در قانون بسته به نوع جرمی که رخ می دهد، مجازات های مختلفی نیز در نظر گرفته شده است.
انواع مجازات اصلی در قانون ناشی از همین تقسیم بندی هستند.
مجازات حدی، مجازات تعزیری و دیه و قصاص هر کدام یک نوع مجازات اصلی هستند که در قواعد مربوط به هر کدام در قانون مشخص شده است.
همه ما اصطلاح " قصاص " را شنیده ایم .
قصاص نیز یکی از مجازات های اصلی است که در قانون به آن پرداخته شده است اما اغلب مردم قصاص را با اعدام اشتباه می گیرند و تفاوت اعدام و قصاص را نمی دانند، از این رو ما در این مقاله به بررسی اینکه مجازات قصاص چیست و شرایط اعمال مجازات قصاص می پردازیم.
قصاص از ریشه کلمه "قص" به معنای پیگیری کردن چیزی است.
در قانون کیفری ایران ، قصاص مجازات کسی است که طبق قانون به دیگری جنایتی وارد کرده است؛ اغلب قصاص با اعدام اشتباه گرفته می شود.
اگرچه هر دو این مجازات ها، مجازات بدنی هستند اما مجازات اعدام تنها برای سلب حیات از مجرم به کار گرفته می شود، در حالی که حکم قصاص هم برای سلب حیات و هم برای اعضای بدن بکار می رود.
همچنین باید گفت که مجازات اعدام غیر قابل بخشش و مجازات قصاص حق اولیاء دم و قابل بخشش می باشد.
به عبارتی می توان گفت قصاص عام تر از اعدام است؛ بنابراین می توان گفت قصاص دو نوع است: قصاص نفس و قصاص عضو.
قصاص نفس زمانی اتفاق می افتد که جنایتی منجر به مرگ کسی شود، البته قصاص تنها مربوط به جرائم عمدی بوده و اگر کسی به صورت غیرعمد یا در دفاع مشروع از خودش باعث مرگ کسی شود، قصاص نخواهد شد.
قصاص عضو مربوط به وقتی است که یکی از اعضا بدن براثر جنایتی آسیب ببیند.
شرایط اعمال مجازات قصاص
مجازات قصاص در شرایط به خصوصی اعمال می شود که در مواد قانون مجازات اسلامی سال ۹۲ به آن پرداخته شده است.
در اینجا شرایط اعمال مجازات قصاص را بیان می کنیم:
- برای اعمال قصاص اولا باید دین مرتکب و قربانی یکی باشد؛ به همین دلیل مسلمانی که کافری را بکشد، در قانون ما قصاص نمی شود.
- دومین شرط اعمال قصاص این است که مرتکب جرم، پدر یا جد پدری قربانی نباشد؛ این مجازات نسبت به پدر و جد پدری اعمال نمی شود.
- سومین شرط این است که مرتکب، در زمان اعمال جنایت عاقل بوده باشد.
- مورد بعدی برای اعمال قصاص این است که اگر قربانی مهدورالدم باشد (یعنی کسی که خونش هدر است) مجازات قصاص متوجه مرتکب نیست.
