در قانون هر کاری که مخالف نظم عمومی باشد و امنیت جامعه و افراد را بر هم بزند عمل مجرمانه محسوب می‌شود و دارای مجازات است.
صدور چک بلامحل یا چک برگشتی نیز یکی از مصادیق بهم زدن نظم عمومی است.
کسی که اقدام به صدور چک می‌کند باید بداند که قادر به پرداخت مبلغ آن است تا چکش در موعد پرداخت برگشت نخورد، اما بسیار پیش می‌آید که افراد بدون توجه به مواردی که موجب برگشت خوردن چک می‌شود اقدام به صدور آن می‌کنند.
چک وقتی در دست دارنده آن است در تاریخ مشخصش باید پرداخت شود.
حال اگر کسی اقدام به صدور چک بلامحل یا چک برگشتی کرد چه مجازاتی دارد؟
در این نوشتار به بررسی موارد برگشت خوردن چک، مجازات صدور چک برگشتی و اعمال مجازات صدور چک برگشتی نسبت به صادر کننده می‌پردازیم.
موارد برگشت خوردن چک
مطابق قانون صدور چک، مواردی که می‌توان چک را برگشت زد از قرار زیر است:
- وجه نقد کافی در حساب نداشته باشد و یا صاحب حساب تمام یا قسمتی از وجه چکی که صادر کرده است را از حساب بانکی برداشت کند.
- صادر کننده با آگاهی نسبت به بسته بودن حساب خود چک صادر کند و یا بعد از صادر کردن چک حساب خود را مسدود کند.
- زمانی که صادر کننده چک دستور دهد که وجه به دارنده چک پرداخت نشود.
- در صورتی که چک به صورتی تنظیم شده باشد که بانک به دلایلی مانند قلم خوردگی، عدم مطابقت امضا و یا اختلاف در مندرجات چک از پرداخت وجه به دارنده چک خودداری کند.
مجازات صدور چک برگشتی
طبق ماده ۷ قانون صدور چک، در صورتی که صادر کننده چک اقدام به صدور چک بلامحل کند، دارای مجازات است.
این مجازات بر اساس میزان مبلغ چک متفاوت است که در زیر آن را نشان دادیم.
- مبلغ مندرج در چک برگشتی: مجازات
- کمتر از ۱۰ میلیون ریال: تا حداکثر ۶ ماه حبس
- از ۱۰ میلیون ریال تا ۵۰ میلیون ریال: از ۶ ماه تا ۱ سال حبس
- بیشتر از ۵۰ میلیون ریال: حبس از ۱ سال تا ۲ سال / ممنوعیت از داشتن دسته چک به مدت سال
در صورتی که صادر کننده چک، اقدام به صدور چند چک برگشتی کند، مجموع مبالغ آن چک‌ها در نظر گرفته خواهد شد تا میزان مجازات تعیین شود.
اعمال مجازات صدور چک برگشتی نسبت به صادر کننده
مجازات صدور چک بلامحل تنها نسبت به صادر کننده آن اعمال می‌شود و نه نسبت به ظهرنویسان.
ظهرنویس کسی است که چک را پشت نویسی کرده است. بنابراین مجازات‌های گفته شده در بالا تنها نسبت به کسی که چک را صادر کرده است اعمال خواهد شد.
