موازین و هنجارهای مربوط به حقوق کار جزء مقرراتی محسوب می شوند که از طریق نمایندگان دولت، کارگران و کارفرمایان توسط سازمان بین المللی کار به تصویب می رسند و اثرات حقوقی مهمی را در زمینه حقوق کار به دنبال خواهند داشت؛ چرا که حقوق و تکالیف مهمی را برای کارگران، کارفرمایان و دولت ها ایجاد خواهند کرد.
به طور کلی، مهم ترین موازین حقوق بین المللی کار را می توان در دو دسته کلی مقاوله نامه های سازمان بین المللی کار و توصیه نامه های سازمان بین المللی کار مورد جستجو قرار داد.
به همین مناسبت، در ادامه این مقاله قصد داریم به توضیح مقاوله نامه ها و توصیه نامه های سازمان بین المللی کار پرداخته و سپس مصوبات و موازین سازمان بین المللی کار در نظام حقوقی ایران را نیز مورد بررسی قرار دهیم.
مقاوله نامه های سازمان بین المللی کار
یکی از مهم ترین ابزارهایی که در حقوق بین الملل و در زمینه معاهدات بین الملل مورد استفاده قرار می گیرد، مقاوله نامه می باشد که تحت عنوان (Convention) نیز شناخته شده است.
در تعریف کلی، مقاوله نامه عبارت است از یک معاهده بین المللی که توسط اکثریت نمایندگان دولت های عضو مورد تصویب قرار گرفته و بنابراین، مقاوله نامه ها جنبه رسمی و چند جانبه دارند.
بر این اساس، سازمان بین المللی کار نیز قادر است تا با صدور مقاوله نامه های گوناگون، این جنبه از حقوق را تحت تاثیر قرار دهد.
طبق ماده ۱۹ اساسنامه سازمان بین المللی کار، دولت های عضو موظف شده اند که ظرف مدت یک سال و یا نهایتا ۱۸ ماه مقاوله نامه های سازمان بین المللی کار را برای تصویب در نظام حقوقی خود، به مرجع صلاحیتدار یعنی قوه مقننه ابلاغ نمایند.
با این حال، تصویب یا عدم تصویب مقاوله نامه های سازمان بین المللی کار توسط دولت ها به نوعی جزء صلاحیت های اختیاری قوه مقننه محسوب می شود و کشورها الزامی جهت تصویب آنها نخواهند داشت.
کشور ایران از مجموعه مقاوله نامه هایی که توسط سازمان بین المللی کار صادر شده است، تنها به تعدادی از آنها ملحق گردیده است که مقاوله نامه های سازمان بین المللی کار در حقوق ایران عبارتند از:
- مقاوله نامه تعطیل هفتگی در صنعت؛ تاریخ الحاق در سال ۱۳۵۱
- مقاوله نامه رفتار بین کارگران داخلی و خارجی؛ تاریخ الحاق در سال ۱۳۵۱
- مقاوله نامه کار اجباری ؛ تاریخ الحاق در سال ۱۳۳۶
- مقاوله نامه حمایت از دستمزد ؛ تاریخ الحاق در سال ۱۳۵۱
- مقاوله نامه تساوی پرداخت ؛ تاریخ الحاق در سال ۱۳۵۱
- مقاوله نامه منع مجازات های کیفری کارگران ؛ تاریخ الحاق در سال ۱۳۳۸
- مقاوله نامه منع کار اجباری ؛ تاریخ الحاق در سال ۱۳۳۷
- مقاوله نامه تعطیل هفتگی در تجارت و ادارات ؛ تاریخ الحاق در سال ۱۳۴۶
- مقاوله نامه اسناد هویت دریانوردان ؛ تاریخ الحاق در سال ۱۳۴۵
- مقاوله نامه تبعیض در اشتغال و حرفه ؛ تاریخ الحاق در سال ۱۳۴۳
- مقاوله نامه سیاست در اشتغال ؛ تاریخ الحاق در سال ۱۳۵۱
- مقاوله نامه ممنوعیت کار کودک و اقدام برای محو کردن بدترین اشکال کار کودک ؛ تاریخ الحاق در سال ۱۳۸۰
- مقاوله نامه توسعه منابع انسانی ؛ تاریخ الحاق در سال ۱۳۸۵
توصیه نامه های سازمان بین المللی کار
علاوه بر اینکه سازمان بین المللی کار در موضوعات مرتبط مقاوله نامه هایی را تصویب نموده است، توصیه نامه هایی نیز توسط سازمان به تصویب رسیده است که با توجه به اصول کلی مربوط به توصیه نامه در حقوق بین الملل (Recommendation)، می توان استنباط کرد که این توصیه نامه ها بیش از آنکه الزام آور باشد، واجد جنبه مقدماتی و تکمیلی برای مقاوله نامه ها محسوب می شوند.
در نظام حقوقی ایران نیز توصیه نامه های سازمان بین المللی کار در شش مورد ذیل به تصویب رسیده است که این توصیه نامه ها عبارتند از:
- توصیه نامه تجدید تربیت و آموزش حرفه ای معلولان؛ تاریخ الحاق در سال ۱۳۳۸
- توصیه نامه حمایت از کارگران مهاجر در کشورهای توسعه نیافته؛ تاریخ الحاق در سال ۱۳۳۸
- توصیه نامه آموزش حرفه ای در کشاورزی؛ تاریخ الحاق در سال ۱۳۴۰
- توصیه نامه خدمات اجتماعی کارگران ؛ تاریخ الحاق در سال ۱۳۳۸
- توصیه نامه تعطیل هفتگی در بازرگانی و خدمات ؛ تاریخ الحاق در سال ۱۳۴۶
- توصیه نامه منع بدترین اشکال کار کودک ؛ تاریخ الحاق در سال ۱۳۷۸
