سرقت گوشی موبایل، یکی از جرایمی است که در چند سال اخیر با رشد بی‌رویه خود جامعه را دچار شک و هراس کرده است. افزایش قیمت گوشی، سرقت آسان‌تر نسبت به بقیه موارد سرقت و فروش راحت مال مسروقه از جمله علل افزایش جرم سرقت گوشی در جامعه است.
این مسئله به نحوی امنیت جامعه را مختل نموده و همچنین سالانه شماری از مردم به دلیل درگیری به سارقان دچار ضرب و جرح می‌شوند که باعث شده تا توجه ویژه به آن شود. از آن جایی که وظیفه قانونگذار پاسداری از حقوم مردم و جلوگیری از جرم است، جرم سرقت گوشی نیز مورد توجه قرار گرفته و در قانون مجازات‌هایی برای آن مقرر شده است.
جرم سرقت گوشی به مثابه انواع دیگر سرقت‌ها باید شرایط خاصی داشته باشد تا مشمول مجازات تعیین شده شود و فرد زیان دیده نیز باید اقدامات مشخصی را انجام دهد.
با بنیاد وکلا و وکیل کیفری ما همراه باشید تا به تمامی ابعاد جرم سرقت گوشی بپردازیم و به شناخت کاملی از این جرم و مجازات آن برسیم.
سرقت در قانون
در ماده ۲۶۷ قانون مجازات اسلامی در تعریف سرقت آمده است: «سرقت عبارت از ربودن مال متعلق به غیر است.» سرقت خود شامل دو نوع حدی و تعزیری می‌شود.
سرقت حدی، عموما شامل سرقت‌های خاصی می‌شود که باید ۱۴ شرط مورد نظر قانونگذار را داشته باشند؛ چرا که مجازات سرقت حدی در مرتبه اول قطع چهار انگشت، در مرتبه دوم قطع پا، در مرتبه سوم حبس ابد و در مرتبه چهارم اعدام است. شرایطی که سرقت باید داشته باشد تا مشمول مجازات سرقت حدی شود عبارتند از:
- شی سرقت شده مال باشد.
- مال سرقت شده در حرز باشد. یعنی در محلی قرار گرفته باشد که سایر افراد تنها با اجازه مالک به آن دسترسی دارند.
- سارق اقدام به هتک حرز نماید.
- مال از حرز خارج شود.
- هتک حرز و سرقت به صورت مخفیانه صورت پذیرد.
- سرقت توسط پدر یا جد پدری صاحب مال انجام نشده باشد.
- ارزش مال مسروق در زمان سرقت و خارج کردن از حرز، معادل چهار و نیم نخود طلای مسکوک باشد.
- مال سرقت شده از اموال دولتی یا عمومی، وقف عام و یا وقف بر جهات عامه نباشد.
- در زمان قحطی روی نداده باشد.
- صاحب مال از سارق شکایت کرده باشد.
- فرد زیان دیده قبل از ثابت نمودن سرقت، وی را نبخشیده باشد.
- مال سرقت شده قبل از اثبات سرقت در اختیار مالک قرار نگیرد.
- مال مسروق قبل از اثبات جرم به ملکیت سارق در نیاید.
- مال مسروق از اموال سرقت شده یا مغصوب نباشد.
اگر هنگام سرقت گوشی تمامی این موارد به وقوع بپیوندند، سرقت حدی محسوب شده و مجازات آن طبق قانون اعمال خواهد شد. که تشخیص این امر نیز به عهده دادگاه است.
از آن جایی که تجمع این ۱۴ شرایط با هم دشوار است، معمولا سرقت گوشی مشمول مجازات سرقت حدی نمی‌شود و از جز جرایم تعزیری دسته‌بندی می‌شود.
برای تحقق سرقت تعزیری نیز باید پنج شرط حاصل شود. مجازات سرقت تعزیری پنج تا بیست سال حبس و (۷۴) ضربه شلاق است.
جرم سرقت گوشی و مجازات آن در قانون مجازات اسلامی
همانطور که گفته شد، امروزه سرقت گوشی موبایل به یکی از جرایم پر تکرار در جامعه بدل شده است. از آن جایی که معمولا هر سرقت به شکل متفاوتی واقع می‌شود، مجازات آن نیز متفاوت است. که در ادامه به بررسی آن‌ها خواهیم پرداخت:
مجازات سرقت گوشی در ماده ۶۵۱ قانون مجازات اسلامی
بر اساس ماده ۶۵۱ قانون مجازات اسلامی، مجازات سرقت گوشی از ۵ تا ۲۰ سال حبس و تحمل ۷۴ ضربه شلاق است. برای اینکه جرم شامل این مجازات شود باید حتما شرایط خاصی داشته باشد. از جمله اینکه حتما سرقت در شب رخ دهد، سارقین دو نفر یا بیشتر باشند.
سارقین سلاح سرد یا گرم به همراه خود داشته و اقدام به هتک حرز کرده باشند خواه از دیوار بالا رفته باشند تا به وسیله کلید این کار را انجام داده باشند.
همچنین اگر سارقین خود را مامور دولتی معرفی کنند و یا در محل سکونت خود اقدام به سرقت کرده و این سرقت همراه با تهدید یا آزار و اذیت افراد باشد؛ مشمول این ماده قانونی می‌شود.
مجازات سرقت گوشی در ماده ۶۵۲ قانون مجازات اسلامی
در این ماده اگر سارق از محدوده جرم فراتر رفته و اقدام به آزار و اذیت و ضرب و جرح صاحب مال نماید، مجازات وی نیز تشدید می‌شود. طبق این ماده اگر سارق در حین سرقت با سلاح اقدام به آزار و اذیت فرد کرده و او را مورد ضرب و جرح قرار دهد.
مشمول مجازات حبس از سه ماه تا ده سال و تحمل ۷۴ ضربه شلاق می‌شود. بر اساس این ماده ضرب و جرح مال باخته باعث تشدید مجازات سارق می‌شود.
مجازات سرقت گوشی در ماده ۶۵۳ قانون مجازات اسلامی
از آن جایی که سرقت گوشی معمولا در خیابان‌ها و اماکن عمومی رخ می‌دهد، بیشتر شامل این ماده قانونی می‌شود. بر مبنای این قانون مجازات سرقت در اماکن عمومی و راه‌ها، سه تا ۱۵ سال حبس و ۷۴ ضربه شلاق است.
مجازات سرقت گوشی در ماده ۶۵۴ قانون مجازات اسلامی
گاهی ممکن است سرقت گوشی به صورت گروهی و همراه با اسلحه و خشونت زیاد واقع شود. که با افزایش روزافزون قیمت گوشی در ماه‌های اخیر، شاهد افزایش این نوع اقدامات بوده‌ایم.
قانونگذار در ماده ۶۵۴ درباره سرقت مسلحانه بیان می‌کند که در صورتی که سارقین دو نفر یا بیشتر باشند و اقدام به سرقت مسلحانه نمایند، مشمول مجازت حبس ۵ تا ۱۵ سال به همراه ۷۴ ضربه شلاق می‌شوند.
مجازات سرقت گوشی در ماده ۶۵۷ قانون مجازات اسلامی
گاهی سرقت گوشی به وسیله کیف‌قاپی و جیب‌بری است که ساده‌ترین و رایج‌ترین نوع آن نیز به شمار می‌رود. مجازات این نوع سرقت طبق قانون حبس از ۱ تا ۵ سال به همراه ۷۴ ضربه شلاق است.
مجازات سرقت گوشی در ماده ۶۶۱ قانون مجازات اسلامی
این ماده به سایر موارد سرقت که در هیچ یک از موارد بالا ذکر نشده می‌پردازد و مجازات سارقان را حبس ۳ ماه و یک روز تا ۲ سال و تحمل ۷۴ ضربه شلاق قرار داده است.
البته این قانون در سال ۹۹ در راستان کاهش استفاده از حبس تعزیری اصلاح شد و مجازات سارقین به نصف کاهش یافت البته مشروط بر اینکه سارق هیچگونه سوپیشینه کیفری نداشته باشد و گوشی سرقت شده نیز کمتر از ۲۰ میلیون تومان باشد.
آیا جرم سرقت گوشی قابل گذشت است؟
گاهی در یک شرایط خاص قانونگذار می‌تواند از مجازات مجرم بگذرد. اگر گوشی سرقت شده کمتر از ۲۰ میلیون تومان ارزش داشته باشد و سارق نیز سابقه کیفری نداشته باشد؛ رضایت شاکی باعث توقف دادرسی و مجازات می‌شود. اما اگر عمل سرقت شامل یکی از موارد ذکر شده در قانون باشد و متهم نیز سابقه کیفری داشته باشد؛ رضایت شاکی تاثیری در فرآیند دادرسی نداشته و جرم غیرقابل گذشت است.
سرقت گوشی توسط همسر
گاهی در زندگی زناشویی اتفاقاتی رخ می‌دهد که منجر به وقوع درگیری میان زوجین می‌شود. گاهی نیز یکی از طرفین کار ناشایستی مرتکب شده و همسر وی برای اثبات خیانت، اقدام به سرقت گوشی وی می‌کند. اینکه آیا سرقت گوشی توسط همسر مشمول قوانین مجازات جرم سرقت گوشی می‌شود یا خیر به شرایط متفاوتی بستگی دارد.
هنگامی که مالکیت تلفن با مرد باشد و زن تنها از آن استفاده می‌کرده است؛ اگر مرد تلفن را سرقت کند، مشمول قانون مجازات نمی‌شود. اما حتما باید فاکتوری که به اسم خودش است را به دادگاه ارائه نماید.
اگر مرد گوشی را به عنوان هدیه یا نفقه به همسرش بخشیده باشد، بعد اقدام به سرقت آن کند، اگر فاکتور به اسم مرد باشد ولی با کد ملی زن ثبت شده باشد، مشمول قانون سرقت می‌شود و همسرش می‌تواند به جرم دزدی از وی شکایت کند. در نتیجه در موارد سرقت گوشی توسط همسر، اسناد مالکیت تلفن نقش مهمی در جرم بودن یا نبودن آن ایفا می‌نماید. به این نکته در جلسات مشاوره حقوقی تلفنی نیز اشاره می‌شود.
ثبت شکایت سرقت گوشی
از آن جایی که با سرقت گوشی جرم به وقوع پیوسته است، شخص زیان دیده می‌تواند اقدام به شکایت و پیگیری درخواست خود نماید.
در اولین مرحله پس از سرقت گوشی باید فرد به یکی از دفاتر خدمات قضایی الکترونیکی مراجعه نموده و شکایت خود را ثبت نماید. باید توجه داشته باشید که نوع سرقت را که در قانون مجازات بیان شده، ذکر کنید. اینکه جرم کیف‌قابی، جیب‌بری، همراه با اسلحه و آزار و اذیت و غیره بوده است.
مدارکی که برای ثبت شکایت مورد نیاز است عبارتند از:
- اصل و کپی فاکتور خرید گوشی
- اصل و کپی شماره سریال گوشی
- اصل و کپی کارت ملی خود
در مرحله بعدی وقتی ابلاغیه دادسرا برای پیگیری شکایت اعلام شد باید در دادسرا حاضر شده و با ارائه اسناد و مدارک و شواهد مربوطه، توضیحات کافی را در اختیار دادسرا قرار دهید.
در مرحله آخر اگر شما سارق گوشی را شناسایی کرده‌اید می‌توانید با ارائه شواهد وی را دادسرا معرفی کرده و خواستار رد مال و تعیین مجازات وی شوید. در غیر این صورت می‌توانید تقاضا کنید تا پلیس تحقیقات لازم برای شناسایی سارق را انجام دهد.
چگونگی اثبات جرم سرقت گوشی
سرقت گوشی موبایل جز جرایم کیفری است که مجازات‌های مختلفی در قانون برای آن در نظر گرفته شده است. در جرم سرقت نیز مانند دیگر موارد سرقت، شاکی باید بتواند با ارائه ادله شکایت خود را اثبات نماید. در ادامه کارهایی که باید برای اثبات جرم سرقت گوشی را انجام داد، برمی‌شماریم:
ارائه اسناد و مدارک
در تمامی دعواهای حقوقی، ارائه اسناد و مدارک کافی برای اثبات جرم، نقش مهمی در تعیین مجازات آن دارد. در جرم سرقت گوشی نیز، شاکی می‌تواند مدارک خود را تسلیم دادسرا نماید تا بتواند سرقت را اثبات نماید. در این صورت، فرد متهم نیز نمی‌تواند با بیان اینکه مورد تهمت قرار گرفته از خود رفع اتهام نماید.
معرفی شاهد
معرفی شاهد نیز یکی از دیگر از ادله‌هایی است که مورد قبول دادسرا قرار می‌گیرد. بنا بر نظر وکیل آنلاین از آن جایی که معمولا جرم سرقت گوشی در مکان‌های عمومی و خیابان‌ها به وقوع می‌پیوندد، می‌توان برای اثبات این نوع جرم از شاهدین حاضر در صحنه خوست تا برای شهادت در دادسرا حاضر شوند.
اقرار مجرم
گاهی شاکی می‌داند که چه کسی گوشی را به سرقت برده است. در این خصوص می‌توان از اقرار مجرم برای اثبات جرم استفاده نمود.
گاهی ممکن است جرم سرقت گوشی به نحوی صورت گیرد که شاکی نتواند هیچ کدام از ادله ذکر شده را به دادگاه ارائه نماید. در این صورت آیا پرونده وی مختومه می‌شود یا راه دیگری برای اثبات شکایت وجود دارد؟
در چنین مواقعی فرد زیان دیده باید ابتدا شکایت کیفری خود را ثبت نماید و از مراجع قانونی، پلیس و ماموران کلانتری بخواهد تا تحقیقات مقدماتی را انجام داده و سارق گوشی را پیدا نماید.
یکی دیگر از اقداماتی که در صورت عدم وجود ادله کافی می‌توان انجام داد؛ ردیابی سیمکارت گوشی سرقت شده است. در این مواقع ابتدا اپراتورها گوشی را ردیابی می‌کنند. سپس دادسرا بعد از تحقیقات اولیه و صدور کیفرخواست، پرونده مربوطه را به دادگاه ارسال می‌نماید.
در این مرحله دادگاه برای بررسی دقیق‌تر اقدام به ردیابی گوشی از طریق مخابرات می‌نماید. اگر موبایل پیدا شود، متهم به دادگاه احضار شده و مطابق قانون با وی رفتار خواهد شد.
مجازات خرید و فروش گوشی سرقتی
با افزایش قیمت گوشی در بازار، عده زیادی به خرید گوشی‌های دست دوم و بدون کارتن روی آورده‌اند. اما گاهی ممکن است فروشنده برای دریافت سود بیشتر، گوشی سرقتی را به عنوان گوشی دست دوم به خریدار بدهد.
در این صورت اگر پلیس با ردیابی توانست گوشی مسروقه را نزد خریدار بیابد، آیا شریک جرم محسوب شده و مشمول مجازات می‌شود؟
باید توجه نمود که طبق قانون و تحت شرایطی، استفاده از گوشی به سرقت رفته می‌تواند جرم محسوب شده و شامل مجازات شود. چنانچه در ماده ۶۶۲ قانون مجازات اسلامی نیز آمده اگر کسی با داشتن آگاهی از مسروقه بودن مال و یا اطز طریق قرائن و شواهد موجود یقین حاصل کند که مال مسروقه است اما آن را خریداری کرده و یا پنهان نماید و یا بفروشد، مجرم شناخته می‌شود و مشمول مجازات حبس از ۶ ماه تا ۳ سال به همراه ۷۴ ضربه شلاق خواهد شد. و اگر خرید و فروش اموال سرقتی کسب و کار او باشد به حداکثر مجازاتی که قانونی در این ماده اشاره کرده محکوم می‌شود.
گاهی خریدار از مسروقه بودن گوشی کاملا بی‌اطلاع بوده و نقشی در سرقت نداشته است. در این مواقع فرد خریدار باید با ارائه ادله به دادگاه ثابت نماید که هیچگونه اطلاعی از مسروقه بودن گوشی نداشته است، همچنین باید گوشی را به مالک اصلی آن برگرداند.
اما گاهی فرد به یقین نمی‌داند که گوشی مورد نظر مسروقه است، اما شواهد و قرائنی وجود دارد که با استناد به آن می‌توان فهمید که گوشی سرقتی است. مثلا گوشی را از افراد معتاد با قیمت بسیار پایین خریده یا در اماکن مخصوصی که به اصطلاح بازار سیاه نام دارند و مخصوص فروش اموال سرقتی است، خریداری کرده است.
در این صورت فرد می‌توانسته با توجه به قرائن موجود حدس بزند گوشی مسروقه است، درنتیجه طبق ماده ۶۶۲ قانون مجازات اسلامی مجرم شناخته شده و مشمول مجازات می‌شود. ضمن اینکه مال مسروقه را نیز باید به صاحب اصلی آن بازگرداند.
پاک کردن اطلاعات تلفن همراه
گاهی ممکن است سرقت گوشی تنها به دلیل پاک کردن اطلاعات شخص صورت گیرد. مثلا شخصی با علم به اینکه گوشی به متعلق به دیگری است آن را بردارد و اطلاعات را ریست کند، آیا این کار نیز جرم محسوب شده و مشمول مجازات می‌شود؟
در پاسخ باید گفت که طبق ماده ۱۲ قانون رایانه‌ای هركس بدون اجازه داده‌های متعلق به ديگری را سرقت کرده و از بین ببرد حتی اگر عين داده‌ها در اختيار صاحب آن نیز باشد، به پرداخت جزای نقدی از ۱ تا ۲ میلیون ریال محکوم می‌شود. و یا اینکه به حبس از نود و يک روز تا يک سال همراه با پرداخت جزای نقدی از ۵۰۰ هزار تومان تا ۲ میلیون تومان محكوم خواهد شد.
بنابراین می‌توان نتیجه گرفت سرقت گوشی فقط به قصد پاک کردن اطلاعات نیز جرم محسوب شده و با مجرم مطابق قانون رفتار خواهد شد.
دریافت مشاوره برای جرم سرقت گوشی از بنیاد وکلا
سرقت گوشی جز مواردی است که ممکن است افراد زیادی آن را تجربه نمایند و از آن جایی که ثبت و پیگیری شکایت در این نوع جرائم بسیار مهم است، بهتر است قبل از اقدام به هر کاری از متخصصان این کار کمک بگیرید. سایت بنیاد وکلا با ارائه خدمات متنوع مشاوره حقوقی در این زمینه می‌تواند شما را در این کار یاری دهد.
شما می‌توانید به صورت آنلاین و تلفنی از خدمات بنیاد وکلا استفاده کنید. گرفتن مشاوره، تنظیم لایحه، انجام مراحل ثبت و پیگری و غیره مهمترین کارهایی است که بنیاد وکلا برای شما انجام خواهد داد تا در پرونده موفق شوید.
