بر اساس قانون مدنی، یکی از انواع محجوران را افراد صغیر تشکیل می دهند؛ به عبارت دیگر، به اشخاصی که زیر سن بلوغ هستند، صغیر گفته می شود.
به همین مناسبت هم ترتیباتی برای حمایت از آنها در قانون مدنی پیش بینی شده است.
سن بلوغ نیز در مورد دختران نه سال و برای پسران پانزده سال تمام قمری تعیین شده است.
مطابق قانون مدنی اشخاص صغیر را می توان به دو دسته صغیر ممیز و صغیر غیر ممیز تقسیم بندی نمود که هر کدام از این موارد با هم متفاوت اند؛ به همین دلیل، در این مقاله اقسام صغیر اعم از صغیر ممیز و صغیر غیر ممیز را مورد بررسی قرار می دهیم.
صغیر غیر ممیز
صغیر غیر ممیز به صغیری گفته می شود که دارای قوه درک و تمییز نیست؛ زشت و زیبا را تشخیص نمی دهد و لذا نمی تواند اراده ای برای انجام اعمال حقوقی داشته باشد.
در فقه اسلامی، کودک زیر سن هفت سالگی را بعنوان صغیر غیر ممیز می شناسند و لذا سن هفت سالگی را سن تمییز (تشخیص) تلقی می کنند.
صغیر ممیز
صغیر ممیز به صغیری گفته می شود که دارای قوه درک و تمییز نسبی است، با اینکه به سن بلوغ نرسیده است اما توانایی تشخیص امور خوب و بد از هم را دارد و به همین دلیل، می تواند اراده حقوقی داشته باشد.
در حقوق ایران ، سن خاصی برای صغیر ممیز یا غیر ممیز تعیین نشده است؛ لذا در صورتی که اختلافی درباره ممیز بودن یا غیر ممیز بودن صغیر بوجود بیاید، تشخیص آن با قاضی است که آیا صغیر ممیز بوده است یا غیر ممیز.
قاضی با توجه به اوضاع و احوال و خصوصیات شخص و قرائن موجود، در این رابطه تصمیم می گیرد.
هرگاه درمورد ممیز بودن یا غیر ممیز بودن کودک اختلافی بوجود بیاید، باید حکم به عدم تمییز کودک داد، یعنی اینکه صغیر هنوز غیر ممیز است؛ چرا که در صورت شک، باید حالت سابق (یعنی عدم تمییز) را باقی بدانیم.
این امر از آن جهت اهمیت دارد که میان اعمال حقوقی صغیر ممیز و غیر ممیز تفاوت وجود دارد؛ چرا که برخی از اعمال حقوقی صغیر ممیز صحیح است، اما اعمال حقوقی صغیر غیر ممیز باطل می باشد؛ چرا که صغیر غیر ممیز هیچگونه اراده ای ندارد.