قتل فجیع رومینا اشرفی توسط پدرش خبری تاسف آور بود که باعث رنجش اذهان عمومی در ایام عید شد.
خبری که در کنار تمامی حواشی و تلخ کامی اش، بحث های حقوقی جدی و سوالات بسیاری را پیرامون نوع مجازات قاتل (پدر مجنی علیه) و چرایی عدم قصاص او به راه انداخته است.
اما به راستی مجازات پدر رومینا چیست؟
طبق ماده ۳۰۱ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ که اشعار می دارد: «قصاص در صورتی ثابت می شود که مرتکب، پدر یا از اجداد پدری مجنی علیه نباشد …» معلوم می گردد که علیرغم شنیع بودن عمل، متاسفانه قاتل این دختر سیزده ساله قصاص نمی شود؛ هر چند که حقا نوع عمل ارتکابی با نوع مجازات متناسب نیست.
البته ناگفته نماند که مجازات تعزیر و دیه برای این جرم محفوظ است.
سخن در باب اینکه چرا و به چه دلایل قانون و علی الخصوص فقه اسلامی این چنین موضعی را گرفته که اگر فرزندی به دست ولی قهری خود کشته شد حق قصاص مجرا نخواهد بود بسیار است، لیکن چند دلیل که در پاسخ گفته شده است را در ادامه مختصرا شرح می دهیم:
قبلا توجه شود که هر چند قتل فرزند توسط ولی قهری خود قصاص ندارد اما دلیل بر جواز این عمل و یا مباح بودن آن نیست، چرا که بسیار از این مسئله نهی شده است؛ مانند آنکه در سوره اسرا، آیه ۳۱ خداوند متعال می فرماید: « ولا تقتلوا اولادکم خشیه املاق ۖ نحن نرزقهم وایاکم ۚ ان قتلهم کان خطئا کبیرا؛ هرگز فرزندان خود را از ترس فقر به قتل مرسانید (زنده به گور مکنید) که ما رازق آنها و شما هستیم، زیرا این قتل فرزندان بسیار گناه بزرگی است.»
و همینطور در نظر گرفتن مجازات تعزیر و دیه توسط مقنن گواه این مهم است
- اولین دلیلی که در عدم اجرای قصاص پدر قاتل گفته شده است حرمت پدر و جایگاه ولایت او بر فرزند می باشد که شارع قصاص او را نهی کرده است.
- در ثانی کم رخ دادن این عمل (یعنی به قتل رساندن فرزند توسط ولی) دلیل دیگری بر عدم قصاص است، چرا که در اکثر قریب به اتفاق مهر پدری این اجازه را نمی دهد که چنین عمل مذمومی رخ دهد و معمولا عکس این اتفاق یعنی قتل پدر توسط فرزندش بیشتر مشهود است.
ذکر این دو دلیل صرفا به این جهت است که بحث را علمی و منطقی شرح داده و سخنان موافق و مخالف در این نوشته هر چند مختصر مطرح شود؛ قطعا به نظر نگارنده این چنین احکامی حداقل در مواردی همچون قتل رومینا نقطه ی ضعف قانون محسوب می گردد و می طلبد تا با بازنگری مجدد در قانون مجازات اسلامی در این امر تجدید نظر شود.
پیشنهاد می شود، اگر قصاص را نمی توان برای چنین مواردی اجرا نمود حداقل نوع مجازات شدیدتر و بازدارنده تر وضع شود تا دیگر شاهد چنین مسائل دردناکی نباشیم.
بر طرف کردن این خلا قانونی سبب می شود تا به عدالت کیفری بیشتر نزدیک شده و آرامش روانی جامعه متزلرل نگردد.
مقنن باید به این توجه کند که اگر نوع مجازات مقرر برای چنین مسئله ای متناسب و هم اندازه عمل ارتکابی بود، آیا پدر رومینا و امثال او در گذشته، به خود اجازه می دادند که دست به چنین اقدامی بزنند و یا اگر این عمل رخ داد و مجازات قاتل در خور عمل اجرا شد آیا بازهم فردی دیگری بعد او به خود اجازه این رفتار را می دهد؟
گفتنی است که همیشه مجازات بخش کوچکی از بازدارندگی به سمت جرم است و قسمت اعظم این بازدارندگی به پیشگیری و فرهگسازی مربوط می شود.
امید است این حادثه تلخ درس عبرتی هم برای نهاد قانونگذاری کشور و هم برای نهادهای فرهنگی شده باشد تا با برطرف کردن ایرادات، دیگر شاهد این فجایع دردناک نباشیم.
