تعیین وکیل معاضدتی از جمله تدابیری است که در قانون برای افراد کم درآمد اندیشیده شده تا بتوانند در احقاق حقوق خود و عدم پرداخت هزینه دادرسی دچار مشکلات نشوند.
بنابراین عدالت قضایی ایجاب می‌کند متهمینی که توانایی پرداخت حق‌الوکاله را ندارند یا وکیل معرفی نمی‌کنند از این حق محروم نباشند.
برای اینکه حقوق شهروندان تامین شود قانونگذار دو نهاد حقوقی به نام‌های وکیل تسخیری و وکالت معاضدتی پیش بینی کرده است.
در این نوشتار در خصوص وکالت معاضدتی و تسخیری و چگونگی انتخاب وکیل معاضدتی مطرح شده است.
وکالت معاضدتی چیست؟
وکالت معاضدتی وکالتی است که در مواردی که متهم توان مالی ندارد یا در مواردی که مداخله وکیل به طور قانونی در دادرسی ضرورت دارد، اما متهم حاضر به معرفی وکیل نیست، برای وی در نظر گرفته می‌شود.
این وکالت از طرف کانون وکلا در امور حقوقی، طبق قانون و با رعایت مقررات به وکلا ارجاع می‌شود.
وکالت تسخیری چیست؟
وکالت تسخیری وکالتی است که از طرف دادگاه در امور کیفری برای دفاع از متهم به وکلا ارجاع می‌شود.
این موضوع ارتباطی به کانون وکلا ندارد هر چند که وکیل از کانون وکلا انتخاب می‌شود، اما در کانون وکلا هم کمیسیونی به عنوان کمیسیون وکلای تسخیری وجود دارد.
در صورتی که قوه قضائیه از کانون وکلا بخواهد که برای چنین اشخاصی وکیل تعیین کنند، توانایی این کار وجود دارد اما در کل کانون وکلا مستقیماً وارد موضوع وکلای تسخیری نمی شود، بلکه حتما برای این کار باید تقاضایی از قوه قضائیه وجود داشته باشد.
در چه صورت وکیل معاضدتی حق الوکاله‌ای دریافت می‌کند؟
طبق قانون وکالت، در وکالت معاضدتی، وکیل در شرایطی مستحق دریافت حق الوکاله است که حکم به نفع موکل وی صادر شود و حکمی که از طرف دادگاه صادر شده، قابل وصول و دریافت باشد.
در چنین شرایطی وکیل معاضدتی می‌تواند از کسی که حکم علیه او صادر شده، حق الوکاله قانونی خود را دریافت کند، در غیر این صورت، وکیل از حق الوکاله محروم خواهد بود.
شایان ذکر است که در بسیاری موارد، میزان حق‌الوکاله وکیل معاضدتی اندک و بسیار کمتر از حق‌الوکاله متعارف آن پرونده است.
همانطور که اصولاً وکیل مستحق دریافت حق‌الوکاله نیست، وی مکلف به الصاق و ابطال تمبر مالیاتی روی وکالتنامه هم نخواهد بود، زیرا قانون مالیات‌های مستقیم که وکیل را مکلف به پرداخت مالیات از طریق ابطال تمبر مالیاتی کرده است در خصوص وکالت معاضدتی صدق نمی‌کند.
آیا وکیل معاضدتی از اعتبار لازم برخوردار است؟
همه وکلای رایگان معاضدتی از بین وکلای رسمی دادگستری که دارای پروانه وکالت معتبر و از اعتبار لازم برخوردار هستند انتخاب می شوند.
ارجاع پرونده معاضدتی به کارآموزان وکالت ممنوع است، علاوه بر آن، کلیه افرادی که پروانه وکالت آن‌ها معلق و یا باطل شده است نیز حق وکالت پرونده‌های معاضدتی را ندارند.
تفاوت وکالت تسخیری و معاضدتی
قانونگذار برای حمایت از حقوق افراد، وکالت تسخیری را در نظر گرفته است. این دو تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند که به شرح زیر است:
- وکالت تسخیری در امور کیفری و وکالت معاضدتی در امور حقوقی به کار می‌رود.
- وکیل تسخیری صرفا برای متهم انتخاب می‌شود و به شاکی تعلق نمی‌گیرد. در حالی که در وکالت معاضدتی بیشتر خواهان پرونده درخواست وکیل معاضدتی می‌کند ولی خوانده پرونده هم می‌تواند این درخواست را داشته باشد.
