اقامه دعوی اصولا با ارائه دادخواست به دادگاه آغاز می شود.
امروزه فرم دادخواست بصورت چاپ شده در دسترس است و خواهان بایستی اقدام به تکمیل این فرم کند.
در پِی ارائه این دادخواست است که فرایند دادرسی آغاز می شود؛ به همین دلیل رعایت مقررات مربوط به دادخواست و چگونگی تنظیم آن اهمیت زیادی دارد، لذا در قانون آیین دادرسی مدنی مقرراتی بعنوان ضمانت اجرای عدم رعایت برخی موارد مربوط به دادخواست تدوین شده است.
یکی از این ضمانت اجراها، قرار رد دادخواست است که توسط مدیر دفتر دادگاه و قاضی دادگاه صادر می شود، از این رو در این مقاله موارد رد دادخواست توسط مدیر دفتر دادگاه و موارد رد دادخواست توسط دادگاه (قاضی) را مورد بررسی قرار می دهیم.
موارد رد دادخواست توسط مدیر دفتر دادگاه
در موادی از قانون آیین دادرسی مدنی، مواردی پیش بینی شده است که به موجب آن، مدیر دفتر دادگاه، قرار رد دادخواست را صادر می نماید:
- نقص دادخواست: در مواردی که دادخواست بدوی ناقص بوده و در مهلت تعیین شده رفع نقص نشود، مدیر دفتر دادگاه، دادخواست را رد می کند.
موارد نقص دادخواست شامل موارد زیر است:
- در صورتی که به دادخواست و پیوست های دادخواست تمبر الصاق نشده باشد، یا هزینه آن پرداخت نشده باشد.
- در صورت مشخص نبودن مشخصات، اقامتگاه و شغل خوانده، خواسته و بهای آن، تعهدات و جهات که خواهان به موجب آنها خود را مستحق مطالبه می داند و ادله اثبات دعوای مربوط
- هرگاه خواهان یا محل اقامت او معلوم نباشد، قرار رد دادخواست توسط مدیر دفتر شعبه صادر می شود.
- عدم پرداخت هزینه نشر آگهی: در صورتی که هزینه انتشار آگهی ظرف یک ماه از تاریخ ابلاغ اخطاریه پرداخت نشود، دادخواست بوسیله دفتر رد می شود؛ البته امروزه با الکترونیکی شدن آگهی ها و طبعا رایگاه بودن آن، دیگر عدم پرداخت هزینه نشر آگهی، عملا باعث رد دادخواست نمی شود.
موارد رد دادخواست توسط دادگاه (قاضی)
علاوه بر رد دادخواست توسط مدیر دفتر دادگاه، در مواردی توسط دادگاه (قاضی) نیز دادخواست رد می شود.
عدم پرداخت تامین دعوای واهی:
در کلیه دعاوی مدنی که خواهان ممکن است محکوم شود، خوانده می تواند برای پرداخت خسارات ناشی از هزینه دادرسی و حق الوکاله، از دادگاه تقاضای تامین کند.
در این صورت، اگر دادگاه قرار تامین دعوای واهی را صادر کرد، تا وقتی خواهان این تامین را ندهد، دادرسی متوقف می شود و اگر مهلت مقرر شده برای پرداخت تامین متوقف شود، به درخواست خوانده، قرار رد دادخواست خواهان صادر می شود.
عدم پرداخت هزینه نشر آگهی:
در هر مورد که هزینه نشر آگهی ظرف یک ماه از تاریخ ابلاغ پرداخت نشود، دادخواست رد می شود.
عدم تامین اتباع بیگانه:
هرگاه تابعیت خواهان یا تجدید نظر خواه خارجی باشد، یا تابعیت ایران از او سلب شود، خوانده یا تجدید نظرخواه ایرانی می تواند از دادگاه تقاضای تامین کند.
در صورتی که مهلت مقرر برای دادن تامین منقضی گردد، به تقاضای خوانده یا تجدید نظر خواه، قرار رد دادخواست صادر می شود.
عدم واخواهی در مهلت مقرر:
مهلت واخواهی از احکام غیابی، برای اشخاص مقیم ایران بیست روز و برای اشخاصی که خارج از کشورند دو ماه از تاریخ ابلاغ واقعی است، در غیر این صورت قرار رد دادخواست صادر می شود، مگر اینکه عذر موجهی داشته باشد که بایستی به دادگاه مطرح کند.
موارد عذر موجه در ماده ۳۰۶ قانون آیین دادرسی مدنی آمده اند.
عدم تجدید نظر خواهی در مهلت مقرر:
مهلت تجدید نظر خواهی بیست روز است.
در صورتی که دادخواست تجدیدنظر خواهی خارج از مهلت مقرر و بدون عذر موجه به دادگاه داده شود و یا در مهلت قانونی رفع نقص نشود، رد می شود.
عدم رعایت مقررات مربوط به فرجام خواهی:
دادخواست فرجام خواهی بایستی مطابق مواد ۳۸۱ و ۳۸۲ قانون آیین دادرسی مدنی تنظیم شود و هزینه آن نیز پرداخت شود، در غیر اینصورت، قرار رد دادخواست صادر می شود.
عدم فرجام خواهی در مهلت مقرر:
هرگاه از آراء قابل فرجام خواهی در مهلت مقرر فرجام خواهی نشود، یا در صورت ناقص بودن از آن رفع نقص نشود، دادخواست رد می شود.
