول دیگری را بدون مجوز قانونی یا اجازه او تصرف کند.
دعوای تصرف عدوانی را می توان به تصرف عدوانی حقوقی و تصرف عدوانی کیفری تقسیم کرد.
تفاوت این دو نوع دعوا این است که در صورتی که دعوای تصرف عدوانی حقوقی اقامه کردیم، دیگر نمی شود دعوای تصرف عدوانی کیفری اقامه کرد، اما بالعکس آن امکانپذیر است.
اقامه دعوای تصرف عدوانی حقوقی هیچگونه مجازاتی را برای متصرف در پی ندارد، صرفا می توان حکم رفع تصرف وی را از دادگاه گرفت.
در همین رابطه میتوانید مقاله تفاوت دعوی خلع ید با تصرف عدوانی را از همین سایت مطالعه بفرمایید.
شرایط اقامه دعوای تصرف عدوانی حقوقی
مطابق ماده ۱۵۸ آیین دادرسی مدنی برای اینکه بتوان دعوای رفع تصرف عدوانی اقامه نمود، باید شرایطی وجود داشته باشد.
بر این اساس، شرایط اقامه دعوای رفع تصرف عدوانی را می توان شامل موارد زیر دانست:
- دعوای تصرف عدوانی لزوما در مورد اموال غیر منقول مطرح می شود؛ مانند خانه و زمین؛ بنابراین، در مورد اموال منقول همچون خودرو امکان اقامه دعوای تصرف عدوانی وجود ندارد.
- خواهان دعوا یعنی کسی که می خواهد دعوای تصرف عدوانی اقامه کند بایستی حتما خودش، قبل از متصرف عدوانی، در آن مال غیر منقول متصرف بوده باشد.
مثلا اگر در حال حاضر کسی منزلی را تصرف عدوانی کرده و می خواهیم علیه او دعوای تصرف عدوانی اقامه کنیم، بایستی خودمان قبل از او متصرف آن منزل بوده باشیم.
در اصطلاح حقوقی، به این وضعیت سبق تصرف خواهان گفته می شود؛ یعنی خواهان قبل از خوانده متصرف بوده باشد.
اینکه خواهان تا چه مدت زمانی بایستی متصرف سابق بوده باشد، به عرف بستگی دارد.
- مسئله بعد این است که تصرف خوانده یعنی کسی که دعوای تصرف عدوانی علیه او مطرح می کنیم، بایستی بعد از خوانده مال را تصرف کرده باشد.
اگر خود خوانده هم قبل از خواهان متصرف بوده باشد، در اینصورت خواهان متصرف سابق نیست؛ پس نمی تواند دعوای تصرف عدوانی را اقامه نماید.
مثلا (الف) متصرف ملکی است و بعد از او (ب) آن را تصرف می کند و دوباره الف آن را تصرف می کند، در این حالت شخص (ب) نمی تواند دعوای تصرف عدوانی علیه (الف) اقامه کند، به این دلیل که شخص (الف) متصرف سابق بوده است.
- تصرف مذکور دراین ماده بایستی بصورت عدوانی بوده باشد؛ فلذا در صورتی که تصرف دیگری در مال غیر منقول دارای جنبه قانونی داشته باشد و با رضایت صورت گرفته باشد، نمی توان آن را تصرف عدوانی دانست.
قانونگذار مفهوم "تصرف عدوانی" را مشخص نکرده است، اما عبارت "بدون رضایت" بکار برده شده است که تا حد زیادی مفهوم "عدوانی" را بیان می کند.
برای دادن دادخواست، متخصصین بنیاد وکلا در بخش اوراق قضایی می توانند به شما کمک کنند.
بنابراین، ارکان دعوای تصرف عدوانی حقوقی به طور خلاصه عبارتند از: تصرف سابق خواهان، لاحق بودن تصرف متصرف و عدوانی بودن تصرف مذکور.
نکته مهم این است که مرجع صالح برای اقامه دعوای تصرف عدوانی حقوقی، دادگاهی است که مال غیر منقول در حوزه آن واقع است.
