اصولا مساله تغییر جنسیت در ایران از موارد بغرنج و بحث برانگیزی می باشد که در نظام های حقوقی مختلف دیدگاه های مختلفی راجع به آن وجود دارد.
تا سال ها پیش نارضایتی از جنسیت به عنوان یک بیماری شناخته می شد، این در حالی است که در وضعیت کنونی این موضوع از لیست بیماری ها خارج گردید و دیگر غالب اشخاص به عنوان بیماری آن را نمی شناسند.
مسائل حقوقی در تغییر جنسیت
از سوی دیگر با توجه به این که تغییر جنسیت در کنار مسائل روانی با مسائل حقوقی نیز روبه رو می باشد؛ بنابراین مباحث عمده ای از جهت تغییر حقوق و تکالیف اشخاص ایجاد نموده است، زیرا در فرض تغییر جنسیت و تبدیل مرد به زن یا بالعکس وظایف وتکالیف آنها بویژه در نهاد خانواده و در مقابل فرزندان و در روابط زوجین تغییر خواهد نمود و همین تغییر سرآغاز ایجاد حقوق و تکالیف جدید خواهد بود.
به موجب بند ۱۸ ماده ۴ قانون حمایت از خانواده سال ۱۳۹۴ تغییر جنسیت در صلاحیت دادگاه خانواده می باشد، بدین معنی که دادگاه های دیگر صلاحیت ذاتی برای رسیدگی به این موضوع را نخواهند داشت، اما همانطور که که گفته شد با توجه به این که در این خصوص مسائل روانی نیز دخیل بوده، برای دریافت مجوز جراحی می توان از دو شیوه استفاده نمود.
مراحل تغییر جنسیت چیست؟
راه حل اول این است که متقاضی تغییر جنسیت بدوا می تواند به روانپزشک معتبر و دارای صلاحیت مراجعه نماید و سپس دوران مربوط به روان درمانی را سپری نماید و چنانچه پس از سپری شدن این دوره موفق به دریافت تاییدیه مبنی بر ترنس بودن از روانپزشک گردد.
سپس با انجام آزمایش های تشخیص سطح هورمون شخص متقاضی به دادگاه مراجعه می نماید و دادخواست تغییر جنسیت تقدیم می نماید، آنچه در این خصوص قابل ذکر می باشد این است که چون دادگاه باید نظر یک مرجع رسمی راجع به وجود شرایط برای تغییر جنسیت را بگیرد.
این مرجع رسمی پزشکی قانونی می باشد و چنانچه پزشکی قانونی شرایط قانونی تغییر جنسیت را احراز نماید آن گاه دادگاه حکم تغییر جنسیت را صادر خواهد نمود و شناسنامه فرد پس از آن تغییر خواهد نمود.
بدیهی است شناسنامه جدید خود باعث ایجاد حقوق و تکالیفی برای شخص خواهد شد که این حقوق و تکالیف تا قبل از تغییر جنسیت وجود نداشته است.
برای تغییر جنسیت متقاضی بدوا به دادگاه خانواده مراجعه نماید و با تقدیم دادخواست خواستار تغییر جنسیت و تغییر نام در شناسنامه گردد.
در این صورت دادگاه متقاضی را به پزشکی قانونی ارجاع خواهد داد و همزمان شخص به یک روانپزشک معتبر از طرف پزشکی قانونی جهت گذراندرن مراحل روان درمانی ارجاع می گردد و چنانچه پس از انجام آزمایش های تشخیص سطح هورمون تایید پزشکی قانونی و روانپزشک دریافت گردد، دادگاه حکم به تغییر جنسیت و تغییر نام در شناسنامه را صادر خواهد نمود.
