اعاده دادرسی کیفری یک روش فوق العاده رسیدگی است که مربوط به پرونده های کیفری ای است که برای آنها حکم قطعی صادر شده است.
اعاده دادرسی باید در دیوان عالی کشور مطرح شود.
موارد اعاده دادرسی کیفری طبق قانون مشخص شده مثل وقتی که فردی به جرم قتل محکوم شده اما بعد از صدور حکم قطعی در دادگاه مشخص می شود که مقتول زنده است.
در این موارد افرادی که حق اعمال اعاده دادرسی دارند مثل خود فرد محکوم یا دادستان، اقدام به این کار در دیوان عالی کشور می کنند.
اما مورد دیگری از اعاده دادرسی کیفری وجود دارد که در ماده ۴۷۷ قانون آیین دادرسی کیفری مطرح شده است و مربوط به زمانی است که رییس قوه قضاییه تشخیص دهد رای قطعی صادر شده مخالف شرع است.
از این رو در این مقاله به بررسی ماده ۴۷۷ قانون آیین دادرسی کیفری از جمله مراجع مشمول ماده ۴۷۷ قانون آیین دادرسی کیفری و کسانی که طبق این ماده حق اعاده دارسی دارند می پردازیم.
مراجع مشمول ماده ۴۷۷ قانون آیین دادرسی کیفری
گفتیم که طبق ماده ۴۷۷ قانون آیین دادرسی کیفری مصوب سال ۹۲، در صورتی که رییس قوه قضاییه رای قطعی صادر شده از هر یک از مراجع قضایی را خلاف شرع تشخیص دهد می تواند پرونده را جهت اعاده دادرسی به دیوان عالی کشور بفرستد تا به آن رسیدگی شود.
سوالی که می خواهیم به آن جواب دهیم این است که مراجع قضایی گفته شده در این ماده شامل چه مراجعی است؟
بر اساس تبصره اول ماده ۴۷۷ قانون آیین دادرسی کیفری، مراجع قضایی شامل همه دادگاه و مراجع حل اختلافی که تحت نظر دادگستری به حل اختلافات می پردازند این مراجع عبارتند از:
- همه دادگاه ها مثل دادگاه عمومی، کیفری، تجدید نظر و بدوی و …
نکته: دادگاه های انتظامی چون مراجع انتظامی هستند و نه قضایی و به مسائل مرتبط به امور اصناف می پردازند، از شمول این ماده خارج اند؛ مثل دادگاه انتظامی کانون کارشناسان رسمی دادگستری.
این دادگاه انتظامی تنها به امور انضباطی کارشناسان رسمی می پردازد و احکام آن قضایی نیستند.
- سازمان قضایی نیروهای مسلح
- دادسرا مانند دادسرای عمومی و انقلاب و سایر دادسراهای تخصصی
- شوراهای حل اختلاف
کسانی که طبق این ماده حق اعاده دادرسی دارند
در متن ماده ۴۷۷ قانون آیین دادرسی کیفری مشخص شده است که در صورتی که رییس قوه قضاییه رای قطعی یکی از مراجع بالا را مخالف شرع دانست، آن را برای اعاده دادرسی به دیوان عالی کشور می فرستد تا به آن رسیدگی شود.
در تبصره شماره ۳ این ماده افراد دیگری مشخص شده اند که میتوانند در صورتی که در حین انجام وظایف خود، یک حکم قطعی را خلاف شرع تشخیص دادند، آن را به رییس قوه قضاییه اعلام کنند.
این اشخاص به جز رییس قوه قضاییه از قرار زیر هستند:
- رییس دیوان عالی کشور
- دادستان کل کشور
- رییس سازمان قضایی نیروهای مسلح
- رییس کل دادگستری استان
این مقامات با ذکر دلایل خود (درباره اینکه حکم قطعی مخالف شرع است) می توانند از رییس قوه قضاییه درخواست کنند تا اجازه اعاده دادرسی بدهد.
