اگر به دادگاه‌های کشور و بخش شکایات مربوط به ملک مراجعه کنید؛ متوجه خواهید شد که درصد زیادی از دعاوی، مربوط به اثبات حق مالکیت ملک است.
در این شرایط، شما شاهد حضور دو یا چند نفر به همراه یک‌سری مدارک و دعوا بر سر اثبات حق و حقوق‌شان در یک ملک خواهید بود.
این موضوع یک بحث کاملا حقوقی است و در بیشتر مواقع، اگر در همچین شرایطی قرار گرفتید؛ نیاز به کمک گرفتن از یک وکیل حرفه‌ای و کارکشته دارید، اما با این حال بد نیست که خودتان هم کمی درباره اثبات مالکیت ملک بدانید تا آگاهانه نسبت به طرح دعوای آن اقدام کنید.
برای طرح دعوای اثبات مالکیت ملک بهتر است ابتدا مفهوم مالکیت را بدانید.
مالکیت؛ رابطه‌ای است میان شخص و ملک که به او امکان می‌دهد هر طور که مایل است از آن ملک استفاده کند. در عین حال رابطه مالکیت، دیگران را از تصرف در آن ملک منع میکند .
ممکن است گاهی پیش آید که همزمان دو یا چند نفر خود را مالک یک ملک بدانند، اینجا است که موضوع اثبات مالکیت ملک شکل میگیرد، برای حل این اختلاف بر اساس قانون هرکس مدعی مالکیت ملکی است که در اختیار دیگری است؛ باید با استفاده از دلایل اثبات موجود در قانون مانند سند، شاهد یا نشانه هایی که سابقه تصرف او را نشان دهد، درستی ادعای خود را ثابت کند.
بنابراین اگر زمانی چنین مشکلی پیش آمد برای موفقیت در دعوا هیچ راهی جز توسل به اثبات دلایل گفته شده ندارید.
دعوای اثبات مالکیت ملک یکی از مهمترین مباحث حقوقی و موضوع بسیاری از پرونده‌ها در دادگاه ها است.
در شرایط عادی طبق مواد ۲۲ و ۴۸ قانون ثبت، مالک کسی است که سند به نام او در دفتر املاک به ثبت رسیده و یا کسی که ملک به طور قانونی به او منتقل شده است.
اما موارد بی شماری که بین دارندگان سند عادی با دارنده سند رسمی در مالکیت اختلاف حاصل میشود، در چنین حالتی لازم است دعوای اثبات مالکیت ملک مطرح شود.
شرایط دعوای اثبات مالکیت ملک
به طور معمول دعوای اثبات مالکیت ملک یکی از دعاوی مهم در باب املاک است که معمولاً افراد برای اثبات حق مالکیت خود نسبت به طرح آن اقدام میکنند.
به نظر می رسد لازم است دعوای اثبات مالکیت شرایط زیر را داشته باشد:
- وجود قرارداد کتبی یا شفاهی
خواهان دعوای اثبات مالکیت ابتدا باید وجود یک قرارداد مبنی بر انتقال مالکیت را ثابت یا اگر دلایلی مبنی بر مالکیت در دست دارد آن را ارائه کند. معمولاً خواهان در این مورد با یک سند عادی، وجود قرارداد را ثابت میکند.
خواهان دعوی اثبات مالکیت بی شک یا دارای سند عادی است یا دلیلی غیر از سند رسمی مثل قرارداد شفاهی در اختیار دارد که قرارداد شفاهی را با سایر دلایل ثابت میکند؛ اما برای طرح دعوای اثبات مالکیت صرف وجود سند یا قرارداد یا دلایلی مبنی بر وجود قرارداد شفاهی یا عادی کفایت نمیکند.
- اثبات اعتبار قرارداد
با اثبات وجود یک قرارداد یا اثبات راه های قانونی نقل و انتقال ملک، کار خواهان دعوای اثبات مالکیت به پایان می‌رسد و بر اساس اصل صحت که یکی از اصول حقوقی است، خوانده دعوا باید با ایراد به اعتبار سند عادی از دعوای طرح شده علیه خود دفاع کند.
اگر دلیلی از طرف خوانده بر بی‌اعتباری قرارداد اثبات شده از سوی خواهان ارائه شود در این حالت به اصطلاح دعوا منقلب یعنی جایگاه دو طرف در دعوا برعکس میشود.
بنابراین اثبات اعتبار قرارداد بر عهده خواهان که مدعی اعتبار قرارداد هست خواهد بود.
ممکن است قرارداد معتبری هم تنظیم شده باشد اما به لحاظ قانونی بعد ها فسخ، اقاله یا ابطال شده باشد؛ بنابراین با دفاع مؤثر از طرف خوانده، خواهان باید اعتبار قرارداد خود را نیز اثبات کند.
