خواستگاری تقاضای ازدواج مرد از زن میباشد. این تقاضا، در قوانین ما با محدودیتهایی روبهرو است. به عبارتدیگر، مردان نمیتوانند از هر زنی بخواهند که با آنها ازدواج کند، بلکه در این زمینه موانعی وجود دارد. در این مطلب، قصد برشمردن این موانع را برای شما عزیزان داریم.
در ابتدا به شما توصیه میشود که برای انجام هر اقدام حقوقی با وکیل خانواده متخصص مشورت کنید.
موانع خواستگاری
به طور کلی، موانع خواستگاری که از آن به عنوان موانع ازدواج هم یاد میشود، هشت مورد است:
اگر زن شوهر داشته باشد
مرد نمیتواند از زنی که متاهل و دارای شوهر است، خواستگاری کند. یکی از شرایط صحیح بودن عقد ازدواج، بدون شوهر بودن خانم است، تا جایی که قانون مدنی ما، نکاح با زن شوهردار را در صورتی که نسبت به متاهل بودن زن و ممنوع بودن ازدواج با او علم وجود داشته باشد، موجب بطلان ازدواج میداند.
در عین حال، این زن و مرد برای همیشه از ازدواج باهم محروم میشوند. البته اگر طرفین جاهل باشند و عقد جاری کنند و به رابطه زناشویی منجر شود، باز هم حرمت ابدی ایجاد میگردد.
این حکم مهم، به جهت حفظ بنیان خانواده و جلوگیری از ایجاد تردید نسبت به نسب فرزندان متولد شده میباشد.
اگر مرد چهار زن دائمی داشته باشد
بر اساس مقررات قانونی و شرعی، هرگاه مردی با چهار زن به طور همزمان عقد ازدواج، به صورت دائم منعقد کرده باشد، از ازدواج دائم با زن پنجم منع شده است. به همین دلیل، خواستگاری این مرد از زن دیگری امکانپذیر نیست.
اگر زن در عده باشد
عده مدتی است که در طی آن، زنی که عقد ازدواجش بر هم خورده، نمیتواند ازدواج مجدد کند. عده در قانون، دارای اقسامی است که هر کدام از آنها مدت خاص خود را دارد.
عده وفات، چه در عقد نکاح دائم و چه موقت، چهار ماه و ده روز است. اگر زن باردار باشد، بعد از فوت همسر خود باید تا هنگام وضع حمل عده نگه دارد، به شرط آن که فاصله میان فوت شوهر و وضع حمل از چهار ماه و ده روز بیشتر باشد والا مدت عده، همان چهار ماه و ده روز خواهد بود.
عده طلاق در زن غیر باردار چنانچه با زوجه رابطه زناشویی برقرارشده، سه طهر است. طهر به معنای پاکی از عادت زنانگی و نیز مدتی که بین دو عادت قرار میگیرد، میباشد.
به طور معمول، سه طهر معادل سه ماه است اما اگر زن با وجود اقتضای سن، عادت زنانگی نبیند عده طلاق او دقیقا سه ماه است. عده طلاق در زن باردار هم تا زمان وضع حمل است.
البته سه دسته از زنان عده طلاق ندارند که عبارتند از: زنان یائسه، زنانی که میان آنها و شوهرانشان نزدیکی واقع نشده است و دختران صغیره که قبل از بلوغ مطلقه شوند.
عده فسخ نکاح، بذل و انقضای مدت در ازدواج موقت نیز در زن غیر باردار، دو طهر است که معمولا معادل دو ماه میباشد، مگر این که به اقتضای سن، عادت زنانگی نبیند که عده او چهل و پنج روز است. عده زن باردار هم تا هنگام وضع حمل است.
خواستگاری از زنی که در هر یک از اقسام عده قرار دارد، ممنوع است؛ بنابراین ازدواج با او نیز باطل بوده و اگر اجرای عقد ازدواج منجر به رابطه زناشویی شود، حتی با جهل آنها، حکم حرمت ابدی جاری میشود.
خویشاوندی نسبی، سببی و رضاعی
در جلسات مشاوره با وکیل تلفنی شرع و قانون خواستگاری و به تبع آن، ازدواج با خویشاوندان نسبی، سببی و رضاعی را منع کرده است. خویشاوندان نسبی، پدر و مادر و پدربزرگ و مادربزرگ، فرزند و نوهها، برادر و خواهر و فرزندان آنها، عمه و عمو و خاله و دایی خود شخص و پدر و مادر و اجداد و جدات او هستند.
خویشاوندان سببی، خویشاوندانی هستند که از طریق ازدواج با شخص قرابت پیدا میکنند. بنابراین، نکاح میان مرد و مادر و جدات زن حتی پس از بر هم خوردن ازدواج ممنوع میباشد.
علاوه بر این، ازدواج میان مرد و زنی که سابقا زن پدر یا زن یکی از اجداد یا زن پسر یا زن یکی از نوادگان او بوده و نیز نکاح مرد با فرزندان دختر زن خود، مشروط به وقوع نزدیکی میان زن و مرد باطل است.
از محارم سببی دیگری که ازدواج با او برای مرد ممنوع میباشد، خواهر زن او است. مرد نمیتواند همزمان دو خواهر را به عقد نکاح دائم یا موقت خود درآورد.
خویشاوندان رضاعی نیز، کسانی هستند که از طریق رضاع و شیر خوردن با شخص قرابت مییابند. این نوع خویشاوندی دارای شرایط خاصی است که در صورت وجود آنها، موجب ممنوعیت خواستگاری و نکاح میان اقربای رضاعی میگردد.
مطلقه بودن به سه طلاق
زنی که سه مرتبه متوالی زن یک نفر بوده و مطلقه شده است، نمیتواند دوباره با همان مرد ازدواج کند، مگر اینکه به عقد ازدواج دائم مرد دیگری درآید و پس از وقوع نزدیکی با او، به واسطه طلاق، فسخ یا فوت، جدایی حاصل شود.
افزون بر این مطابق نظر وکیل آنلاین، هرگاه مردی زن خود را نه بار طلاق دهد که شش تای آنها از نوع طلاق عدی و سه تای آنها بائن باشد، دیگر هرگز نمیتواند با آن زن ازدواج کند.
طلاق عدی طلاقی است که در آن مرد به زن رجوع کرده و با وی نزدیکی میکند و پس از آن، او را طلاق میدهد. اما در طلاق بائن، مرد حق رجوع دوباره به زن را ندارد. امروزه نه طلاقه کردن عملا منسوخ شده و کاربرد چندانی ندارد.
کفر
بر اساس احکام و قوانین اسلام و ایران، نکاح زن مسلمان با مرد غیرمسلمان جایز نیست. به این ترتیب، مرد نمیتواند از زنی که کافر است، خواستگاری کند.
البته در صورتی که مرد مسلمان با زن غیرمسلمان اهل کتاب، مانند مسیحی یا یهودی ازدواج کند، به دین او احترام میگذارد و اشکالی از جهت اختلاف دین پیش نخواهد آمد.
هرگاه زن و شوهر هر دو کافر باشند و زن اسلام اختیار کند، نمیتواند به زندگی زناشویی با مرد کافر ادامه دهد در این صورت نکاح منحل خواهد شد، زیرا کفر هم ابتدائا و هم استداما مانع نکاح است.
لعان
لعان در لغت، به معنای ناسزا گفتن و نفرین به یکدیگر است و در اصطلاح، نیز هنگامی رخ میدهد که زن و شوهر با سوگندهای ویژهای یکدیگر را تخطئه کنند.
هرگاه این عمل با تشریفات خاص خود میان زن و شوهر واقع شود، نکاح آنها قهرا منحل میشود و این دو نسبت به یکدیگر برای همیشه حرام شده و دیگر نمیتوانند با هم ازدواج کنند. این مورد نیز، امروزه کاربرد چندانی ندارد.
احرام
آخرین مانع خواستگاری و نکاح، احرام است. در حالت احرام، زن و مرد از ازدواج با یکدیگر منع شدهاند. بنابراین عقد نکاح در حال احرام باطل بوده و در صورت آگاهی نسبت به چنین ممنوعیتی موجب حرام شدن ابدی زن و مرد نسبت به هم میشود.
همانگونه که بیان شد، هر یک از این عوامل هشتگانه در صورتی که وجود داشته باشند، مانعی در راه خواستگاری مرد از زن و به تبع آن، ازدواج آنها با یکدیگر میباشند. قانون برای چنین ازدواجهایی ضمانت اجرای بطلان و گاه، حرام شدن مرد و زن نسبت به هم را قرار داده است.
در صورت نیاز به دریافت اطلاعات تکمیلی در خصوص خواستگاری مطابق قانون میتوانید از مشاوره حقوقی خانواده در بنیاد وکلا بهرهمند شوید.