در عالم حقوق اتفاقاتی که رخ می دهد و باعث شکل گیری تعهد می شود یا به صورت ارادی با اختیار خود فرد رخ می دهد و یا اینکه به صورت غیرارادی و بر حسب تصادف و رویداد، به وقوع می پیوندد.
هر کدام از این موارد در علم حقوق لحاظ می شود و با توجه به آن تکالیفی به فرد تحمیل می شود.
از این رو رخدادها و تعهدات در حقوق یا ناشی از وقایع حقوقی هستند و یا ناشی از اعمال حقوقی.
اینکه اعمال حقوقی چیست و تعریف وقایع حقوقی کدام است، موضوعی است که در این مقاله به آن خواهیم پرداخت.
اعمال حقوقی چیست؟
اعمال حقوقی، جمع عمل حقوقی است که یکی از منشأ های ایجاد تعهد بوده و فرد در آن با اراده خود، خودش را متعهد می کند تا کاری را انجام دهد.
مثلا بستن قرارداد اجاره یک عمل حقوقی است به این ترتیب که دو نفر (موجر و مستاجر) با اراده خود، در مقابل طرف دیگر متعهد می شوند (موجر خود را به تحویل ملک برای مدت معین به مستاجر متعهد می کند و مستاجر خود را به پرداخت اجاره بها در موعد مشخص شده).
مثال دیگر برای عمل حقوقی طلاق است که در آن مرد می تواند به تنهایی در این باره تصمیم بگیرد و با اراده خود منجر به وجود آمدن یک وضعیت حقوقی جدید شود.
با توجه به مثال هایی که زده شد، در می یابیم که عمل حقوقی با توجه به اینکه یک یا دو اراده در آن دخیل باشد به دو نوع تقسیم می شود:
- عمل حقوقی ای که با یک اراده صورت می گیرد تحت عنوان ایقاع؛ مانند طلاق
- عمل حقوقی ای که با دو یا چند اراده شکل می گیرد که به آن قرارداد می گویند؛ مانند بستن انواع قرارداد
وقایع حقوقی چیست؟
وقایع حقوقی جمع واقعه حقوقی است که به تعهداتی گفته می شود که منشا آنها خارج از اراده فرد است، در واقع می توان گفت واقعه حقوقی تعهدی است که به فرد نسبت داده می شود، در حالی که این موضوع ممکن از خارج اراده فرد باشد.
برای مثال کسی که در حال شکار است تیرش به صورت کامل غیر ارادی به جنگلبان اصابت کند؛ در این حالت فرد متعهد به عملی شده است (جبران خسارت وارد کرده به جنگل بان) بدون اینکه در این کار اراده و قصد داشته باشد.
