بهمنظور فراهمسازی فضای مجازی ویژه خردسالان، کودکان و نوجوانان در چارچوب فرهنگ اسلای-ایرانی برای استفاده مناسب از فضای مجازی و پیشگیری از آسیبهای احتمالی آن شورای عالی فضای مجازی، «سند صیانت از کودکان و نوجوان در فضای مجازی» را تدوین و تصویب نموده است.
بر اساس این سند مدیریت کلان، راهبری و تدوین الگوی عملیاتی و مقررات عمومی صیانت از خردسالان، کودکان و نوجوانان در فضای مجازی به مرکز ملی فضای مجازی از طریق تشکیل کمیتهای با حضور سازمانها و نهادهای مربوطه واگذارشده است؛ این نوشتار از بنیاد وکلا به بخشهای مهم سند فوقالذکر پرداخته است.
صیانت از کودکان و نوجوانان
طبق این سند قرار است مجموعه اقدامات ایجابی و سلبی بهمنظور ایجاد شرایط مناسب برای استفاده مفید، سالم و تعالیبخش کلیه افراد کمتر از ۱۸ سال از فضای مجازی و مراقب آنان در برابر آسیبهای ناشی از آن صورت بگیرد که این گروههای سنی بتوانند برحسب سن، جنسیت و دیگر ویژگیهای فرهنگی و اجتماعی از فضای مجازی بهترین بهره را ببرند و درعینحال حقوق ایشان نیز تامین گردد.
سیاستهای کلان
توسعه محیطهای صیانت شده بر بستر شبکه ملی اطلاعات، توانمندسازی و آگاهسازی اولیاء و مربیان بهمنظور هدایت و حمایت و مراقبت اطفال و نوجوانان، ردهبندی کلیه محتوا و خدمات و تامین اطمینان و اعتماد، تشویق بخشهای غیردولتی در ارائه محتوای سالم، تشدید مقابله قضایی و انتظامی با بزهکاران و مجرمان و تهدیدکنندگان امنیت اطفال و نوجوانان، ارتقای سواد فضای مجازی، مراقبهای روانی در برابر آسیبهای ناشی از این فضا، ایجاد سازوکار فنی و قانونی سلامت محتوا برای پیشگیری از مخاطرات و توسعه همکاری بینالمللی از مهمترین سیاستهای کلان این سند میباشد.
ایجاد محیط صیانت شده
یکی از مهمترین محورهای این سند، ایجاد زیرساخت و خدمات پایه و پیشران ویژه محیطهای صیانت شده مجازی اعم از احراز هویت، امکان دسترسی طبقهبندیشده، امکان نظارت اولیاء، گزارش دهی، خدمات پرداخت و مقررات گذاری در این حوزه ظرف مدت شش ماه میباشد.
از طرفی تمامی سکوها و ارائهدهندگان محتوا و خدمات فضای مجازی مرتبط با خردسالان، کودکان و نوجوانان به ارائه در بستر محیط صیانت شده ظرف مدت یک سال ملزم شدهاند.
حمایت و مراقبت
بهمنظور حمایت و مراقبت از اطفال و نوجوانان در فضای مجازی، توسعه نظام خدمات مشاوره و مددکاری خانوادهها و راهاندازی خط تماس مشاوره برخط برای کمک به این گروههای سنی و خانوادههای ایشان و راهاندازی خط تماس اضطراری ویژه جرائم علیه اطفال و نوجوانان در فضای مجازی برای مداخله، پیشگیری، تعقیب مجرمان و حمایت از افراد آسیبدیده ظرف مدت شش ماه ضرورت دارد.
تقویت «دفتر حمایت از اطفال و نوجوانان قوه قضاییه» موضوع قانون حمایت از اطفال و نوجوانان برای پیشگیری و مقابله وضعیتهای مخاطرهآمیز و سوءاستفاده در تبلیغات و جرائم علیه این گروههای سنی و دسترسی به خدمات ناهنجار فضای مجازی از دیگر شیوههای حمایتی این سند میباشد.
از طرفی تمامی سکوها و ارائهدهندگان محتوا و خدمات فضای مجازی ملزم به نظارت، صیانت از دادهها، ردهبندی و تفکیک محتوا و خدمات ویژه هر رده سنی از خدمات عمومی و در معرض دید قرار ندادن تبلیغات و محتوا و خدمات مضر به این سنین و جلوگیری از افشاء یا بهرهبرداری غیرمجاز از اطلاعات آنها ظرف مدت یک سال میباشند. بهعبارتدیگر تمامی پلتفرمها ملزم به ردهبندی سنی محتوا و خدمات خود هستند.
فرهنگسازی، ارتقای سواد فضای مجازی و تعاملات بینالمللی
از دیگر بخشهای مهم این سند فرهنگسازی و ارتقای سواد فضای مجازی به اطفال و نوجوانان و همچنین خانوادهها و اولیاء ایشان میباشد که بایستی توسط صداوسیما، وزارت آموزشوپرورش و سایر نهادیهای مربوطه با همکاری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات صورت پذیرد. از طرفی به تعاملات بینالمللی مؤثر و همافزا با کشورهای دیگر نیز اشارهشده است.
همانگونه که اشاره گردید این سند بهمنظور صیانت کودکان و نوجوان در فضای مجازی تدوین و تصویبشده است. قطعا اجرای صحیح و دقیق آن کمک میکند تا این گروههای سنی و خانوادههایشان با آرامش خاطر بیشتری در این فضا فعالیت داشته باشند و از ظرفیتهای مثبت آن سود ببرند.