در شرایطی که از زنده بودن یا فوت کردن شخصی هیچگونه اطلاعاتی وجود نداشته باشد، عنوان غایب مفقوالاثر به این شخص داده می شود و قانون مدنی برای این وضعیت مقرراتی را پیش بینی کرده است.
یکی از این مقررات در خصوص غایب مفقودالاثر این است که در قانون مدنی شرایطی پیش بینی شده است که به موجب آنها ورثه شخص غایب مفقوالاثر بتوانند پس از گذشت مدتی به دادگاه مراجعه کنند و حکم موت فرضی او را از دادگاه بگیرند.
صدور حکم موت فرضی آثاری خواهد داشت، از جمله آثار صدور حکم موت فرضی این است که تصرف در مال و اموال شخص متوفی به موت فرضی را امکانپذیر می کند.
به همین مناسبت در این مقاله به بررسی حکم موت فرضی و تشریفات صدور حکم موت فرضی می پردازیم.
با بنیاد وکلا همراه باشید.
حکم موت فرضی چیست؟
به موجب ماده ۱۰۱۹ قانون مدنی "حکم موت فرضی غایب در موردی صادر می شود که از تاریخ آخرین خبری که از حیات او رسیده است، مدتی گذشته باشد که عادتا چنین شخصی زنده نمی ماند".
در مواد ۱۰۲۰ لغایت ۱۰۲۲ قانون مدنی مواردی که شخص غایب مفقودالاثر زنده فرض نمی شود بیان شده است.
با توجه به این مواد در می یابیم که مدتی که شخص پس از گذشت آن عادتا زنده فرض نمی شود، حداقل سه سال و حداکثر ده سال است.
بر اساس ماده ۱۰۲۳ قانون مدنی و ماده ۱۵۵ قانون امور حسبی پس از گذشت این مدت، در صورتی که ورثه تقاضای صدور حکم موت فرضی کرده باشند، دادگاه اقدام به انتشار آگهی برای صدور حکم موت فرضی می کند و به این طریق اشخاصی که ممکن است از غایب خبری داشته باشند را دعوت می کند تا اطلاعات خود را بیان کنند.
تشریفات صدور حکم موت فرضی
صدور حکم موت فرضی نیازمند رعایت مقدمات و شرایطی است.
تشریفات صدور حکم موت فرضی را می توان اینگونه بیان کرد:
تقدیم دادخواست صدور حکم موت فرضی به دادگاه:
بر اساس مواد ۱۵۳ و ۱۵۴ قانون امور حِسبی این دادخواست باید بصورت کتبی و متضمن مشخصات غایب، تاریخ غیبت و دلایلی که به موجب آن درخواست کننده حق درخواست صدور حکم موت فرضی را دارد و ادله و اسنادی که به موجب آن، بر طبق قانون مدنی می توان درخواست حکم موت فرضی نمود.
انتشار آگهی:
این آگهی باید سه دفعه متوالی و هرکدام به فاصله یک ماه در یکی از روزنامه های محلی و یکی از روزنامه های کثیر الانتشار تهران منتشر شود.
در نهایت، دادگاه زمانی می تواند حکم موت فرضی شخص غایب مفقودالاثر را صادر کند که یک سال از تاریخ انتشار آخرین آگهی گذشته و حیات غایب معلوم نشده باشد.
بررسی و تحقیقات لازم از سوی دادگاه:
در این مرحله دادگاه شرایط لازم برای صدور حکم موت فرضی از جمله انقضای مدت های مقرر شده در مواد ۱۰۲۰ و ۱۰۲۲ را مورد رسیدگی قرار داده و با توجه به تحقق این شرایط، اقدام به صدور حکم موت فرضی می کند.
