زن برخلاف مرد برای طلاق گرفتن ملزم به ارائه دلایل قانونی برای دادگاه است. علی رغم این که شوهر حق طلاق دارد، اما این حق یه صورت مطلق برای شوهر در نظر گرفته نشده و زوجه نیز بر اساس شرایط مندرج در قانون، امکان ارائه درخواست طلاق را دارد.
به طور کلی در صورتی که زوجه، حق طلاق داشته باشد، طلاق گرفتن بدون دلیل و حتی بدون رضایت شوهر انجام می‌شود اما در غیر از این روش، زوجه باید برای آن که خود را مطلقه سازد، دلایل محکمه پسند برای دادگاه ارائه کند.
طلاق از طرف زن از طریق راه‌هایی چون عسر و حرج، وکالت در طلاق، تحقق شروط ضمن عقد نکاح و مواردی از این قبیل، تحقق می‌یابد. در صورتی که خانم تمایل دارد تا از شوهر جدا شود، برای ارائه درخواست طلاق به دادگاه، لازم است که درخواست وی مطابق با شرایط قانون مدنی باشد.
به علت آن که مراجع قضایی در صدور حکم طلاق، سخت گیرانه عمل می‌کنند، در این صورت زوجه باید به نحوی عمل کند که برای دادگاه این موضوع ثابت شود که ادامه زندگی به مصلحت زن نیست.
زمانی که بحث طلاق مطرح می‌شود، مسائل مرتبط با حقوق مالی زوجه نیز به میان می‌آید. پرداخت حق و حقوق زن، ارتباطی به نوع درخواست طلاق ندارد و در همه انواع طلاق، شاهد آن هستیم که باید تکلیف حقوق مالی زوجه مشخص شود.
اگر درخواست طلاق از طرف زن باشد، اغلب اینگونه تصور می‌شود که زوجه حق مطالبه حق و حقوق خود از شوهر را نداشته و باید بین طلاق و حقوق خود در زندکگی مشترک، یکی را انتخاب کند.
اما چنین استدلالی از لحاظ حقوقی صحیح نیست و زوجه می‌تواند همزمان که دادخواست طلاق به دادگاه می‌دهد، مهریه و دیگر حقوق خودرا نیز از طریق مرجع قضایی، مطالبه کند.
از آن جهت که مهریه جز حقوق اصلی زن در روابط زوجیت محسوب می‌شود، در خصوص درخواست طلاق نیز مورد بحث قرار می‌گیرد. زوجه می‌تواند برای طلاق، مهریه خود را به همسر ببخشد و یا این که آن را به صورت کامل دریافت کند.
در واقع طلاق از طرف زن می‌تواند توام با بذل مهریه و یا بدون آن که مهریه از سوی زوجه بخشیده شود، صورت گیرد. در این مقاله قصد داریم که ابتدا به موارد طلاق از طرف زن پرداخته و سپس شرایط مهریه در صورتی که زوجه به کمک وکیل درخواست طلاق داده است را مورد بررسی قرار دهیم.
درباره طلاق از طرف زن و بخشش مهریه
علی رغم این که طلاق و مهریه، دو دعوا حقوقی مجزا اما مرتبط با امور خانواده محسوب می‌شوند، ولی رابطه نزدیکی با یکدیگر داشته و در تمامی دادخواست های طلاق، دادگاه تکلیف مهریه زن را مشخص کند.
البته در طلاق توافقی، زوجین با توافق هم نحوه پرداخت مهریه و سایر شرایط مربوط به مهریه بعد از طلاق را نیز تعیین تکلیف می‌کنند.
در دعاوی طلاق، تنها موضوع مهریه در جلسه دادگاه مورد بحث قرار نمی‌گیرد، بلکه سایر حقوق مالی زن نیز در این دعاوی اشاره خواهند شد. اما به جهت این که، اصلی‌ترین حقوق زن در طول دوران زندگی مشترک، مهریه است، مراجع قضایی توجه خاصی نسبت به موضوع مهریه در زمان طلاق دارند.
علی رغم این که مهریه، حق اصلی زنان متاهل به شمار می‌رود و حق مالکیت در آن دارند، اما در برخی از طلاق‌ها شاهد آن هستیم که زوجه باید بخشی از مهریه خود را ببخشد.
اغلب مردم اینگونه در صحبت با وکیل تلفنی تصور می‌کنند که اگر زوجه تقاضای طلاق داشته باشد و این تقاضا را به صورت مکتوب در قالب دادخواست به دادگاه تقدیم نموده باشد، دیگر از حق مهریه محروم می‌شود و امکان به اجرا گذاشتن مهریه را نخواهد داشت.
اما در واقعیت و بر اساس آنچه که در قانون عنوان شده است، طلاق از طرف زن هیچگونه منافاتی با مهریه نداشته و زوجه می‌تواند زمانی که درخواست طلاق داده است، مهریه خود را به صورت کامل، دریافت کند.
البته در مواردی نیز شاهد آن هستیم که میزان مهریه زوجه کاهش یافته و یا این که طبق خواسته خود زن، مهریه بخشیده می‌شود.
در واقع طلاقی که به خواست زوجه تقدیم دادگاه می‌شود، مستلزم بخشیده شدن مهریه از طرف زن نیست و زوجه این امکان را دارد که اقدام به طلاق همراه با بخشش مهریه و یا بدون بخشش مهریه نماید.
بذل مهریه در زمان طلاق دارای شرایط و احکام خاصی است و با توجه به این که بخشش مهریه برای طلاق بسته به اختیار زوجه دارد اما در شرایطی نیز دادگاه‌ها زن را مکلف به بذل مقداری از مهریه خود نیز می‌کنند.
شرایط طلاق گرفتن زن از شوهر
پر واضح است که در ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی، مستقیما به حق طلاق برای آقایان اشاره شده است و شوهر تنها با پرداخت حق و حقوق همسر خود امکان طلاق گرفتن را دارد، اما در شرایطی که مورد تاکید قانون می‌باشد، زوجه نیز این امکان را دارد تا به صورت یک طرفه برای طلاق اقدام کند.
طلاق گرفتن زن از شوهر، شرایط خاصی دارد و زنان برخلاف مردان نمی‌توانند به صرف یک سری شرایط محدود، تقاضای طلاق بدهند.
شرایط طلاق گرفتن زن از شوهر خود در وهله اول این است که برای درخواست طلاق، زوجه بایستی دلیل داشته باشد. هر دلیلی برای زن جهت صدور گواهی عدم امکان سازش، کافی نیست و دلایلی که زوجه از طریق آن‌ها قصد طلاق گرفتن دارد، باید مطابق با موارد ذکر شده در قانون مدنی باشد.
در صورتی که زوجه، دلایل محکمه پسند برای طلاق داشته باشد، قانون این امکان را به زوجه داده است که برای مطلقه کردن خود، نیازی به اجازه شوهر نباشد.
علی رغم این که شوهر حق طلاق دارد و اصولا بدون اجازه وی، زوجه حق طلاق گرفتن را ندارد، اما در شرایطی که درخواست طلاق همراه با دلایل موجه و قانونی است، امکان طلاق از طرف زن بدون رضایت زوج وجود دارد.
حال در صورتی که زوجه با بررسی موارد قانونی، دلیل قانع کننده ندارد تا به دادگاه برای صدور حکم طلاق ارائه کند، لازم است که رضایت شوهر را داشته باشد.
رضایت شوهر در دعاوی طلاق که به خواست زن اقامه می‌شود، زمانی است که زوجه هیچ دلیل موجه و قانونی برای جدا شدن نداشته و در این صورت لازم است که شوهر را برای طلاق گرفتن راضی کند.
گرفتن رضایت شوهر می‌تواند در ازای بخشش مهریه و یا بذل هر مال دیگری باشد. در واقع زوجه با گرفتن حق طلاق از همسر خود، مهریه خود را به او می‌بخشد تا از این طریق بتواند از شوهر جدا شود. دادن حق طلاق نیز با تنظیم وکالت نامه محضری بلاعزل انجام می‌شود و زوجه قانونا با همین وکالت نامه می‌تواند درخواست طلاق به دادگاه بدهد.
یقینا اگر زوجه، دلیل موجه و قانونی برای طلاق داشته باشد، دیگری ملزم به راضی کردن شوهر و به تبع آن بذل مهریه نیست. بلکه با اثبات این دلایل در محکمه، مجوز لازم برای طلاق را از دادگاه دریافت نموده و بدون مشکل خاصی از شوهر طلاق می‌گیرد.
روش‌های قانونی طلاق از طرف زن
بعد از بررسی شرایط کلی طلاق گرفتن زن، حال بایستی را های قانونی که زوجه به وسیله آن‌ها می‌تواند با مراجعه به دادگاه خانواده اقدامات لازم برای طلاق را انجام دهد، مورد بررسی قرار دهیم.
در قانون، همه راه و روش‌هایی که یک زن می‌تواند با اختیار خود و به شکل یک طرفه، درخواست طلاق کند را اشاره نموده است که در این بخش به مهم‌ترین آن‌ها می‌پردازیم.
روش‌های مختلفی برای ارائه درخواست طلاق از طرف زن وجود دارد اما به طور کلی می‌توان طلاق یک طرفه از سوی زوجه را در سه حالت کلی، بررسی کنیم. در واقع روش‌های قانونی که زن می‌تواند مستقیما دادخواست طلاق به دادگاه بدهد، عبارتند از:
- وکالت در طلاق
- تحقق شروط مندرج در سند ازدواج
- عسر و حرج
کلیات راه و روش‌های ممکن برای طلاق گرفتن زنان، معطوف به سه مورد فوق می‌شود و در صورت تحقق هر یک از این راه‌ها، زوجه می‌تواند بدون آن که زوج رضایتی برای طلاق داشته باشد، تقاضای طلاق داشته باشد. با توجه به اهمیتی که این موضوع دارد، در ادامه به بررسی طلاق از طریق روش‌های مزبور، می‌پردازیم.
طلاق از طرف زن از طریق وکالت در طلاق
یک روش کلی و متداول برای آن که زن بتواند به دادگاه تقاضای طلاق دهد و سپس در محضر اقدام به ثبت طلاق نماید، وکالت در طلاق است. در وقع روشی آسان و بی دردسر که خانم‌ها می‌توانند خود را در هر شرایطی، مطلقه سازند، دریافت حق طلاق از شوهر است.
وکالت در طلاق به دو صورت کلی وکالت مشروط و وکالت مطلق تنظیم می‌شود. در هر دو نوع این وکالت نامه طلاق، برای طلاق گرفتن زوجه، نیازی به راضی بودن شوهر نیست و زوجه تنها با ضمیمه کردن وکالت نامه به دادخواست طلاق، می‌تواند طلاق بگیرد.
در وکالت نامه مشروط طلاق، شرایطی نوشته می‌شود که در این صورت زوجه، تنها در صورتی می‌تواند برای طلاق به دادگاه مراجعه کند که شروط مندرجه، محقق گردد. این شروط همان شروط دوزادگانه ازدواج هستند که زوجه به استناد آن‌ها امکان طلاق گرفتن از زوج را دارد.
در واقع هر یکی از شروطی که در متن عقدنامه نوشته شده و توسط شوهر، امضا می‌شود، به منزله آن است که به زوجه برای طلاق، وکالت داده می‌شود. علاوه بر ۱۲ شرط معمول در سند ازدواج، زوجین می‌توانند شرایط دیگری را در عقدنامه عنوان نموده و با تحقق پیدا کردن آن‌ها، می‌توانند طلاق بگیرند.
وکالت نامه طلاق به شیوه دیگری که به آن وکالت نامه مطلق در طلق نیز گفته می‌شود، تنظیم می‌گردد. در این وکالت نامه، شروطی که در وکالت نامه مشروط عنوان می‌شود، درج نشده و زوجه به صورت مطلق امکان طلاق گرفتن دارد. در وکالت نامه مطلق طلاق، شوهر به همسر خود وکالت می‌دهد تا هر زمان که تمایل داشت، درخواست طلاق کند.
در واقع بدون آن که شرطی در وکالت نامه نوشته شود، زوجه با در اختیار داشتن این وکالت نامه می‌تواند تقاضای صدور گواهی عدم امکان سازش از دادگاه را داشته باشد. وکالت نامه مطلق برخلاف وکالت نامه مشروط، می‌تواند تبعاتی برای شوهر به همراه داشته و زوجه به راحتی بتواند طلاق بگیرد.
البته که اغلب وکالت نامه‌های طلاق، با درج شرایطی در آن و به صورت مشروط برای طلاق از طرف شوهر تنظیم می‌شود و در هر صورت وکالت در طلاق، روشی متداول در طلاق گرفتن زن از همسر خود است.
طلاق از طرف زوجه به واسطه تحقق شروط ضمن عقدنامه
در حالت معمول، دوازده بند در عقدنامه ازدواج نوشته می‌شود که این شرایط در رابطه با حق طلاق زن است. در واقع تمامی شروط ذکر شده در سند ازدواج، مرتبط با طلاق گرفتن زن است که در صورت تحقق هر یک از شروط و همچنین امضای شوهر، زوجه امکان طلاق گرفتن را دارد.
برخی از شروط مندرج در عقدنامه ازدواج که سبب طلاق از طرف زن می‌شود، عبارتند از:
- نپرداختن نفقه از طرف زن برای مدت حداقل شش ماه
- سوء رفتار شوهر در برابر همسر خود
- مبتلا شدن زوج به بیماری صعب العلاج
- در صورت عقد نکاح شوهر بدون داشتن حکم دادگاه
- عدم امکان باروری زوجه برای مدت حداقل پنج سال از تاریخ عقد
- محکومیت شوهر به زندان
- ترک کردن زندگی توسط شوهر
به جز این شرایط که در ۱۲ بند در عقدنامه عنوان می‌شود، شرایط دیگری نیز در عقدنامه می‌تواند با توافق زوجین نوشته شود که در هر صورت اگر یکی از شروط نوشته شده در سند ازدواج تحقق یاید، قانونا این امکان را برای زن فراهم می‌کند تا درخواست طلاق کند.
ناگفته نماند که وکالت نامه طلاق به صورت مشروط بر اساس همین شروط تنظیم شده و در واقع شوهر به همسر خود اجازه داده است که اگر هر کدام از شروط یاد شده در سند نکاحیه، تحقق پیدا کند، طبق وکالت ارائه شده، با انجام فرآیند طلاق از او جدا شود.
بسیاری از مردان بدون آن که شروط ضمن عقد را ملاحظه کنند، آن را امضا می‌کنند اما غافل از این که امضای این شروط به معنای تایید آن‌ها برای طلاق گرفتن زوجه در صورت تحقق شروط مزبور است.
لازم به ذکر است که برخی از شروط عقدنامه، در ارتباط با عسر و حرج بوده که عسر و حرج، روش دیگری در طلاق از طرف زن است که احکام و شرایط خاص خود را دارد.
طلاق از طرف زن طبق عسر و حرج
روش دیگر برای طلاق از طرف زوجه، تحقق عسر و حرج است. زندگی زناشویی برای همه زنان یکسان نیست و برخی از آنه به دلایل مختلف در وضعیتی قرار می‌گیرند که زندگی برایشان سخت و دشوار شده و دیگر تحمل وضع موجود را ندارند.
در همین راستا، قانونگذار شرایطی را پیش بینی کرده است که در صورت تحقق عسر و حرج در زندگی آن‌ها، بتوانند برای طلاق اقدام نمایند.
مواردی که منجر به عسر و حرج زن و به تبع آن درخواست طلاق برای زن می‌شود، در ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی به آن اشاره شده است و زوجه به استناد هر کدام از شرایط ذکر شده در قانون مدنی، امکان ارائه درخواست طلاق را دارد.
زوجه در صورتی که مدارک و اسنادی داشته باشد که نشان دهنده وضعیت عسر و حرج او در زندگی است، می‌تواند سبب شود تا دادگاه حکم طلاق را صادر نماید.
موارد زیر به عنوان دلایل رایج در طلاق به جهت عسر و حرج است:
- اعتیاد شوهر به مواد مخدر
- اعتیاد شوهر به مشروبات الکی
- کتک زدن زوجه
- ترک زندگی بدون دلیل موجه
- عدم داشتن رابطه جنسی لذت بخش
البته طبق قانون، دلایلی که زن از طریق آن می‌تواند درخواست طلاق داشته باشد، محدود به مصادیق ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی نیست، بلکه دلایلی که ثابت کننده عسر و حرح زن باشد، برای طلاق گرفتن زوجه کافی است.
در واقع همین که برای دادگاه ثابت شود، زندگی مشترک برای زوجه غیر قابل تحمل شده است، برای صدور گواهی عدم امکان سازش کفایت می‌کند.
طلاق از جانب زوجه با بخشش مهریه
تصور کنید که زوجه طبق یکی از روش‌های قانونی مزبور در بخش قبل، درخواست طلاق داده است، حال این سوال مطرح می‌شود که می‌تواند مهریه خود را ببخشد؟ طلاق از طرف زن مانعی برای مطالبه مهریه است؟
مهریه حقی برای زن است و او این اختیار دارد که در زمان طلاق، اقدام به بخشش مهریه خود کند و یا این که بدون بذل مهریه، تقاضای طلاق داشته باشد.
در واقع یکی از انواع طلاق از طرف زن این است که درخواست طلاق، همراه با بخشش مهریه باشد و زوجه میزان مهریه تعیین شده در عقدنامه را به شوهر خود ببخشد. این که زوجه مهریه خود را می‌بخشد، کاملا جنبه اختیاری دارد و با بخشش بخشی از مهریه و یا در مواردی نیز تمام مهریه، تقاضای طلاق خود را به مرجع قضایی می‌دهد.
به طور معمول بخشش مهریه در هر یک از موارد طلاق، زمانی است که شوهر به زن وکالت در طلاق می‌دهد. در واقع آقایان به طور معمول، به راحتی وکالت نامه طلاق به همسر خود نمی‌دهند و برای این کار از همسر خود خواسته ای را دارند. دادن وکالت در طلاق در قبال بخشش مهریه به طور معمول انجام می‌شود.
در این صورت بر اساس این که چه میزان از مهریه در وکالت نامه طلاق، بذل شده است، حق طلاق به زوجه داده می‌شود. ممکن است که شوهر از همسر خود بخواهد برای ارائه وکالت نامه طلاق، تمام مهریه‌اش را ببخشد.
در این صوت زنی که قصد دارد تحت هر شرایطی که شده از شوهر طلاق بگیرد، با چنین خواسته همسر خود موافقت نموده و سپس وکالت در طلاق را از وی اخذ می‌کند.
طلاق از طرف زن بدون بخشش مهریه
همانطور که زوجه در طلاق از طرف زن، می‌تواند اقدام به بخشش مهریه نماید، در مواردی نیز طلاق گرفتن زن بدون آن که بذل مهریه صورت گیرد، انجام می‌شود.
از لحاظ قانونی، درخواست طلاق در صورتی که از طرف زن باشد، الزامی برای بخشیدن مهریه نیست و زوجه می‌تواند هم از همسر خود طلاق گرفته و هم مهریه خود را مطالبه کند.
با توجه به این که الزامی برای زوجه برای مطالبه مهریه در زمان طلاق وجود ندارد، اما در شرایطی نیز زن برای طلاق گرفتن حتما باید اقدام به بذل مهریه خود کند. زمانی که زوجه به واسطه وکالت در طلاق، از دادگاه تقاضای طلاق نموده است، قضات از زوجه می‌خواهند که مهریه خود را ببخشد تا حکم طلاق صادر شود.
در واقع دادگاه‌های خانواده، بدون آن که بخشش مهریه صورت گرفته باشد، درخواست طلاق از طرف زن را قبول نمی‌کنند و لازمه صدور حکم طلاق در این زمینه، بذل مهریه از طرف خانم است.
مشاوره حقوقی شرایط بخشش مهریه در طلاق از طرف زن
در مورد شرایط مهریه در طلاق از طرف زن، باید گفت که در موردی که طلاق از طریق وکالت نامه محضری مطرح باشد، طبق رویه قضایی، زن باید مهریه خود را ببخشد اما در سایر راه‌های طلاق از طرف زن، زوجه ملزم به بخشیدن مهریه خود نیست.
در همین رابطه اگر قصد دریافت مشاوره حقوقی دارید، استفاده از خدمات سامانه بنیاد وکلا پیشنهاد می‌شود. در خصوص آگاهی بیشتر از شرایط ببخش مهریه و طلاق از طرف زن، جهت رزرو وقت مشاوره حقوقی مهریه با کارشناسان ما در ارتباط باشید.
این مشاوره‌ها علاوه بر شیوه سنتی حضوری و تلفنی، به صورت برخط و در بخش وکیل آنلاین نیز انجام می‌گیرد.
