قانون ایران، طلاق را به عنوان آخرین راهکار به منظور جدایی زوجین در نظر گرفته است. در صورتی که زن و مرد امکان سازگاری با یکدیگر را در طول زندگی مشترک نداشته باشند، می‌توانند از هم طلاق بگیرند.
در هر صورت طلاق درخواستی از طرف شوهر یا زوجه است که به بررسی آن در دادگاه خانواده انجام می‌شود و در صورتی که قاضی صلاح بداند و عدم امکان سازش بین زوجین اثبات شود، حکم طلاق صادر می‌شود.
از لحاظ قانونی، زمانی طلاق اعتبار دارد که با حکم صادره از طرف دادگاه، این واقعه در محضر به ثبت برسد. می‌توان اینگونه بیان کرد که ثبت در دفترخانه و صدور گواهی عدم امکان سازش جز دو مولفه اصلی دعاوی طلاق به شمار می‌روند و باید برای صحت عقد طلاق، این موارد لحاظ شوند.
علاوه بر این که حکم قانون طلاق بدون ثبت در محضر و طلاق بدون حکم مرجع قضایی باطل است اما از دیدگاه شرعی، در صورتی که طلاق زوجین طبق اصول شرعی انجام شده باشد، صحیح است.
با مراجعه زوجین به محضر، لازم است که آداب شرعی طلاق اجرا شود. خواندن صیغه طلاق بدون آن که حکمی از طرف دادگاه صادر شده باشد، قانونا این حکم صحیح نیست و نمی‌توان اعتبار قانونی برای این نوع طلاق در نظر گرفت.
افرادی که اقدام به ثبت طلاق بدون حکم دادگاه می‌کنند، طبق قانون مجرم شناخته شده و مجازات می‌شوند. علاوه بر آن که قانونگذار ثبت طلاق در محضر را الزامی دانسته است، ثبت طلاق بدون گواهی عدم امکان سازش نیز اعتبار قانونی ندارد.
لازم به ذکر است که شرایطی که برای صحت صیغه طلاق وجود دارد، از بابت مسائل شرعی است و حکم دادگاه جز مواردی که شرع آن در زمان ثبت طلاق، باطل بداند، نمی‌باشد و از این حیث بین مقررات شرعی و قانونی حکم طلاق بدون حکم دادگاه، تفاوت زیادی وجود دارد.
در ادامه مطلب برای آشنایی بیشتر با حکم صیغه طلاق بدون حکم دادگاه با ما همراه باشید. همچنین شما می توانید همین حالا برای رزرو مشاوره با وکیل تلفنی اقدام نمایید.
تشریفات قانونی قبل از خواندن صیغه طلاق
جدای از این که طلاق از طرف چه کسی تقاضا شده باشد، دعاوی طلاق دارای تشریفات و آداب خاصی هستند و در این صورت افرادی که اقدام به ثبت درخواست طلاق می‌کنند، بایستی تمام فرآیند قانونی آن را انجام دهند.
خواندن صیفعه طلاق، آخرین مرحله در دعاوی طلاق است که زوجین قصد جدا شدن از یکدیگر را دارند اما قبل از آن که صیغه طلاق خوانده شود و رابطه محرمیت بین زوجین از بین رود، باید تشریفات قانونی مربوطه رعایت شود.
در طلاق ابتدا زوجین باید در جلسات مشاوره شرکت کنند و بعد از آن که این جلسات به پایان رسبد، مشاور به زوجین گواهی عدم امکان انصراف از طلاق را می‌دهد. با انجام این مرحله، پرونده طلاق وارد پروسه دادرسی شده و در این صورت، دادگاه رسیدگی به پرونده را آغاز می‌کند.
در طلاق‌های غیر توافقی لازم است که داوری بین زوجین انجام شده و سپس دادگاه مبادرت به صدور گواهی عدم امکان سازش می‌کند. صدور این گواهی منوط به احراز شرایطی خاص است و دادگاه بدوا حکم طلاق را صادر می‌کند.
شرایط صادر شدن حکم طلاق بسته به نوع طلاق دارد. در صورتی که طلاق از طرف مرد باشد، لازمه صدور این حکم، پرداخت کلیه حقوق مالی زوجه است.
طلاق از طرف زن نیز منوط به این است که زوجه دلایل موجهی برای طلاق داشته باشد و در طلاق توافقی نیز مبنای جدا شدن زوجین، توافقی است که بین آن‌ها صورت می‌گیرد.
حال با صدور حکم طلاق از طرف دادگاه، این اختیار به زوجین داده شده است که مقدمات لازم جهت طلاق را انجام دهند. تمام مراحل و پروسه‌ای که برای طلاق انجام می‌شود، همه آن‌ها به این جهت صورت می‌گیرد که دادگاه مجوز لازم را برای طلاق طرفین صادر کند.
در هر صورت زن و شوهر با حکم دادگاه لازم است که برای ثبت طلاق به محضر مراجعه می‌کنند و در این شرایط جاری شدن صیغه طلاق، صحیح است و نمی‌توان مانع قانونی برای دعاوی طلاق در نظر گرفت.
بنابراین می‌توان گفت که برای طلاق گرفتن، نمی‌توان مستقیما به محضر مراجعه نمود و صیغه طلاق را جاری کرد. بلکه پیش از آن که خطبه طلاق خوانده شود، لازم است که زن و شوهر، پروسه قانونی طلاق را انجام دهند و سپس این امکان برای زوجین وجود دارد که با جاری کردن صیغه طلاق و ثبت آن در شناسنامه، رسما از یکدیگر جدا زندگی کنند.
شرایط صحت صیغه طلاق
در شرایطی که دادگاه، حکم طلاق را صادر کرده است، طبق قانون زوجین مکلف هستند که مراحل لازم جهت ثبت طلاق در محضر را انجام دهند.
به همین منظور زمانی که زوجین به دفترخانه مراجعه نموده و درخواست ثبت طلاق را می‌دهند، با ارائه مدارک لازم، در نهایت بایستی صیغه طلاق جاری شود. آداب و رسوم خواندن صیغه طلاق، برگرقته از مسائل شرعی است و در این صورت باید که تمام احکام شرعی جاری بر صیغه طلاق رعایت شود.
این که گفته می‌شود چه شرایطی باید برای صحیح بودن صیغه طلاق وجود داشته باشد و نحوه خواندن خطبه طلاق به چه نحوی است، ماده ۱۱۳۴ قانون مدنی به بررسی این موضوع پرداخته است. طبق این ماده، طلاق باید به صیغه طلاق و در حضور حداقل دو مرد عادل که نظاره‌گر جاری شدن صیغه طلاق هستند، انجام شود.
در این صورت می‌توان گفت که شرایط اصلی صحت صیغه طلاق این است که اولا باید خطبه طلاق طبق آداب و تشریفات خاص خود، خوانده شود و ثانیا این که جاری شدن خطبه طلاق در حضور دو نفر شاهد، انجام شود.
لازم به ذکر است داشتن یا نداشتن حکم دادگاه جز شرایط صحت صیغه طلاق نیست اما اگر طلاق بدون آن که دادگاه حکمی را در این زمینه صادر کرده باشد و به ثبت برسد، قانونا اعتبار نداشته و این رفتارها جرم انگاری شده است.
خواندن خطبه طلاق
همانطور که گفته شد، یکی از شرایط اساسی که می‌توان صیغه طلاق را صحیح دانست، خواندن خطبه طلاق یا جاری شدن صیغه طلاق است.
شرایطی که برای صحت صیغه طلاق وجود دارد، همه آن‌ها برگرفته از مسائل شرعی است و قانونا نمی‌توان در این زمینه اظهار نظری نمود. تمام احکام صادره و آداب مربوطه در این زمینه مطابق با مقررات شرعی است و شرایط قانونی در این زمینه در نظر گرفته نمی‌شود.
در هر صورت برای جاری شدن صیغه طلاق باید خبطه مخصوص طلاق که به زبان عربی است از طرف زن و شوهر خوانده شود. الفاظ عربی که در موضوعات فقهی اختصاص به طلاق دارد و با خواندن آن، صیغه محرمیت بین زوجین از بین رفته و طلاق جاری می‌شود.
ابتدا شوهر الفاطی را بیان می‌کند و در مقابل نیز زوجه الفاظی مشخصی را تکرار می‌کند و با بیان این جملات عربی می‌توان گفت که خطبه طلاق خوانده شده و صیغه طلاق نیز جاری می‌شود.
البته که زوجین می‌توانند با اعطای وکالت به وکیل، جاری شدن صیغه طلاق را به او بسپارند که در این صورت شخص وکیل طلاق به جای زوجین می‌تواند خطبه حاص طلاق را خوانده و صیغه طلاق را جاری سازد.
جاری شدن صیغه طلاق در حضور دو شاهد
همانظور که گفته شد، یکی از شرایط صحت صیغه طلاق این است که باید خطبه طلاق که دارای الفاظی به زبان عربی است از سوی زن و شوهر خوانده شود. تا زمانی که الفاظ مربوطه در زمان حضور در محضر خوانده نشود، شرعا طلاقی بین زوجین صورت نگرفته است.
خواندن الفاظ صیغه طلاق شاید برای زوجین با توجه به این که زبان عربی است، خوانده شد که در هر صورت می‌توانند با وکالت دادن به سردفتر از او بخواهند که به جای آن‌ها او خطبه طلاق را بخواند.
حال شرط دیگری که برای صحت صیغه طلاق در نظر گرفته می‌شود، این است که جاری شدن صیغه طلاق در حضور دو نفر شاهد انجام شود. قانونا جاری شدن طلاق باید در حضور حداقل دو نفر شاهد انجام شود. در واقع دو نفر مردی که شاهد و نظاره‌گر واقعه طلاق باشند برای صحت صیغه طلاق، ضروری است که این امر انجام شود.
در هر صورت اگر خواندن صیغه طلاق در حضور شهود انجام نشود، به دلیل آن که شرایط صیغه طلاق رعایت نشده است، طلاق صحیح نیست. بنابراین برای صحیح بودن صیغه طلاق باید دو شرط مزبور به درستی اجرا شود تا بتوان گفت که صیغه طلاق صحیح است.
عدم اجرا شدن هر یک از شروط مزبور می‌تواند منجر به باطل شدن صیغه طلاق شود و با این اوصاف می‌توان گفت که حکم جاری شدن صیغه طلاق بدون مجوز لازم از دادگاه صحیح است اما صحت این موضوع از دبدگاه شرعی است و قانونا باید برای ثبت طلاق در محضر، گواهی عدم انکان سازش وجود داشته باشد.
حکم خواندن صیغه طلاق بدون حکم دادگاه
در بخش به بررسی شرایط صحت صیغه طلاق پرداختیم و مواردی چون خواندن خطبه طلاق با الفاظ خاص عربی و حضور دو نفر شاهد جز شرایط اساسی در صحبح بودن طلاق به شمار می‌روند.
حال در همین راستا این سوال ممکن است مطرح شود که خوانده شدن خطبه طلاق بدون آن که حکم دادگاه وجود داشته باشد، چیست؟
داشتن حکم طلاق یکی از اصول قانونی ثبت طلاق در محضر است. در قانون به زوجین این امکان داده نشده است تا بتوانند بدون آن که دادگاه مجوز لازم را صادر کرده باشد، اقدام به ثبت طلاق کنند.
در صورتی که قانون این اجازه را به زوجین می‌داد که بدون مراجعه به دادگاه و دریافت گواهی عدم امکان سازش بتوانند اقدام به جاری کردن صیغه طلاق کنند، منجر به بی‌نظمی و هرج و مرجع شده و حقوق اجتماعی افراد پایمال می‌شد.
قبل از آن که زن و شوهر برای جاری کردن صیغه طلاق به محضر مراجعه کنند، ابتدا با مراحل کلی طلاق را انجام دهند و در نهایت اگر دادگاه اجازه طلاق طرفین را داد، حال می‌توانند برای ثبت طلاق اقدامات لازم را انجام دهند. دادگاه ابتدا باید شرایط قانونی طلاق را رعایت کند و در صورت احراز این شرایط، امکان صدور حکم طلاق وجود دارد.
گاها درخواست طلاقی که به دادگاه ارائه می‌شود، از شرایط قانونی برخوردار نیست و در این صورت دادگاه حکم طلاق را صادر نمی‌کند.
در این صورت وجود ادله و مستندات قانونی جهت صدور حکم طلاق ضروری است و تا زمانی که دادگاه مجوز لازم را صادر نکند، نمی‌توان اقدام به ثبت طلاق در محضر نمود. در هر صورت پاسخ سوال مزبور را باید از دو بعد قانونی و شرعی مورد بررسی قرار دهیم.
حکم شرعی خواندن صیغه طلاق بدون حکم دادگاه
در رابطه با این که اگر صیغه طلاق بدون آن که حکم دادگاهی وجود داشته باشد، جاری شده و به نحوی ثبت طلاق بدون گواهی عدم امکان سازش انجام شود، از لحاظ شرعی چه حکمی دارد، باید گفت که اگر تمام شروط لازم برای صحت صیغه طلاق رعایت شود، از دیدگاه شرعی، صحیح است.
در واقع از دیدگاه شرعی برای آن که صیغه طلاث صحیح باشد، باید خطبه طلاق ابتدا از طرف زن و مرد خوانده شده و جاری شدن این خطبه در حضور دو نفر شاهد انجام شود. الفاظی که به زبان عربی هستند، باید در جاری شدن صیغه طلاق، استفاده شود و همچنین شوهر جهت طلاق دادن همسر خود بایستی قاصد و مختار باشد.
در واقع نباید هیچ اجبار و اکراهی در طلاق وجود داشته باشد و در هر صورت جاری شدن خطبه طلاق، لازم است که با اراده و میل باطنی شوهر و طرفین انجام شود.
علاوه بر این که زوجه نباید در زمانی که خطبه طلاق خوانده می‌شود، در دوران عدات ماهیانه باشد؛ زیرا طبق قانون ثبت طلاق در حالت عادت ماهانه زنانگی و با در حالت نفاص صحیح نیست. البته که بارداری زوجه مانعی در اجرای صیغه طلاق نیست و در هر صورت زمانی که ثبت طلاق در محضر صورت می‌گیرد، باید گواهی عدم بارداری زوجه نیز ارائه شود.
در هر صورت با بررسی شروط صحت صیغه طلاق می‌توان گفت گه حکم دادگاه در خصوص طلاق در این زمینه کارایی ندارد و به همین علت است که اگر ثبت طلاق حتی بدون حکم دادگاه انجام شود، در صورتی که سایر شرایط صحت طلاق وجود داشته باشد، از نظر شرعی چنین طلاقی صحیح است.
شرایطی که برای صحت صیغه طلاق وجود دارد، مطابق با مسائل شرعی است و در این صورت اشاره‌ای به گواهی عدم امکان سازش یاحکمی که قاضی پیرامون طلاق طرفین صادر نموده است، نمی‌شود.
در واقع اگر خطبه طلاق بدون آن که حکم دادگاه وجود داشته، خوانده شود و در صورت رعایت سایر شرایط مربوط به صحت صیغه طلاق، از لحاظ شرعی، این طلاق صحیح است و آثار طلاق یعنی خاتمه یافتن رابطه زوجیت بین زن و مرد را در پی خواهد داشت.
بنابراین می‌توان گفت که شرع، خواندن خطبه طلاق را بدون رای دادگاه صحیح دانسته و با رعایت شرایط مزبور می‌توان گفت که آثار شرعی طلاق در بین زن و شوهر جاری شده و در این صورت شرعا زن و مرد دیگر نیست به هم محرم نیستند.
حکم قانونی خواندن صیغه طلاق بدون حکم دادگاه
دیدگاه قانون و شرع در این زمینه، دیدگاهی کاملا متفاوت است و از آن جهت که خواندن خطبه طلاق بدون آن که دادگاه خانواده در این زمینه حکمی را صادر کرده باشد، از نظر شرعی صحیح است اما از منظر قانونی این نوع شیوه طلاق گرفتن باطل بوده و چه بسا مجازات را برای افراد خاطی در پی خواهد داشت.
قانونگذار تنها در صورتی امکان این که زن و مرد برای جاری شدن خطبه طلاق به محضر مراجعه کنند را داده است که قبل از اقدام در این زمینه از دادگاه، گواهی عدم امکان سازش را دریافت کرده باشند.
لازمه این که طلاقی به ثبت برسد، این است که گواهی عدم امکان سازش ارائه شود.
در این صورت اگر شوهر بخواهد که بدون حکم دادگاه اقدام به طلاق دادن همسر خود کند، محضر این امکان را به شوهر نمی‌دهد که اقدام به ثبت طلاق کند که در صورت ثبت آن هم برای دفترخانه و هم شوهر مجزات در نظر گرفته می‌شود. مجازات عدم ثبت طلاق در محضر و یا ثبت طلاق بدون حکم دادگاه در قانون تنها برای مرد تعیین شده است.
بنابراین می‌توان گفت که از لحاظ قانونی، خواندن صیغه طلاق بدون حکم دادگاه امکان پذیر نیست و باید برای آن که خطبه طلاق جاری شود، حتما رای دادگاه که مبتی بر مجوز طلاق زوجین باشد، صادر شده باشد.
به همین منظور یکی از مدارک اصلی جهت ثبت طلاق در محضر، گواهی عدم امکان سازش است که ارائه آن از طرف زوجین الزامی است و تا زمانی این گواهی ارائه نشود، امکان به ثبت رسیدن طلاق وجود ندارد.
حکم جاری شدن خطبه طلاق توافقی بدون حکم دادگاه
ابعاد شرعی و قانونی حاری شدن خطبه طلاق بدون حکم دادگاه، مورد بررسی قرار گرفت. شرعا اگر شرایط صحت صیغه طلاق رعایت شود، زن و شوهر حتی اگر طلاق محضری نگیرند و یا این که ثبت طلاق در محض بدون حکم دادگاه انجام شود، چنین طلاقی صحبح است اما این نوع نحوه طلاق گرفتن از دیدگاه قانونی، کلا باطل است.
طلاق توافقی نوعی از طلاق است که زن و شوهر باهم توافق می‌کنند تا از یکدیگر جدا شوند. در واقع مبنای اصلی این نوع طلاق، توافقی است که زن و شوهر با یکدیگر داشته و در همین راستا، لازم است که در مورد موضوعات مختلف نیز توافق داشته باشند.
با توجه به این که در طلاق توافقی، زوجین در مورد جدا شدن به توافق می‌رسند، اما این توافق به منزله این نیست که زوجین برای ثبت طلاق، حکم دادگاه را نداشته باشند.
حتی در صورتی که طلاق به صورت توافقی باشد، باز هم لازم است که فرآیند مربوطه در طلاق رعایت شود و به صرف این توافق طرفین نمی‌تواند برای طلاق کافی باشد.
در ابن صورت در طلاق توافقی، زن و شوهر باید تمام فرآیند قانونی طلاق را انجام دهند و در نهایت که دادگاه اقدام به صدور گواهی عدم امکان سازش نمود، حال زوحین می‌توانند به دفاتر ازدواج و طلاق جهت جای کردن صیغه طلاق و ثبت آن در شناسنامه اقدامات لازم را انجام دهند.
اعتبار گواهی عدم امکان سازش صادره از طرف دادگاه خانواده، سه ماه است و در این مهلت قانونی، زوجین می‌توانند ثبت طلاق را انجام دهند. البته در صورت فرجام خواهی پرونده طلاق، اعتبار حکم طلاق جهت مراجعه به محضر و ثبت، شش ماه می‌باشد.
تا زمانی که مراحلی چون جلسات مشاوره طلاق، ارائه دادخواست طلاق به دادگاه و در پایان نیز دریافت گواهی عدم امکان سازش صورت نگیرد، ثبت طلاق در دفترخانه، امکان پذیر نمی‌باشد.
بنابراین باید گفت که حکم خواندن خطبه طلاق بدون حکم صادره از طرف دادگاه، صحیح نیست و زن و شوهر زمانی می‌توانند قانونا ثبت طلاق را در محضر انجام دهند که دادگاه مجوز قانونی لازم را صادر کرده باشد.
این امکان وجود دارد که اگر شوهر بدون آن که اقدامی را برای طلاق در دادگاه انجام داده و به تبع آن حکم طلاق را دریافت کرده باشد، مبادرت به خواندن صیغه طلاق نموده و با مراجعه به محضر اقدم به ثبت آن نماید، شوهر مجرم شناخته شده و طبق قانون مجازات شود.
حکم جاری شدن صیغه طلاق از طرف شوهر بدون گواهی عدم امکان سازش
با توجه به این که مرد، حق طلاق دارد، می‌تواند با پرداخت حق و حقوق او اقدام به طلاق گرفتن نماید. در هر شرایطی این امکان برای مرد وجود ندارد که درخواست طلاق به دادگاه بدهد و باید برای دادگاه محرز شود که شوهر، حقوق مالی همسر خود را پرداخت نموده است.
رعایت تشریفات قانونی در طلاق از طرف شوهر تنها همین پرداخت مهریه و دیگر حقوق زوجه است. با پرداخت این حقوق، شوهر می‌تواند تقاضای طلاق به دادگاه کند. مرد برای طلاق دادن زن، نیازی به دلیل ندارد و با رعایت شرایط مزبور این امکان را دارد که طلاق بگیرد.
در همین راستا اگر شوهر بدون آن که مقدمات طلاق را انجام دهد و بدون آن که حکم طلاق را دریافت نماید، مبادرت به ثبت طلاق در محضر کند، انجام این کار توسط شوهر اقدامی مجرمانه است و می‌تواند مشمول مجازات ماده ۴۹ قانون حمایت خانواده قرار گیرد.
لازم به ذکر است که از زمان صدور حکم طلاق با فرض این که فرجام خواهی انجام نشود، شوهر به مدت سه ماه فرصت دارد که به محضر برای ثبت طلاق مراجعه داشته باشد.
در هر صورت حکم خواندن صیغه طلاقی که به خواست شوهر است، بدون وجود گواهی عدم امکان سازش، وجود ندارد و در هر صورت چنین حکمی از لحاظ قانونی، باطل است.
حکم خواندن صیغه طلاق از طرف زوجه بدون حکم دادگاه
طلاق از طرف زوجه تحت شرایطی خاص انجام می‌شود. زوجه برای طلاق گرفتن باید دلایل موجهی داشته باشد و در این صورت می‌تواند طلاق بگیرد. البته در صورتی که زوجه حق طلاق داشته باشد، می‌تواند از این طریق که زوجه وکالت نامه طلاق دارد، درخواست طلاق به دادگاه بدهد.
در صورتی که زوجه حتی از شوهر خود، وکالت در طلاق داشته باشد، باز هم این امکان برای او وجود ندارد که بدون حکم دادگاه اقدام به ثبت طلاق در محضر کند. حکم خواندن صیغه طلاق بدون این که دادگاه مبادرت به صدور گواهی عدم امکان سازش کند، باطل است.
در واقع حتی در مواردی که زوجه حق طلاق داشته باشد، نمی‌تواند بدون مجوز دادگاه به محضر برای جاری شدن صیغه طلاق، مراجعه کند. بنابراین می‌توان گفت که حکم خواندن صیغه طلاق از طرف بدون آن که دادگاه حکمی را در این زمینه صادر کرده باشد، باطل است.
بنابراین می‌توان گفت که در تمامی انواع طلاق، در صورتی که صیغه طلاق بدون آن که حکم دادگاه وجود داشته باشد، جاری شود، چنین حکمی از نظر قانونی، باطل است. اما از لحاظ شرعی، در صورت خواندن خطبه طلاق و حضور دو نفر شاهد شرعا طلاق صحیح است و زن و شوهر نامحرم هستند.
مشاوره حقوقی تخصصی خواندن صیغه طلاق بدون حکم دادگاه
در مورد این که اگر طلاقی در محضر بدون آن که دادگاه اقدام به صدور گواهی عدم امکان سازش کرده باشد، ثبت شده و صیغه طلاق جاری شود، قانونا چنین طلاقی باطل است اما شرعا اگر صحت طلاق رعایت شده باشد، طلاق صحیح است.
در همین زمینه اگر در خصوص خواندن صیغه طلاق بدون حکم دادگاه، نیاز به مشاوره حقوقی طلاق بیشتری دارید، می‌توانید از خدمات سامانه بنیاد وکلا استفاده نمایید.
مشاوره حقوقی بنیاد وکلا به صورت حضوری و غیر حضوری با وکیل آنلاین ارائه می‌شود. کیفیت خدمات مشاوره توسط تیم حقوقی ما تضمین شده است و در هر صورت به منظور ثبت نویت مشاوره با کارشناسان ما در ارتباط باشید.
