سب النبی | شرایط تحقق و مجازات آن

جرم سب النبی یکی از جرائم قراردادی است که در حقوق جزای اسلامی مطرح است؛ بنابراین برای آشنایی با احکام این جرم گریزی از مراجعه به منابع شرعی و به خصوص روایات صادره از پیامبر (ص) و ائمه معصومین (ع) نمی‌باشد.

قانون‌گذار به تبعیت از منابع مزبور، مجازات اعدام را برای این جرم پیش‌بینی کرده است، اما توضیحی در مورد عناصر عمومی و اختصاصی جرم سب النبی ارائه نمی‌دهد.

ماده ۵۱۳ قانون مجازات اسلامی که مستند قانون جرم موصوف می‌باشد، دامنه این جرم را به مواردی همچون اهانت به مقدسات اسلام، اهانت به هر یک از انبیاء، اهانت به ائمه طاهرین (ع) و اهانت به حضرت فاطمه (س) تسری داده است و این در حالی است که این موارد حتی در کتاب های فقهی نیز به درستی تعریف نشده است.

و با توجه به جدید بودن این جرم که پس از انقلاب اسلامی به تاسی از منابع شرعی وارد قانون مجازات اسلامی گردیده است، کتاب های حقوقی هم آن گونه که شایسته و ضروری است به آن نپرداخته‌اند.

ما در این نوشتار سب النبی را از دیدگاه تخصصی وکیل کیفری بررسی می نماییم.

سب النبی چیست و چه حکمی دارد؟

به لعن و دشنام و هرگونه اهانت به پیامبر اسلام (ص)، سب النبی می گویند. سب النبی شامل پیامبران الهی و همه ائمه معصومین می شود.

کلمه سب در لغت به معنای فحش و دشنام و ناسزا است و در اصطلاح به رفتاری که از طریق ناسزاگویی و توهین صورت گرفته باشد، گفته می شود.

در قرآن کریم، آیه ای درباره سب النبی وجود ندارد ولی  آیات فراوانی هست  که در آن آزار و اذیت پیامبر اسلام را حرام  می داند و خداوند برای آن ها عذاب دردناکی را در نظر گرفته است.

هر توهینی سب محسوب نمی شود ولی هر سبی، توهین است. توهین به معنای ناسزاگویی و بی احترامی به طرف مقابل است و از مهم ترین مصادیق جرم توهین هم دشنام می باشد.

سب النبی در روایات

امام صادق (ع) درباره کسی که به حضرت علی ناسزا بگوید و از او دوری کند فرموده است خون او مباح است. ایشان فرموده اند که هزار تن از او  ارزش یک تن از شما را ندارد، پس اگر خطری شما را تهدید می‌کرد او را رها کنید.

در جای دیگری فرموده است، کسی که ولی خدا را دشنام دهد، خدا را دشنام داده است.

سب النبی در فقه شیعه

همه فقهای شیعه از صدر اسلام تا کنون نظرات خود را درباره سب النبی بیان کرده اند و حکم آن را قتل می دانند. آن ها بر این نظرنند، کسی که به پیامبر اسلام بی احترامی کند و به او دشنام دهد و از او عیب جویی کند، چه مسلمان و چه غیر مسلمان باید کشته شود.

اولین فقیهی که در این باره نظر داده است شیخ صدوق می باشد.

ایشان در این باره گفته اند که هر کس پیامبر خدا (ص) یا امیر مؤمنان علی بن ابی‌طالب (ع) یا یکی از امامان (ع) را دشنام دهد و ناسزا گوید خونش از همان ساعت حلال می‌شود.

همچنین شیخ طوسی هم در این باره گفته است  کسی که پیامبر (ص) یا یکی از امامان (ع) را دشنام دهد، خونش هدر می رود و هر کسی هم که سب و دشنام را از او بشنود، قتلش حلال است.

سب النبی در اهل سنت

فقهای اهل تسنن هم درباره دشنام و ناسزاگویی پیامبر و ائمه نظراتی را بیان کرده اند. آن ها دو دسته اند، گروهی مانند فقهای شیعه براین عقیده اند کسی که به پیامبر اسلام اهانت کند، قتلش جایز است و دسته دوم، عقیده دیگری دارند.

سید مرتضی علم الهدی نظر فقهای امامیه را بیان کرده است و  نظر آن ها این است که هر کس پیامبر (ص) را سب کند مسلمان باشد یا ذمی، در آن حال (در همان لحظه بی‌درنگ) کشته شود و بقیه علمای اهل سنت با این نظریه مخالف هستند.

ابن عابدین یکی از علمای اهل تسنن، در بیانی که داشته اند معلوم می شود که حنبلی‌ ها با شیعه هم عقیده‌اند، اما ابوحنیفه و شافعی نظر مخالفی دارند.

حنفی ها و شافعی ها معتقدند اگر کسی به پیامبر اسلام توهین کرد باید او را توبه دهند، اگر توبه کرد باید رهایش کنند و اگر توبه نکرد، همانند مرتد کشته خواهد شد.

حکم سب النبی

مهم ترین مقدسات در اسلام، وجود پیامبر (ص)، ائمه معصومین و انبیای الهی می باشد و کسی که به این مقدسات اسلامی توهین کند، مجرم شناخته می شود.

جرم اهانت به پیامبر و ناسزاگویی به ائمه (ع)، که از روی عمد و اختیار انجام داده اند، اعدام می باشد. در ماده ۲۶۲ قانون مجازات اسلامی آمده است که هر کس پیامبر اسلام  و یا هر یک از انبیاء بزرگ الهی را دشنام دهد یا توهین کند «ساب النبی» است و به اعدام محکوم می‌شود.

توهین و قذف و دشنام هر یک از ائمه معصومین و حضرت زهرا (ع) هم در حکم سب النبی به حساب می آید.

در جلسات مشاوره توسط وکیل تلفنی و حضوری اشاره می شود که در ماده ۲۶۳ این قانون آمده است:

اگر فردی که متهم به سب شده است، ادعا کند که این الفاظ را از روی اکراه، غفلت سهو یا در حالت مستی یا غضب گفته است و یا به معانی آن توجه نداشته است و یا نقل قول از  شخص دیگری بوده است و آن ها را بیان کرده، ساب النبی محسوب نمی‌شود.

در این صورت حکمی که قانون  برای او در نظر می گیرد ۷۴ ضربه شلاق است. در ماده ۵۱۳ قانون اسلامی هم آمده است، کسی که به مقدسات اسلام و یا هر یک انبیاء یا ائمه طاهرین (ع) یا حضرت صدیقه طاهره (س) اهانت کند، اگر مشمول حکم سب النبی باشد، اعدام می‌شود و در غیر این صورت به حبس از یک تا پنج سال محکوم خواهد شد.

از آنجایی که تمام پیامبران اسلام پاک و منزه از عیب و نقص هستند و عصمت و قداست خاصی دارند، باید مقام و منزلت این پیامبران الهی در جامعه حفظ شود، به همین خاطر هیچ کس حق اهانت و عیب‌جویی و تمسخر و تحقیر پیامبران را ندارد.

کسی که به پیامبران الهی اهانت کند در واقع تظاهر به کفر و بی‌دینی کرده است و با این کار دین و پایه های دینی را کوچک شمرده است؛ بنابراین کسی که این کار را می کند باید ادب شود تا شخص دیگری به خود جرئت انجام چنین کاری را ندهد.

در صورت نیاز به دریافت اطلاعات بیشتر از مشاوره حقوقی کیفری بنیاد وکلا استفاده نمایید.