اعتبار قولنامه و آثار آن در نظام حقوقی ایران

در حقیقت قولنامه یک نوع قرارداد به حساب می آید که بر طبق ماده ی ۱۰ قانون مدنی دارای اعتبار می باشد؛ چراکه مضمون ماده ی ۱۰ قانون مدنی چنین می گوید که تمامی قراردادهای خصوصی نسبت به افرادی که آن قراردادها را منعقد کرده اند، چنانچه مخالف صریح قانون نباشد، نافذ و قابل اجراست.

قولنامه چیست؟

قولنامه متشکل از دو واژه ی قول و نامه می باشد و با کنار هم قرار دادن این دو کلمه با توجه به معنای آن ها، پاسخ سؤال «قولنامه چیست؟» کاملا مشخص خواهد شد.

قولنامه نامه و یا با عبارتی بهتر و حقوقی تر، سندی است که در این سند تعهدات و قول هایی در زمینه ای خاص نوشته می شود.

به قولنامه پیش قرارداد و یا وعده ی قرارداد نیز می گویند، در واقع قولنامه قراردادی است که بر طبق این قرارداد، طرفینی که در آینده ای نزدیک می خواهند با یکدیگر عقد بیع را منعقد نمایند، تعهد می کنند که در زمان مقرر به تعهدها و قول های خود در رابطه با هر آنچه که در قولنامه ذکر شده است، به طور کامل عمل نمایند.

آیا قولنامه معتبر است؟

در حقیقت قولنامه یک نوع قرارداد به حساب می آید که بر طبق ماده ی ۱۰ قانون مدنی دارای اعتبار می باشد؛ چراکه مضمون ماده ی ۱۰ قانون مدنی به این نکته اشاره دارد که تمامی قراردادهای خصوصی که بین افراد منعقد می شود، چنانچه مخالف صریح قانون نباشد، یعنی منافاتی با قوانین کشور نداشته باشد، برای افرادی که آن قراردادها را منعقد کرده اند، نافذ و قابل اجرا بوده، باید به تعهدات مندرج در آن پایبند باشند.

قولنامه قراردادی اولیه

قولنامه یک نوع قرارداد اولیه‌ بین دو طرف ذی نفع در قرارداد می باشد؛ مثلا وقتی که یک فروشنده قرار است ملک خود را بفروشد و شخصی نیز متقاضی خرید آن ملک می شود، تمامی شروط این خرید و فروش و در نهایت واگذاری ملک طی یک قرارداد با عنوان قولنامه نوشته شده، به امضای طرفین می رسد.

این خرید و فروش امکان دارد با رد و بدل کردن وجه و به صورت کاملا نقد انجام پذیرد و یا ممکن است به شکل پرداخت مبلغ تعیین شده در چند قسط، در مدت زمان هایی مشخص شده صورت گیرد.

آنچه که در این میان بسیار حائز اهمیت است این است که تمامی این جزئیات باید به طور کامل و دقیق و بدون هیچ گونه کم و کاستی در قولنامه ذکر شود و هر مطلب دیگری نیز که لازم است بین طرفین به عنوان شرط قرار داده شود، می بایست در قولنامه عنوان گردد.

مطلب دیگری که قید نمودن آن در قولنامه ی این چنینی لازم است، اطلاعات کامل مربوط به سند است، که ضروری است کاملا مطابق با اطلاعات سند ملکی که قرار است به فروش برسد، در قولنامه درج شود، و نکته به نکته ی حقوقی مهم نیز در زمان تنظیم نمودن قولنامه لازم است که حتما به اطلاع طرفین قرارداد یعنی خریدار و فروشنده برسد.

پس از این که قولنامه با توافق های بین طرفین معامله نوشته می شود، هر دو طرف معامله قولنامه را امضا می کنند و تا زمانی که معامله، انتقال سند و انتقال وجه به طور کامل انجام نگرفته است، دارای اعتبار می باشد.

نکته ای که توجه به آن کاملا لازم است این است که موضوع تنظیم نمودن یک قولنامه یکی از مهم ترین مسائل حقوقی است که انجام آن بدون داشتن اطلاعات کافی می تواند برای شخصی که این اطلاعات را ندارد، دردسر ساز شده، متضرر شود، به همین دلیل با صرف زمانی اندک و جستجوی وکیل از شرکت هایی معتبر، پس از مشاوره گرفتن از متخصصین این عرصه، وکیل هایی با تخصص های مختلف؛ مانند وکیل ملکی، وکیل شرکت، وکیل کیفری، وکیل خانواده، وکیل طلاق و … را که تبحر کافی در زمینه ی فعالیت خود دارند، برای مشاوره گرفتن و کمک در کارهای حقوقی می توان انتخاب نمود.

اعتبار قولنامه و آثار آن در نظام حقوقی ایران

همان طور که گفته شد وعده ی فروش ملک و یا هر مورد دیگری در زمان آینده از طرف فروشنده و تعهد پرداخت میزان مبلغ مقرر شده به عنوان بیعانه و همچنین پرداخت مابقی ثمن معامله هنگام فروش قطعی توسط خریدار، به طور کامل و با تمام جزئیات در قولنامه نوشته می شود، علاوه بر این موارد تمامی شروطی که به طرفین معامله حق فسخ کردن قولنامه و امکان عدم انجام تعهدات درج شده در قولنامه را خواهد داد نیز در قولنامه باید ذکر گردد.

ممنوع بودن فروش موضوع قولنامه به فرد یا افرادی دیگر غیر از خریدار قید شده در قولنامه، ازجمله آثار حقوقی قولنامه به حساب می آید، این بدین معناست که با وجود این که قولنامه دلیلی بر انتقال مالکیت موضوع مورد معامله نمی باشد، ولی مانع انجام گرفتن معامله ای دیگر از طرف فروشنده بر روی موضوع قولنامه خواهد شد، و چنانچه حتی به صورت رسمی سند موردی که قبلا در قولنامه ذکر شده است، به شخص ثالث (شخصی دیگر غیر از خریدار قید شده در قولنامه) انتقال داده شود، حتی چنانچه معاملات مکرر انجام شده باشد، تمامی آن معاملات انجام شده قابلیت باطل شدن از طریق یک دادگاه صالح را دارا می باشد.

چنانچه تعهدات نوشته شده در قولنامه توسط هر کدام از طرفین انجام نشود، آن ها قادر خواهند بود به آثار حقوقی قولنامه استناد نموده، برای احقاق حق خود اقدام نمایند.

به این صورت که خریدار می‌تواند با فراهم کردن مابقی مبلغ ثمن مورد معامله و با انتخاب نمودن یک وکیل، الزام به تنظیم سند رسمی کرده، ملزم کردن فروشنده را به انتقال رسمی موضوع مورد معامله که در قولنامه ذکر شده است، خواستار شود، و یا فروشنده می‌تواند خریدار را ملزم به انجام تمامی تعهدات مندرج در قولنامه کرده، ثمن مورد معامله را مطالبه کند.

در این بین چنانچه وجه التزامی نیز به علت انجام نگرفتن تعهدات نوشته شده در قولنامه، داخل قولنامه ذکر شده باشد، طرفین قادر خواهند بود با اثبات تقصیر و یا قصور انجام گرفته در این رابطه، جبران خسارت و یا خسارات وارده را نیز خواستار شوند؛ چراکه قولنامه در محاکم حقوقی ایران کاملا پذیرفته شده می باشد و در صورتی که صحت آن اثبات شود، در ایران دارای اعتبار می باشد.