وقتی که یک برگه چک تکمیل شده و از دسته چک جدا می شود، آن چک در حکم پول است و دارنده چک در صورت ارائه آن به بانک، می تواند وجه چک را وصول کند، بنابراین احتیاط در حفظ و نگهداری چک بسیار مهم است.
با همه اینها باز هم ممکن است پیش بیاید که یک برگه چک گم یا مفقود شود و یا به واسطه سرقت، جعل و یا از طریق کلاهبرداری به دست دیگری بیافتد.
در این شرایط اگر اقدامات لازم و درست صورت نگیرد، احتمال سوء استفاده از چک و ایجاد مشکلات عدیده برای افراد وجود دارد.
از این رو در این مقاله به بررسی مراحل اعلام مفقودی چک از جمله دستور عدم پرداخت به بانک، مراجعه به مراجع قضایی، ارائه گواهی به بانک می پردازیم.
دستور عدم پرداخت به بانک
چک ممکن است به دلایل مختلفی مثل سرقت، مفقود شدن، کلاهبرداری، جعل و … گم بشود.
طبق ماده ۱۴ قانون صدور چک، بعد از گم شدن چک، صادر کننده باید به بانک کتبا دستور عدم پرداخت بدهد.
بانک بعد از بررسی هویت دستور دهنده، در صورتی که کسی چک را به بانک ارائه دهد، از پرداخت وجه آن خودداری می کند و با ذکر علت، اقدام به صدور گواهی عدم پرداخت می کند.
بنابراین اولین مرحله در اعلام مفقودی چک این است که صادر کننده به بانک مراجعه کند و در فرم مخصوصی که بانک به او می دهد، دستور کتبی عدم پرداخت را بدهد.
در این وضعیت، بانک برای مدت یک هفته حساب را مسدود می کند که در این مدت، صادر کننده باید به مراجع قضایی مراجعه کند.
مراجعه به مراجع قضایی
مرحله بعدی که صادر کننده چک برای اعلام مفقوی چک بر عهده دارد این است که ظرف یک هفته ای که بانک حساب او را مسدود کرده است به مراجع قضایی صالح مراجعه کند و بعد اعلام مفقودی چک و تشکیل پرونده، گواهی مربوط به مفقودی چک را از مرجع قضایی دریافت کند.
لازم به ذکر است که مرجع صالح برای اعلام مفقودی چک تا مبلغ دویست میلیون ریال، شورای حل اختلاف و مبلغ بیشتر از آن، در صلاحیت دادسرا است.
نکته مهم: مراجعه به شورای حل اختلاف منحصر به زمانی است که چک گم شده است ولی اگر چک سرقت یا جعل شده باشد، باید در دادسرا اقامه دعوی کرد؛ حتی اگر مبلغ چک کمتر از دویست میلیون ریال باشد.
ارائه گواهی به بانک
مراحله بعدی از مراحل اعلام گم شدن چک این است که بعد از دریافت گواهی از مرجع صالح، دستور دهنده باید حداکثر ظرف مدت یک هفته گواهیِ دریافتی از مرجع قضایی را به بانک تسلیم کند.
اگر دستور دهنده این گواهی را به بانک ارائه ندهد، بانک بعد از گذشت یک هفته، در صورت تقاضای دارنده چک، وجه چک مفقود شده را به دارنده چک پرداخت خواهد کرد.
البته بعد از ارائه گواهی اعلام مفقودی به بانک، بانک موظف است وجه چک را تا زمانی که تکلیف پرونده در مرجع رسیدگی مشخص نشده است، در حساب مسدود نگه دارد و از پرداخت وجه چک به دارنده امتناع کند.
اما در صورتی که دادگاه موضوع مفقودی بودن چک را احراز کند، ممکن است حکم بر ابطال چک مفقودی صادر نماید.
