گاهی اتفاق می‌افتد فرد مهیای سفری خارجی بوده و تمام مقدمات سفر نیز فراهم شده ازجمله روادید و بلیت هواپیما را هم خریداری کرده اما در فرودگاه به وی اعلام می‌شود اجازه خروج از کشور را ندارد.
در این زمینه باید گفت ممنوع‌الخروج شدن از مواردی است که ممکن است فرد تا لحظه حضور در مرز از آن بی‌اطلاع باشد.
هرچند ممنوع‌الخروج شدن برخی افراد به واسطه عملی که مرتکب شده‌اند کاری درست و منطقی است و از خروج افرادی که به‌واسطه بدهی بانکی و مالیاتی یا این‌که تخلفاتی را انجامم داده‌اند و… ممانعت به عمل می‌آورد، اما نکته این است که فرد باید از ابتدا در جریان این ممنوع‌الخروجی قرار گیرد تا پس از تدارک مقدمات سفر در فرودگاه شوکه نشود.
خروج چه کسانی از کشور ممنوع است؟
یکی از سوالات متداول مسافران خارج از کشور قبل از سفر این است که آیا «ممنوع‌الخروج» هستند یا خیر.
مسافرانی که قصد مسافرت دارند، می‌توانند پیش از مسافرت شخصا با ارائه اصل گذرنامه به ادارات گذرنامه تهران و استان‌ها مراجعه کرده و از آخرین وضعیت خروج خود مطلع شوند.
به موجب قانون، با توجه به نوع و اهمیت جرم، دادگاه می‌تواند قرار عدم خروج متهم از کشور را صادر کند که ۶ ماه معتبر است، اما اگر دادگاه لازم بداند می‌تواند هر ۶ ماه یکبار آن را تمدید کند.
در صورتیکه قرار ممنوع‌الخروجی صادر شود، پس از ابلاغ ظرف ۲۰ روز در دادگاه تجدیدنظر قابل اعتراض است.
دلایل ممنوع‌الخروج شدن افراد
بر اساس قانون، ممنوع‌الخروج شدن افراد معمولا پنج دلیل مشخص دارد و فقط ۵ گروه از افراد اجازه خروج از مرز‌های کشور را ندارند، این پنج گروه عبارتند از:
- بدهکاران قطعی مالیاتی و بدهکارانی که به موجب صدور حکم قطعی دادگاه یا صدور اجرائیه در اجرای ثبت سازمان ثبت اسناد و املاک، بدهی آن‌ها ثابت شده است.
- افرادی که در خارج از ایران به خاطر تکدی، ولگردی، سرقت، کلاهبرداری و هرعنوان دیگری دارای سوءشهرت باشند.
- کسانی که مسافرت آن‌ها به خارج از کشور به تشخیص قانون مخالف مصالح جمهوری اسلامی ایران باشد.
- اشخاصی که به موجب اعلام کتبی مقامات قضایی حق خروج از کشور را ندارند.
- افرادی که اخذ گذرنامه و خروج از کشور آن‌ها به اراده فرد دیگری (پدر، شوهر و…) محول شده است.
کسانی که در خارج از کشور اعمال خلاف قانون از قبیل: سرقت، کلاهبرداری، خرید و فروش موادمخدر، ولگردی، فساد اخلاقی و سایر اعمال خلاف شئونات جمهوری اسلامی را مرتکب شوند، از خروج مجددشان جلوگیری خواهد شد.
از سوی دیگر بر اساس قانون در صورت صدور قرار منع پیگرد یا موقوفی تعقیب یا برائت متهم، دادگاه مکلف است، موضوع را بلافاصله به مراجع ذی‌ربط اطلاع دهد تا نسبت به رفع ممنوع الخروجی فرد اقدام شود.
به طور معمول دستور عدم خروج به موجب تصمیم قضایی گرفته می‌شود که این تصمیم باید به سبب یک شکایت یا اعلام جرم باشد.
علاوه بر موارد قضایی به موجب قانون گذرنامه مقام‌هایی از دولت نیز می‌توانند دستور عدم خروج از کشور را صادر کنند.
بنا بر این در این ماده به دولت اجازه داده شده تا از خروج بدهکاران از کشور بنا بر تقاضای طلبکار ممانعت کند و تا زمانی که از طرف بدهکار موجبات پرداخت بدهی فراهم نشود یا رضایت طلبکار دریافت نشود، نمی‌توان نسبت به رفع ممنوع الخروجی اقدام کرد. حتی اگر سالیان درازی از دستور ممنوع‌الخروجی و اجرای آن بگذرد.
یکی از جنجالی‌ترین فهرست‌های افراد خروج ممنوع، بدهکاران بانکی هستند.
پرونده بدهکاران بانکی که ممنوع الخروج می‌شوند، روزانه از سوی بانک مرکزی به نیروی انتظامی ارسال شده و این افراد را بر اساس لیست‌های ارائه شده ممنوع الخروج میکنند.
همچنین همزمان روزانه فهرست رفع ممنوعیت خروج بدهکارانی که بدهی خود را تسویه کرده اند، برای مقامات مربوطه ارسال و بلافاصله به مورد اجرا گذاشته می‌شود.
