امروزه به دلیل همه‌گیری استفاده از اینترنت، جرایم زیادی در حوزه اینترنت شکل می‌گیرد. در این حوزه یکی از مهم‌ترین جرایمی که می‌توان به آن اشاره کرد انتشار اسکرین شات می‌باشد.
در راستای این موضوع اگر کسی هرگونه عکس، فیلم، صدا یا تصویرِ صفحه‌ای از چت خصوصیِ فردِ دیگر را منتشر کند و یا حتی آن‌ها را تغییر دهد و سپس آن‌ها را منتشر کند، در صورتی که موجب هتک حیثیت و ریختن آبرو شخص مقابل شود، مرتکب جرم شده است.
طی سال‌های اخیر توسعه تکنولوژی و افزایش روز افزون استفاده از اینترنت، علاوه بر ساده‌تر کردن کارها، صرفه‌جویی در زمان، تغییرات مثبت در سبک زندگی و دیگر نکات مثبت، همچنین باعث اتفاقات و نکات منفی در زندگی افراد شده است.
از جمله این نکات منفی می‌توان به افزایش جرایم رایانه‌ای اشاره کرد. به همین دلیل قانونگذار برای حفظ امنیت و حریم خصوصی و حتی حفظ جان و حیثیت افراد و همچنین جلوگیری از برهم زدن و اختلال در آرامش جامعه، قوانین مشخصی را وضع کرده است و در نتیجه همه افراد جامعه ملزم به رعایت این قوانین هستند.
علاوه بر این قانونگذار مرجع قضایی خاصی برای رسیدگی به مشکلات و جرایم در این زمینه در نظر گرفته است که با مراجعه به آن می‌توان جرایم شکل گرفته را پیگیری کرد.
جرایم رایانه با استفاده از گوشی موبایل، کامپیوتر، لپتاپ و سایر وسایل الکترونیکی با استفاده از اینترنت در فضای مجازی اتفاق می‌افتد که انتشار اسکرین شات یکی از این جرایم می‌باشد.
در نتیجه برای این جرم نیز مانند بقیه جرایم از طرف مراجع قانونی مجازاتی در نظر گرفته شده است که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم. در صورتی که در این زمینه سوالاتی دارید می‌توانید از مشاوره حقوقی ما در بنیاد وکلا کمک بگیرید.
جرم انتشار اسکرین شات
طبق ماده ۱۶ قانون جرایم رایانه‌ای اسکرین شات و انتشار آن جرم شناخته شده است. طبق این قانون کسانی که به وسیله سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی، فیلم، صدا یا تصویر دیگری را تحریف می‌کنند و یا تغییر می‌دهند و با آگاهی به این تغییر یا تحریف آن‌ها را منتشر می‌کنند، به صورتی كه عرفا موجب هتک حیثیت شود، مرتکب جرم شده اند و طبق قانون ملزم به پذیرش مجازات می‌باشند.
علاوه بر این طبق ماده ۱۷ قانون جرایم رایانه‌ای کسانی که توسط سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی، صدا، فیلم و یا تصویر خانوادگی و خصوصی دیگران را بدون رضایت شخص مقابل به استثنا موارد قانونی منتشر کند به نحوی که منجر به ضرر یا عرفا ریختن آبرو و هتک حیثیت فرد شود، مجرم شناخته می‌شوند.
همچنین به موجب این قوانین اگر تغییر ایجاد شده در موارد منتشر شده، مستهجن باشد فرد مجرم محکوم به حداکثر مجازات خواهد شد.
از طرف دیگر طبق بند ۸ قانون احترام به آزادی‌های مشروع و حفظ حقوق شهروندی، قانونگذار در رابطه با اسرار توضیح می‌دهد که این مورد در واقع همان افشای عکس‌ها و فیلم‌های خانوادگی و خصوصی، مضمون نامه و نوشته‌ها است.
به همین دلیل چت‌های خصوصی نیز جز اسرار افراد به حساب آمده و انتشار آن بدون رضایت و اطلاع فرد، جرم انگاشته میشود و متعاقبا مجازات در پی دارد.
مجازات جرم انتشار اسکرین شات
پس از انجام کارهای مربوط به شکایت و جرم انگاری، طبق قانون مجازات اسلامی، مجازات در نظر گرفته شده برای انتشار اسکرین شات برای فرد مجرم، جزای نقدی و حبس می‌باشد.
بر اساس ماده ۱۶ قانون جرایم رایانه‌ای، مجازات حبس از نود و یک روز تا دو سال و همچنین مبلغ جزای نقدی از پنج میلیون ریال (۵.۰۰۰.۰۰۰ ریال) تا چهل میلیون ریال (۴۰.۰۰۰.۰۰۰ ریال) می‌باشد که با توجه به شدت جرم میزان مجازات مشخص میشود. در نتیجه طبق قانون فرد مجرم، می‌تواند محکوم به یکی یا هر دو مجازات شود.
تهدید به انتشار اسکرین شات
از طرفی یکی دیگر از جرایم شناخته شده در حوزه جرایم رایانه‌ای، می‌توان به تهدید برای انتشار اسکرین شات اشاره کرد. طبق قانون ۶۶۹ مجازات اسلامی اگر کسی فرد دیگری را به هر صورتی تهدید به قتل، ضررهای نفسی، شرفی، مالی و یا افشای اسرار نسبت به خود یا بستگان او نماید، که حتی ممکن است این تهدید همراه با اخاذی باشد در هر صورت فرد تهدید کننده مجرم شناخته شده و باید مجازات گردد.
به زبان ساده‌تر تهدید، عملی است که به هر گونه‌ای موجب ریختن آبرو، ایجاد ترس و ضرر شرافتی و همچنین فاش شدن اسرار خانوادگی و خصوصی میشود، بنابراین به همین دلیل است که این عمل جرم شناخته میشود.
لازم به ذکر است طبق بند گفته شده، اگر فرد تهدید کننده، تهدید خود را عملی نکند باز هم می‌توان به جرم تهدید از او شکایت کرد.
جرم تغییر و تحریف اسکرین شات
همانطور که گفته شد علاوه بر انتشارِ اسکرین شات، تصویر، فیلم و صدا و غیره، ایجاد تغییر و تحریف در این موارد نیز جرم به حساب می‌آید، به این علت که تغییر و تحریف ایجاد شده در اطلاعات خصوصی افراد و سپس انتشار آن، موجب ریختن آبرو ضرر مالی، شرافتی و جانی یا به خطر افتادن امنیت افراد خواهد شد.
ابزارها و نرم افزارهای زیادی برای ایجاد تغییرات در این داده‌ها (عکس و اسکرین شات و فیلم و غیره) وجود دارد از جمله آن‌ها می‌توان به نرم افزار فتوشاپ اشاره کرد.
البته امروزه تعداد این ابزارها بیشتر شده و روی گوشی‌های موبایل نیز در دسترس هستند و لازم به ذکر است که اگر به نحو احسنت از این ابزارها استفاده نشود علاوه بر کاربرد مفید و گسترده می‌توانند بسیار خطرناک و آسیب رسان باشند.
در هر صورت با توجه به موارد گفته شده و با تشخیص مراجع قانونی اگر تغییری در اطلاعات خصوصی فردی ایجاد شده باشد فرد می‌تواند بابت این موضوع به مراجع قانونی شکایت کند.
مجازات تهدید انتشار اسکرین شات
همانظور که گفته شد تهدید افراد به انتشار عکس، فیلم، صدا و اشکرین شات نیز جرم شناخته شده و مجازات آن طبق قانون ۶۶۹ مجازات اسلامی تا ۷۴ ضربه شلاق و حبس از دو ماه تا دو سال می‌باشد.
در این ماده خود عمل تهدید جرم شناخته شده است حتی اگر انتشار انجام نشود، در نتیجه فرد تهدید شده می‌تواند به مراجع قانونی شکایت کرده و درخواست خود را از این طریق پیگیری کند.
برای اطلاعات بیشتر در رابطه با جرم انگاری انتشار، تهدید به انتشار و همچنین تغییر اطلاعات خصوصی افراد، می‌توانید از مشاوره حقوقی بنیاد وکلا به صورت آنلاین و وکیل تلفنی استفاده کنید.
مرجع رسیدگی به جرم انتشار اسکرین شات
همانطور که پیشتر اشاره شد برای پیگیری شکایات در حوزه جرایم رایانه‌ای، باید به مراجع قانونی مراجعه کرد. مرجع رسیدگی به شکایات در زمینه انتشار اسکرین شات دادسرای جرایم رایانه‌ای می‌باشد.
به این صورت که فرد شاکی برای شکایت از فردی که اسکرین شات او را منتشر یا تحریف کرده است باید به دادسرا مراجعه کند و در خواست شکایت خود را مطرح کند، پس از آن دادسرا جرم‌انگاری کرده و طبق جرم اتفاق افتاده میزان و نوع مجازات مجرم را مشخص می‌کند.
از طرفی اگر صرفا تهدید به انتشار یا تحریف اسکرین شات، فیلم، تصویر و صدا شده باشد، دیگر نیازی به جرم انگاری از طرف دادسرا نخواهد بود و مجرم طبق قانون مجازات اسلامی و مجازاتی که برای انتشار و تهدید در نظر گرفته شده مجازات خواهد شد.
نحوه شکایت از انتشار اسکرین شات
همانظور که گفته شد مرجع قانونی برای رسیدگی به شکایت در زمینه انتشار اسکرین شات و دیگر جرایم رایانه‌ای دادسرای جرایم رایانه‌ای می‌باشد. علاوه بر این مرجع قانونی گفته شده می‌توان برای پیگیری شکایات به مراجع انتظامی از جمله پلیس فتا مراجعه کرد و از شخص مجرم شکایت کرد.
نکته حائز اهمیت در رابطه با شکایت از شخص مجرم این است که بدانیم، موضوع دعوا یک موضوع حقوقی است یا کیفری، سپس با شناخت موضوع دعوا و آگاهی به اینکه مرجع رسیدگی به دعاوی حقوقی و کیفری متفاوت هستند می‌توان به مرجع مورد نظر شکایت کرد.
منظور از دعاوی کیفری دعاویای است که در آن شخصی مرتکب جرم شده باشد (مثل توهین، قتل، دزدی و غیره) و شخص مقابل بابت جرم اتفاق افتاده و با ارسال شکواییه در مراجع کیفری علیه دیگری شکایت می‌کند، سپس دادگاه کیفری با صلاحیت کافی، رسیدگی لازم را انجام داده و مطابق با قانون مجازات اسلامی متهم را به مجازات‌های در نظر گرفته شده محکوم می‌کند.
اما درمقابل دعاوی حقوقی دعاوی هستند که در آن حق کسی نقض شده باشد نه اینکه لزوما جرمی اتفاق افتاده باشد، در این دعاوی مرجع رسیدگی دادگاه‌های حقوقی است.
مرجع رسیدگی دعاوی کیفری دادسراها و دادگاه کیفری می‌باشد. مراحل رسیدگی به این صورت است که زمانی که شکایتی انجام میشود دادسرا ابتدا تحقیقات اولیه در رابطه با جرمِ ارتکابی را انجام داده و سپس از طریق مراجعی مثل کلانتری پرونده را تکمیل می‌کند، با تشخیص جرم و جرم انگاری و همچنین قابل مجازات بودن جرم، پرونده را به دادگاه کیفری ارسال کرده و در ادامه پرونده از این مرجع پیگیری میشود.
دادسراها دارای انواع مختلفی هستند ، مانند دادسرای ارشاد، دادسرای جرایم رایانه‌ای، دادسرای روحانیت و غیره که هر کدام از آن‌ها برای رسیدگی به امور خاصی هستند.
حال طبق موارد گفته شده و همچنین بندهای آورده شده انتشار و تهدید به انتشار اسکرین شات جرم شناخته شده، در نتیجه جز دعاوی کیفری می‌باشد و باید از طریق دادسرا پیگیری شود.
در ادامه باید گفت که وظیفه دادسراها در رسیدگی به جرایم مقدماتی بوده و دادسرا باید تحقیقاتی در رابطه با کشف و وقوع جرم انجام دهد. در همین حین دادسرا می‌تواند استعلام لازم از کلانتری یا پلیس بگیرد.
برای مثال ممکن است شاکی از قبل گزارشاتی از جرم مشهودی را به پلیس ۱۱۰ یا پلیس فتا داده باشد که در این صورت دادسرا می‌تواند آن را استعلام کند، از طرفی ممکن است مجددا شاکی به کلانتری ارجاع داده شود تا تعقیب کیفری ادامه پیدا کند.
حال در صورتی که دادسرا وقوع جرم را تایید کند با رعایت قوانین مربوط به آیین دادرسی کیفری، پرونده را به دادگاه کیفری یک یا دادگاه کیفری دو ارسال کرده، تا صدور دادنامه کیفری انجام شود و برعکس اگر وقوع جرم تایید نشود یا دلایل کافی برای ارتکاب جرم وجود نداشته باشد برای متهم قرار منع تعقیب صادر خواهد شد.
در نهایت برای اخذ وکیل در رابطه با پرونده‌های مربوط به انتشار اسکرین می‌توانید به صورت آنلاین و تلفنی از بنیاد وکلا کمک بگیرید.
نقش پلیس فتا در جرم انتشار اسکرین شات
واژه فتا مخفف، فضای تولید و تبادل اطلاعات می‌باشد. این پلیس یک واحد تخصصی فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران می‌باشد، که وظیفه اصلی آن مبارزه با کلاهبرداری و جرایم اینترنتی می‌باشد از انواع جرایم رایانه‌ای می‌توان به جعل، سرقت و دزدی، هک انواع سایت‌ها و نرم‌افزارها و حساب‌های مهم کاربری، نفوذ و انتشار اطلاعات خصوصی افراد اشاره نمود.
پس در حالت کلی هر گونه عملی که موجب به خطر افتادن امنیت افراد از طریق فضای اینترنتی میشود جرایم رایانه‌ای گفته میشود
اما مسئله مهم نقش پلیس فتا در این جرایم و کنترل این فضاست. پلیس فتا با پیگیری، کشف و تحقیق در رابطه با جرایمی که در فضای مجازی و اینترنتی اتفاق می‌افتد و همچنین با رسیدگی به شکایات و مشکلات افراد در این فضا، باعث ایجاد امنیت، کاهش ضررها و خطرات جانی و مالی، فعالیتی بدون خطر در فضای اینترنتی، جلوگیری از تعرض و ناهنجاری‌ها، حفظ ارزش‌های جامعه در این فضا و همچنین ایجاد فضایی امن برای فعالیت‌های مفید و غیره میشود.
حال با توجه به مواردی که گفته شد و همچنین در رابطه با جرم انتشار اسکرین شات، تجاوز به حریم خصوصی افراد و از طرف دیگر با رواج و رشد روز افزون کلاهبرداری‌های اینترنتی نقش این پلیس در این زمینه و برای حفظ امنیت و آرامش این فضا پررنگ‌تر شده و حضور آن امری اساسی است، و این پلیس با در دست داشتن ابزارها و تخصص کافی در این زمینه، می‌تواند به شکایات در رابطه با انتشار، تهدید یا تغییر و تحریف اطلاعاتی مانند اسکرین شات، تصویر و یا فیلم و غیره کمک کند.
برای اطلاعات بیشتر در رابطه با پلیس فتا و نحوه کمک آن‌ها به پرونده‌های مروبط به جرایم رایانه‌ای می‌توانید از مشاوره بنیاد وکلا کمک بگیرید.
دریافت خدمات حقوقی تخصصی
همانطور گفته شد طبق قانون جرایم رایانه‌ای انتشار و تغییر و تحریف اسکرین شات جرم می‌باشد و طبق ماده‌های ۱۶ و ۱۷ قانون جرایم رایانه‌ای و بند ۸ قانون احترام به آزادی‌های مشروع و حفظ حقوق شهروندی، این جرم مشمولِ مجازاتی مثل حبس و جزای نقدی است که با توجه به جرم اتفاق افتاده، میزان و شدت مجازات توسط دادگاه‌های کیفری مشخص میشود.
از طرف دیگر با توجه به مطالب گفته شده، تهدید به انتشار نیز مانند تهدید به کار دیگری طبق قانون، جرم به حساب می‌آید و طبق بند ۶۶۹ مجازات اسلامی متهم محکوم به شلاق و حبس خواهد شد.
با همه اینها تشخیص و اثبات برای افرادی که سواد حقوقی ندارند، کار دشواری است. بنابراین بهتر است برای پیگیری و شکایت در رابطه با چنین پرونده‌هایی از وکیل یا یک مشاوره حقوقی کمک بگیرید.
بنیاد وکلا می‌تواند در این زمینه با ارائه مشاوره حقوقی آنلاین و تلفنی در سریع‌ترین زمان ممکن به سوالات شما پاسخ دهد و شما را در پیشبرد پرونده کمک کند.
داداش اونجا نوشتی «اشکرین شات» درستش کن.