یکی از مهم ترین انواع قراردادهای کار، قراردادهای کار موقت می باشد که با توجه به سهولت انعقاد آن، امروزه در بسیاری از موارد، مورد استفاده کارفرمایان قرار می گیرد و برای انعقاد قراردادهای کار با کارگران، مدت قرارداد کار را به صورت موقت یا غیر دائم درج می نمایند که این مسئله سبب آسیب پذیری بیش از پیش قشر مهمی از نیروی کار در جامعه، یعنی کارگران مشمول قانون کار خواهد شد.
به همین مناسبت، در ادامه این مقاله قصد داریم به بررسی این مطالب بپردازیم که مفهوم قرارداد های کار برای مدت معین یا قراردادهای موقت چیست و به چه قراردادهایی قراردادهای کار موقت یا مدت معین می گویند و پس از آن، به مهم ترین اشکالات ناشی از قراردادهای کار موقت یعنی عدم امنیت شغلی کارگران خواهیم پرداخت.
قرارداد کار موقت چیست؟
مفهوم قراردادهای کار غیر موقت در مقاله ای جداگانه مورد بررسی قرار گرفت که بر اساس آن، در صورتی که مدتی در قرارداد کار از سوی کارفرما ذکر نشود، می توان آن را نوعی قرارداد کاری غیر موقت یا برای مدت نامحدود تلقی نمود؛ نقطه مقابل این نوع قراردادها ، قراردادهای کاری موقت می باشد.
قرارداد کار موقت یا قرارداد برای مدت معین ، قراردادی است که برای مدت محدود و یا انجام کار مشخص بین طرفین رابطه کار منعقد می گردد.
هر چند که نامحدود بودن مدت قرارداد کار و دائمی بودن آن سبب اطمینان کارگران از قرارداد کار می شود و امنیت شغلی آنان را تضمین می کند، نوع و کیفیت برخی از مشاغل همچون کار فصلی کوتاه مدت به عنوان مثال در امور کشاورزی که برای کاشت یا برداشت محصولات کشاورزی صورت می گیرد، کارآموزی کارگران برای مدت معین و محدود و یا جایگزینی کارگر غایب به دلیل مرخصی بودن یا بیمار بودن وی، سبب می شود که در پاره ای از موارد، قراردادهای کار موقت مبنا قرار گیرد و به ناچار کارگر و کارفرما به دلیل نوع رابطه کار، این نوع قرارداد را انتخاب نمایند.
با این وجود، به دلیل اشکالات ناشی از فراگیر بودن قراردادهای کار موقت، بایستی انعقاد قرارداد کار برای مدت معین و یا موقت باید تنها در موارد ذکر شده و به صورت استثنائی بر اصل صورت گیرد تا حقوق کارگران رعایت شود.
علاوه بر این، در شرایطی موضوع قرارداد کار به نحوی می باشد که با انجام شدن و به اتمام رسیدن کار، قرارداد کاری نیز خاتمه پیدا می کند و به پایان می رسد که به این نوع قراردادها، طبق قانون کار، قراردادهای کار معین نیز گفته می شود.
اشکالات قراردادهای کار موقت
یکی از عمده اشکالاتی که در خصوص این نوع از قراردادهای کاری مطرح است، آن است که امنیت شغلی کارگران را مخدوش می نماید؛ به همین دلیل، هر چند که بر اساس قانون کار، قراردادهای کار موقت صحیح و معتبر تلقی می شوند، بایستی سازوکارهای حمایتی ویژه ای در خصوص این نوع از قراردادها تنظیم شوند تا حقوق کارگران با مخاطرات ناشی از عدم امنیت شغلی مواجه نگردد.
با این توضیح که بر اساس قانون کار، کارفرمایان با محدودیت در رابطه با اخراج کارگران خود مواجه می باشند؛ به این صورت که طبق قانون کار ، تنها در شرایطی می توان کارگر را اخراج کرد که بتوان قصور و تقصیر وی در انجام وظایف محوله یا عدم رعایت آیین نامه های کارگاه توسط کارگر محرز شده باشد.
همچنین، لزوم موافقت شورای اسلامی کار با اخراج کارگر الزامی است و همچنین، کارگر امکان اعتراض به حکم اخراج خود را در هیات های تشخیص و حل اختلاف کار خواهد داشت.
همین تشریفات پیچیده و دشوار برای اخراج کارگر سبب می شود که کارفرمایان قراردادهای کار موقت برای مدت مشخص و معین با کارگران منعقد نمایند تا در صورت لزوم، مدت قرارداد کار به پایان رسیده و با عدم تمدید قرارداد کاری، به کار کارگر خاتمه داده شود و این موضوع یکی از عمده اشکالات و ایراداتی است که قرارداد های کار مدت معین یا موقت، برای کارگران ایجاد می کنند؛ چرا که امنیت شغلی کارگران مورد خدشه قرار می گیرد.
