تفهیم اتهام چیست؟

طبق حقوق بشر و قانون اساسی افراد در جامعه آزاد هستند و نمی توان آنها را بابت اعمالی که طبق قانون جرم نیست مواخذه کرد.

بدون سند و مدرک نمی توان افراد را مجرم یا متهم دانست و آزادی و امنیت آنها را خدشه دارد کرد.

حتی در مواردی که جرم رخ داده است اگر دلیل محکمه پسندی برای اثبات مجرمیت متهم نباشد، مجازاتی برای او تعیین نخواهد شد، این همان چیزی است که به آن اصل برائت می گویند.

حال اگر بتوان دلیل و مدرکی پیدا کرد که به استناد آن بتوان متهم جرم را مشخص کرد، باید این اتهام به او تفهیم شود.

از این رو در این مقاله به بررسی معنی تفهیم اتهام، زمان تفهیم اتهام​، تفهیم اتهام و تخفیف در مجازات می پردازیم.

معنی تفهیم اتهام

تفهیم اتهام به زبان ساده یعنی اینکه جرم رخ داده، رابطه متهم با جرم و اسناد و مدارکی که اتهام او را ثابت می کند، به وضوح برای متهم توضیح داده شود؛ در واقع تفیهم اتهام به معنای تفیهم فوری و سریع نوع اتهام و دلایل آن به متهم است.

تفهیم اتهام از حقوق متهم و از وظایف بازپرس است.

این تفهیم باید یه زبانی باشد و به گونه ای بیان شود که برای متهم قابل درک و فهم باشد، بنابراین در مواردی که متهم با اصطلاحات قانونی آشنایی ندارد تفهیم باید با بیان ساده اما مشخص صورت بگیرد؛ پرسشها باید مفید روشن، مرتبط با اتهام و در محدوده آن باشد.

سوالی که تلقین کننده یا همراه با اغفال یا اکراه باشد یا متهم را مجبور به پاسخ کند، ممنوع است.

زمان تفهیم اتهام

رسیدگی به اکثر جرایم ابتدا در دادسرا صورت می گیرد.

در دادسرا دادستان، دادیار یا بازپرس بر حسب وظایفشان اقدام به پیگیری جرم رخ داده و کشف آن می کنند.

بعد از انجام تحقیقات مقدماتی، پرونده و متهم برای صدور حکم به دادگاه فرستاده می شوند.

زمان تفهیم اتهام به متهم در همین مرحله تحقیقات مقدماتی است.

در واقع مقام رسیدگی کننده باید قبل از پرسش از متهم اقدام به تفهیم اتهام به او کند و به او تذکر دهد که حرف های او ثبت می شوند، بنابراین باید مراقب اظهارات خود باشد؛ زیرا این اظهارات می توانند بر علیه خود او استفاده شوند، پس نتیجه می گیریم که زمان تفهیم اتهام در مرحله تحقیقات مقدماتی و قبل از بازجویی از متهم است.

تفهیم اتهام و تخفیف در مجازات

یکی از ویژگی هایی که در تفهیم اتهام وجود دارد این است که با بیان شرایط برای متهم به او این فرصت داده می شود تا با همکاری با بازپرس از تخفیف در مجازات بهره مند شود.

طبق ماده ۱۹۵ قانون آیین دادرسی کیفری بازپرس بعد از تفهیم اتهام باید به متهم اعلام کند که اقرار یا همکاری موثر او می تواند موجبات تخفیف مجازات وی را در دادگاه فراهم کند.