کلیه زندانیان اعم از متهم و محکوم می‌توانند بر طبق قانون با خانواده، آشنایان و بستگان خود به وسیله قرار ملاقات و یا مکاتبه در ارتباط باشند، مگر اینکه با دستور مقام قضایی منعی قانونی در این رابطه وجود داشته باشد که در این وضعیت زندانی ممنوع الملاقات خواهد بود.
در صورتی که ملاقات و یا مکاتبه کردن با متهم بر خلاف حسن جریان محاکمه باشد، قاضی مورد نظر باید به صورت کتبی ملاقات و مکاتبه با متهم را ممنوع نماید.
در این شرایط تا زمان اتمام ممنوعیت امکان ملاقات و مکاتبه با زندانی وجود نخواهد داشت، مگر با اجازه کتبی قاضی مورد نظر. به محض شروع محاکمه، قرار ملاقات وکیل مدافع با زندانی تنظیم خواهد شد.
در این نوشتار شرایط و مقررات دیدار با زندانی بررسی شده است.
درخواست ملاقات با زندانی
طبق قانون؛ به پدر، مادر، همسر، برادر، خواهر، فرزندان شخص بازداشت شده، پدر همسر و مادر همسر این حق داده شده است که به صورت هفتگی با زندانی ملاقات داشته باشند.
سایر بستگان و دوستان زندانی می‌توانند در صورت تمایل، درخواست خود را به رئیس زندان و یا قاضی ناظر اعلام کنند و در صورت اجازه از سوی این مقامات، وقت ملاقات بگیرند.
نحوه ملاقات با زندانی
چنانچه زندانی حسن رفتار و کردار داشته باشد، می‌تواند با افراد مذکور به صورت حضوری ولی با حضور مامور ملاقات داشته باشد.
در برخی از موارد بنا به درخواست زندانی و موافقت رئیس زندان و یا قاضی ناظر زندان به شخص بازداشت شده، اجازه ملاقات حضوری بدون حضور مامور با همسر یا فرزندان داده می‌شود.
ملاقات وکیل با زندانی
در قانون این اجازه به وکلای دادگستری داده شده که در صورت داشتن وکالتنامه رسمی برای محافظت از حقوق موکل خود هر زمان که ضروری دیدند به زندان مراجعه کنند.
آن‌ها باید پس از ورود از مقامات قضایی صلاحیت‌دار، مجوز کتبی بگیرند و پس از دریافت آن، وکالتنامه رسمی را به رئیس زندان ارائه دهند.
وکلا می‌توانند در صورت وجود شرایط لازم با موکل خود در اتاقی مجزا از اتاق عمومی ملاقات داشته باشند.
در صورتی که زندانی مورد نظر ممنوع الملاقات باشد، ملاقات پس از اجازه مقام قضایی موردنظر امکان‌پذیر است.
شرایط ملاقات شرعی در زندان
نوعی از ملاقات حضوری که به ملاقات شرعی معروف شده است ملاقات همسر زندانی است.
مدارک لازم برای درخواست ملاقات شرعی، سند ازدواج دائم و یا صیغه نامه رسمی ۹۹ ساله به همراه شناسنامه و کارت ملی زن و شوهر است که با درخواست از رئیس زندان میسر خواهد شد.
نکاتی در خصوص ملاقات
- باید برنامه ملاقات زندانیان طوری تنظیم شود که هر یک از آن‌ها حداقل ۱ مرتبه در هفته قرار ملاقات داشته باشد و زمان هر ملاقات کمتر از ۲۰ دقیقه نباشد.
- با نظر رئیس زندان و یا بالاترین مقام موجود در زندان می‌توان برای زندانی قرار ملاقاتی خارج از وقت اداری تنظیم کرد.
- رئیس زندان می‌تواند در صورت بیماری و بستری شدن زندانی در بیمارستان و ناتوانی وی در حرکت، با توجه به نظر پزشک تسهیلات لازم برای ملاقات با زندانی بیمار را فراهم آورد.
- رد و بدل شدن نامه و یا اشیاء مجاز بین ملاقات‌کننده و زندانی بدون کسب اجازه از رئیس زندان و یا نماینده او به هر طریقی ممنوع است.
