قرار دادن روزهایی از هفته به عنوان روزهای تعطیل هفتگی، در ابتدا ریشه دینی و مذهبی داشته و به دلیل اینکه افراد بتوانند تکالیف دینی خود را انجام دهند، روزهایی از کار را تعطیل می نمودند.
با این حال، امروزه تعطیل شدن کارگران در طی روزهایی از هفته، ریشه اجتماعی و فرهنگی یافته و به دلیل حمایت از کارگران و ایجاد روزهایی برای فراغت وی تحت عنوان تعطیلات یا انواع مرخصی ضروری تلقی می شود.
به همین مناسبت، در ادامه این مقاله قصد داریم به بررسی تعطیلات کارگران بر اساس قانون کار پرداخته و انواع تعطیلات کارگران مشمول قانون کار، اعم از تعطیلات هفتگی، تعطیلات رسمی و تعطیلی روز کارگر را مورد بررسی قرار بدهیم.
تعطیلات هفتگی کارگران در قانون کار
یکی از مهم ترین و اساسی ترین انواع تعطیلاتی که در قانون کار برای کارگران مقرر شده است، تعطیلات هفتگی می باشد و همانگونه که از نام این نوع تعطیلی مشخص است، به تعطیلاتی گفته می شود که به ازای روزهای کاری در هفته قرار داده شده است.
در رابطه با این نوع تعطیلی، قانون اساسی و قانون کار جمهوری اسلامی ایران، قواعدی را مقرر داشته است که عبارتند از:
به موجب اصل هفدهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، تعطیل رسمی کشور، روز جمعه مقرر شده است که هم در رابطه با کارگران مشمول قانون کار و هم در خصوص همه کارمندان دولت، اعمال خواهد شد.
علاوه بر این، قانون کار نیز ضمن ماده ۶۳، روز جمعه را به عنوان تعطیلات هفتگی کارگران مقرر داشته است.
البته در صورتی که نوع کار کارگران مربوط به خدمات عمومی (مثل حمل و نقل عمومی) باشد و یا در سایر موارد ضروری، امکان انتقال تعطیلی روز جمعه به روز دیگری، با توافق طرفین امکان پذیر است که در این صورت، کارگرانی که از تعطیلی روز جمعه استفاده نمی کنند، ۴۰ درصد اضافه بر مزد دریافت می دارند.
لازم به ذکر است که اگر روزهای کار در هفته کمتر از شش روز باشد، مزد روز تعطیل هفتگی کارگر، معادل یک ششم مجموع مزد یا حقوق دریافتی وی در روزهای کار در هفته خواهد بود.
اما در کارگاه هایی که کارگران با انجام ۵ روز کار در هفته و ۴۴ ساعت کار قانونی، از دو روز تعطیل استفاده می کنند، مزد هر یک از دو روز تعطیل هفتگی برابر با مزد روزانه کارگران خواهد بود.
تعطیلات رسمی کارگران در قانون کار
یکی دیگر از انواع تعطیلاتی که در قانون کار برای کارگران مقرر گردیده است، تعطیلات رسمی می باشد که برای یادآوری و پاسداشت برخی از ایام ملی و مذهبی گذشته در قانون مقرر شده اند.
در این رابطه، در کشور ما برخی از ایام تعطیل رسمی تلقی شده اند که به صورت کلی، می توان آنها را مجموعا ۲۶ روز دانست.
لازم به ذکر است که استفاده از تعطیلات رسمی که در قانون و تقویم ایران مشخص شده اند، حق کارگران می باشد و به هیچ وجه کارفرمایان مشمول قانون کار اجازه ندارند کارگران را وادار به کار کردن در تعطیلات رسمی نمایند.
علاوه بر این، کارفرمایان نمی توانند تعطیلات رسمی که در قانون مشخص شده اند را جزء مرخصی های کارگران احتساب نموده و به این طریق، مدت زمان انواع مرخصی های کارگران را کسر نمایند.
تعطیلی روز کارگر در قانون کار
علاوه بر تعطیلات کارگران که شامل تعطیلات هفتگی و تعطیلات رسمی برخی از روزها می باشد، نوع دیگری از تعطیلی برای کارگران مشمول قانون کار مورد پیش بینی قرار گرفته است که همان تعطیلی روز کارگر می باشد.
به طور کلی، تعطیلات کارگران در روز کارگر، جنبه بین المللی دارد؛ به این صورت که سازمان بین المللی کار، روز جهانی کارگر (۱ ماه مه) را تعطیل اعلام نموده است.
در همین راستا نیز قانون کار جمهوری اسلامی ایران در ضمن ماده ۶۳، روز کارگر را نیز جزء ایام تعطیلات رسمی محسوب کرده است که این روز در کشور ما، مصادف با روز ۱۱ اردیبهشت در هر سال می باشد.
