حقوق کار به عنوان تنظیم بخش روابط کار ، واجد تضمینات مهمی در راستای حمایت از حقوق کارگران می باشد که یکی از مهم ترین این حمایت ها، در مواردی است که مشمولان قانون کار به لحاظ جسمی یا ذهنی با بیماری مواجه شده و قدرت کار کردن به نحو مطلوب را از دست داده باشد که البته این بیماری می تواند بیماری ناشی از کار بوده و یا به صورت عادی به آن مبتلا شده باشد.
به همین دلیل، در قانون کار نیز همچون قانون مدیریت خدمات کشوری امکان اخذ مرخصی استعلاجی برای مشمولان قانون کار مورد پیش بینی قرار گرفته است.
بنابراین، در این مقاله قصد داریم به بررسی این سوال بپردازیم که مرخصی استعلاجی در قانون کار چیست و استفاده از مرخصی استعلاجی توسط مشمولان قانون کار اعم از کارمندان و کارگران چه شرایطی خواهد داشت و در خاتمه نیز حقوق و مزایای زمان مرخصی استعلاجی را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
مرخصی استعلاجی در قانون کار
علاوه بر پیش بینی مرخصی استعلاجی در قانون مدیریت خدمات کشوری که ناظر بر کارمندان شاغل در بخش دولتی است، کارمندان و کارگران مشمول قانون کار نیز در مواقع بیماری می توانند از مرخصی استعلاجی استفاده کنند.
همانگونه که از نام مرخصی استعلاجی بر می آید، مفهوم مرخصی استعلاجی ناظر بر مرخصی است که در مواقع بیماری گرفته می شود تا در طول مدت آن، شخص بیمار بتواند نیرو و توان خود را که در اثر بیماری از بین رفته است را مجددا باز یابد.
بنابر آنچه گفته شد، مرخصی استعلاجی با مرخصی استحقاقی که به ازای هر سال یک ماه به مشمولان قانون کار تعلق می گیرد تفاوت داشته و با مرخصی بدون حقوق نیز که اصولا در مواقع غیر بیماری مورد توجه قرار می گیرد، تفاوت دارد.
شرایط استفاده از مرخصی استعلاجی
لازم به ذکر است که بر اساس قانون کار، مرخصی استعلاجی یکی از موارد تعلیق قراداد کار محسوب می شود؛ به همین دلیل، در صورتی که مشمولان قانون کار از مرخصی های استعلاجی استفاده نمایند، قرارداد کار وی به قوت خود باقی خواهد ماند و کارگر می تواند پس از اتمام مرخصی استعلاجی، به کار سابق خود باز گردد .
جزییات و شرایط مربوط به استفاده از مرخصی استعلاجی در قانون کار مورد اشاره قرار نگرفته است؛ بلکه تنها حکمی که در این خصوص مورد پیش بینی قرار گرفته ، ماده ۷۴ قانون کار است که به موجب آن "مدت مرخصی استعلاجی ، با تایید سازمان تامین اجتماعی، جزو سوابق کار و بازنشستگی کارگران محسوب خواهد شد".
بر این اساس، شرایط استفاده از این مرخصی در قانون تامین اجتماعی مورد بررسی قرار گرفته است که به موجب بند ۷ ماده ۲ این قانون، "بیماری، وضع جسمی یا روحی است که انجام خدمات درمانی را ایجاب می کند یا موجب عدم توانایی موقت اشتغال به کار می شود".
بنابراین، در مواردی که کارمند و یا کارگر دچار بیماری شود که مرخصی استعلاجی را ایجاب کند، می تواند از این مرخصی استفاده نماید.
حقوق و مزایای کارگر در مرخصی استعلاجی
از آن جهت که طبق ماده ۷ قانون کار، قرارداد کار مستلزم انجام کار و پرداخت مزد یا حق السعی از طرف کارفرما می باشد، در صورت بیماری و عدم انجام کار از طرف شخص کارمند و یا کارگر، جز در خصوص انواع مرخصی ها و تعطیلات، کارفرما موظف به پرداخت مزد نمی باشد.
در حالی که وی در مدت زمان مرخصی استعلاجی بی نیاز از حداقل مزد یا حقوق نیست؛ به همین دلیل، ماده ۶۲ قانون تامین اجتماعی، حقوق و مزایای مدت زمان استفاده از مرخصی استعلاجی مورد توجه قرار داده است که بر اساس آن:
- بیمه شده ای که دارای همسر یا فرزند پا پدر و مادر تحت تکفل باشد، به میزان سه چهارم آخرین مزد یا حقوق روزانه
- بیمه شده ای که همسر یا فرزند یا پدر و مادر تحت تکفل نداشته باشد، به میزان دو سوم آخرین مزد یا حقوق روزانه
- بیمه شده غیر متکفل، در صورتی بستری شدن با هزینه سازمان تامین خدمات درمانی، معادل یک دوم آخرین مزد یا حقوق روزانه دریافت خواهد کرد.
علاوه بر این، لازم به ذکر است که طبق ماده ۷۴ قانون کار، در صورت تایید مرخصی استعلاجی از سوی سازمان تامین اجتماعی، مدت مرخصی استعلاجی کارگران و کارمندان مشمول قانون کار جزء سوابق کار و بازنشستگی آنان محسوب خواهد شد.
